Meluhha
Meluhha izenaz ezagutzen da Antzinako Mesopotamiarekiko merkataritza-truke eremu nagusietako bat Brontze Aro Ertainean, baina haren kokapena oraindik ez dago argi. Hala ere, azkenaldian gero eta onartuagoa da izen hori Indus haraneko zibilizazioaren izen zaharra zela, kuneiformean idatzia.
Hitza testu sumeriar eta akadtar askotan agertzen da. Sumeriarrek beren jatorrizko lurratzat zuten Mesopotamian finkatu aurretik.[1]
Meluhha, Dilmun eta Magan
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Testu sumeriarrek hiru merkataritza-zentro garrantzitsuren berri ematen dute behin eta berriro: Magan, Dilmun eta Meluhha. Magan Omanekin identifikatu ohi da, eta Dilmun gaur egungo Bahrain inguruan kokatzen da. Meluhharen kokapena, ordea, eztabaidagai izaten jarraitzen du.[2]
Ikertzaile gehienek diote Meluhha sumerierazko hitza dela Indus haraneko kulturari erreferentzia egiteko. Asko Parpola finlandiar indologoa Meluhha hitza eratorri du lehen dokumentu sumeriar batzuetatik, non me-lah-ha agertzen baita, eta hori drabidikozko met akam (herrialde garaia) hitzekin identifikatzen du. Parpolak ere "Meluhha" sanskritozko mlecha (“barbaro, atzerritar”) hitzaren jatorria bezala iradokitzen du.[3][4]
Indus haraneko hipotesia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Mesopotamia eta Indus haranaren arteko merkataritzaren froga ugari daude. Horren lekuko dira Harappa hirian aurkitutako buztinezko zigilu inprimatuak, merkantzia-sakuak ixteko erabiltzen zirenak (buztinean sokaren edo zakuen markak geratzen ziren atzealdean). Indus ibarretik datozen zigilu horietako zenbait Ur hirian eta Mesopotamiako beste leku batzuetan aurkitu dira.[5] Golkoko eremuan ohikoagoak ziren beste zigilu mota batzuk ere aurkitu dira Gujaraten (Indian) eta Mesopotamian, eta horrek distantzia luzeko merkataritza egon zela erakusten du.
Merkataritzako dokumentuek, salgai-zerrendek eta Meluhha aipatzen duten inskripzio ofizialek osatzen dituzte aurkikuntza arkeologikoak. Meluhharen inguruko aipamen literarioak Akadtar Inperioaren, Urko hirugarren dinastiaren eta Isin eta Larsa garaikoak dira (K.a. 2350-1800).
Afrikako hipotesia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]K.a. 1. milurteko testu batek Meluhha eta Magan Egiptotik hurbil zeuden lurraldeak zirela zehazten du. Asurbanipalek, Egiptoren aurkako bere lehen kanpaina aipatzen duenean, Meluhha eta Magan menperatutako herrialdeen artean sartzen ditu. Bernard Sergent-ek proposatzen du Indiako hegoaldeko drabidikoak Saheletik etorritako arraza melano-afrikarra zirela, eta jatorriz Meluhha hitza Etiopia izendatzeko erabiltzen zela.[6] Hala ere, gogoratu behar da K.a. 3. milurtekoaz geroztik Etiopia izendatzeko erabilitako hitza Kux izan zela, eta Asurbanipalek egindako aipamena salbu, K.a. 1700az geroztik ez dagoela Meluhharen inguruko beste aipamenik testu mesopotamiarretan, Indus haraneko zibilizazioaren gainbeherarekin bat etorriz.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ McIntosh, Jane R.. (2008). The ancient Indus valley: new perspectives. ABC-CLIO ISBN 978-1-57607-907-2. (kontsulta data: 2025-10-05).
- ↑ «The Buddhist Indus Script» The Buddhist Indus Script and Scriptures (Harrassowitz Verlag): 9–64. 2020-03-26 (kontsulta data: 2025-10-05).
- ↑ Reade. (2013-10-28). Indian Ocean In Antiquity. Routledge ISBN 978-1-136-15531-4. (kontsulta data: 2025-10-05).
- ↑ Parpola, Simo; Parpola, Asko; Brunswig, Robert H.. (1977-05). «The Meluhha Village: Evidence of Acculturation of Harappan Traders in Late Third Millennium Mesopotamia?» Journal of the Economic and Social History of the Orient 20 (2): 129. doi:. ISSN 0022-4995. (kontsulta data: 2025-10-05).
- ↑ Keay, John. (2000). India: A History. ISBN 9780871138002..
- ↑ Fussman, Gérard. (1998). «Bernard Sergent : Genèse de l'Inde» Bulletin de l'Ecole française d'Extrême-Orient 85 (1): 476–485. doi:. ISSN 0336-1519. (kontsulta data: 2025-10-05).
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q483421