Mazarrongo feniziar itsasontziak

Mazarrongo feniziar itsasontziak
Jatorria
Sorrera-urtea	K.a. VII. mendea
Aurkikuntza lekua	Mazarrón
Aurkikuntza data	1988
Kultura	Fenizia
Ezaugarriak
Kokapena
Bilduma	Urpeko Arkeologiaren Museo Nazionala
Estatu burujabe	Espainia
Autonomia	Murtziako Eskualdea
Udalerria	Cartagena
Koordenatuak	37°35′52″N 0°58′51″W / 37.5978°N 0.9808°W

Mazarróngo feniziar ontziak K.a. VII. mendeko bi ontzi dira. Mazarrongo kostaldean aurkitu zituzten, Murtziako eskualdean, Espainian. Mazarrón I 1988. urtean aurkitu zen, eta 1993. urtetik aurrera indusketa, erauzketa eta lehengoratze prozesu baten pean egon zen. Kartagenako Urpeko Arkeologiaren Museo Nazionalean dago ikusgarri. Hala ere, Mazarrón II 1994an aurkitu eta hobeto kontserbatua, sarkofago metaliko batek babestutako uretan egon zen^[1]^[2]; bi urtez aztertu ondoren, 2023an atera nahi da.^[3]

Halaber, feniziar ontziak interpretatzeko zentro bat dago Mazarronen, 2009ko ekainean inauguratua.^[4]

Mazarrón I[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mazarrón I ontzia Mazarrongo Portuko uharteko hondartzan aurkitu zuten, hondartzako itsaslasterrak aldatu zituen eta ontziko zurezko egiturak agerian utzi zituen itsas portu bat eraikitzeari esker. Itsas Arkeologiaren Museo Nazionaleko eta Urpeko Ikerketa Arkeologikoen Zentro Nazionaleko arkeologoek aurkitu zuten. 1993 eta 1995 bitartean, «Fenizia Ontzia» izeneko proiektua egin zen, eta, horri esker, dokumentatu eta ontzia atera ahal izan zen.^[5]

Ontzia urertzetik 50 m ingurura eta 2,5 m-ko sakoneran zegoen, eta hilda zegoen Posidonia oceanicako geruza batek estaltzen zuen. Geruza horrek ontzia hermetikoki zigilatu zuen, eta horri esker gorde da. Hondarrak ez daude osorik, gila bakarrik agertu zen (3,98 m.) eta lau zuakerren hondarrak, bederatzi traka-zatiri eta ontzi baten zati bati lotuak. Feniziar zeramikazko 8.000 hondakin baino gehiago dokumentatu ziren (aurkikuntzen %70 baino gehiago), batez ere, anforen, kazolen, eltzeen, plateren eta ontzien hondakinak.^[6] Baita harrizko hondakinak eta metalikoak ere, hala nola zilarrezko eskarabeo bat eta lantza-punta bat (Brontze Atlantikoaren metalurgiako ale bakanetako bat), Mediterraneoan aurkituak.^[7]

Mazarron I.a izan zen, seguruenik, K.a. VII. mendetik Mediterraneoan aurkitutako lehen ontzia. Hondoratze horrek lagundu egiten du lehorreko feniziar kolonizazioaren dinamikaren ezagutza arkeologikoa hobetzen, eta, aldi berean, ikerkuntzak tradizioz dokumentatu dituen itsasertzeko bi enklabe feniziar-punikoen arteko erdiko puntu bat adierazten du: Ibiza eta Villaricos, elkarrengandik urrunegi daudenak.^[8]

Mazarrón II[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mazarrón II ontzia urpekariek aurkitu zuten 1994an, eta orain arte aurkitu den ontzi zahar osoena da, ia osorik gordetzen baita brankatik poparaino. 8,10 metroko luzera du, 2,25 metroko zabalera eta 1,10 metroko zingoa.^[9] Barruan, pikondo egurrez egindako zuaker guztiak gordetzen ditu, bat kenduta, landare-zuntzez josita. Kroskoa osatzen duten pinu-trakak ziri-sistema baten bidez lotuta daude, eta landare-zuntz bat erabili zen joskurak bikez estaltzeko. Kontserbazio egoera bikaina du eta ia osorik mantentzen da 2000. urtean aurkitutako toki berean jarritako sarkofago babesle metaliko baten azpian.^[6]

Mazarron IIk jatorrizko posizioan eta kurbaduran gordetzen ditu elementu guztiak; Mazarron I.ak, berriz, material sakabanatua zuen. Bi ontzien karga, funtsean, zilarra bereizteko litargirio-blokez osatuta zegoen, eta ia osorik gorde da Mazarron IIan, 2.820 kilorekin.^[6] Mazarron IIren hondakinak 1999ko urritik 2001eko urtarrilera bitartean atera ziren, eta hauek ere osatzen zituzten: zeramikazko anfora bat, landare-zuntzezko ezproia zurezko kirtenarekin, eskuko errota bat eta animalia-hezurren zati batzuk, eta egurrezko eta berunezko aingura, egoera ezin hobean zegoena eta bere generoan aurkitutako lehena. Bi itsasontzien kargamentuak Kartagenako Urpeko Arkeologiaren Museo Nazionalean daude ikusgai.^[10]