Martin Markuleta

Martin Markuleta
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Donostia, 1907ko irailaren 24a
Herrialdea	Gipuzkoa, Euskal Herria
Heriotza	Donostia, 1984ko azaroaren 19a (77 urte)
Hezkuntza
Hizkuntzak	gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	futbolaria eta futbol entrenatzailea
Ibilbidea
	Parte-hartzailea 1934ko Munduko Futbol Txapelketa ; 1928ko Udako Olinpiar Jokoak ;
Posizio edo espezialitatea	erdilaria

Martin Markuleta Barberia ezizenez Amarako okina (Donostia, 1907ko irailaren 24a - 1984ko azaroaren 19a) euskal herritar futbolari eta entrenatzailea izan zen. Bere kirol ibilbidea Realean eta Atlético Madril taldean egin zuen. Gerra aurrean Realak izan zuen jokalari onenetakoa izan zen.

Jokalari ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Realean[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Familiak okindegia zuen Amaran eta Martinek ere tarteka bertan lan egiten zuenez Amarako okina (El Panadero de Amara) ezizena jaso zuen. 12 urte zituela Donostiako Amaikak Lagunak taldean hasi zen jokatzen eta 1924. urtean Realak fitxatu zuen, oraindik gazte mailako futbolaria zela^[1]. Lippo Hertzka hungariarra entrenatzaile zuen taldean eta Gipuzkoako txapelketan egin zuen debuta Donostiako Esperanza taldearen aurka, 1925eko azaroaren 8an^[2]. Hamabost egun beranduago Real Unión taldearen aurkakoa izan zuen eta bertan sartu zuen Realarekin aurreneko gola. Txuriurdinek 5-1 irabazi zuten eta Markuletak bosgarren gola egiteaz gain goleko bi pase ere eman zituen^[3].

Realean hamarkada batez aritu zen aurrelari postuan, 228 partida jokatu eta 37 gol sartuz. Erdilaria izanik marka bikaina zen, inondik ere. Ligako 106 partida jokatu zituen eta lau gol sartu. Gipuzkoako txapelketa hirutan irabazi zuen^[4]. 1928ko Kopa finaleko taldean egon zen. Bartzelonaren aurka jokatzea egokitu zitzaion eta aurreneko bietan berdindu ondoren hirugarren partida bat jokatu behar izan zuen taldeak. Hirugarrena jokatu aurretik ordea Espainiako selekzioarekin Amsterdamgo Olinpiar Jokoetan aritu zen, Realaren talde erdia hantxe zen, eta Kopako azken partidara nekatuta iritsi ziren^[1]. Kataluniarrek 3-1 irabaziz eskuratu zuten titulua^[5]. 1929an Liga hasi zuen hamaikakoan ere titularra izan zen Markuleta^[6].

Atlético Madrilen[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1934ko Munduko Futbol Txapelketa jokatu zuen eta handik itzultzean hainbat taldek fitxatu nahi izan zuten, Bartzelonak, Betisek eta Oviedok besteak beste. Diru gehien lehen mailara igo berria zen Atletico Madrilek jarri zuen mahai gainean eta Realak diru premia zuenez fitxaketa ahalbidetu zuen^[1]. "Koltxoneroekin" bi denboraldi egin zituen^[7], bigarrena entrenatzaile-jokarai zela, eta 1936an taldeak maila galdu zuen. 1936ko uztailean Espainiako Gerra Zibila hasi zen eta Liga hiru denboraldiz etenda gelditu zen.Markuletak Donostiara itzultzea erabaki zuen^[6].

Gerra Zibila izan zen artean hainbat lagunarteko jokatu zituen Realarekin. Hura amaitzean Markuletak dagoeneko 34 urte zituen eta erretiroa hartu zuen.

Selekzioak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Espainiako futbol selekzio nazionalarekin 15 partidutan izan zen internazional jokalari bezala. Amsterdamen egin zuen debuta 1928ko maiatzaren 30ean. Espainiak 7-1 irabazi zion Mexikori eta Markuletak ere sartu zuen gol bat^[1]. Espainiako selekzioarekin sartuko zuen gol bakarra izan zen^[8], baina goleko pase ugari eman zituen eta 1934ko Munduko txapelketan sona handia hartu zuen.

Euskal Herriko futbol selekzioarekin ere aritu zen.

Entrenatzaile ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erretiroa hartu ondorenean Reala bi urtez entrenatu zuen, 1937 eta 1938an, aurrenekoan jokalaria ere bazela. Guztira 24 partida zuzendu zituen, 13 irabazi, 2 berdindu eta 9 galdu^[9].

1942-43 denboraldian Sporting de Gijon taldea bigarren mailan ari zen eta markuleta fitxatu zuen mailaz igotzeko asmoz, baina ez zuen helburua lortu^[10]. Ondoren Real Union entrenatu zuen denboraldi batez^[11].