Mikronutriente

Mikronutrienteak izaki bizidunek, gizakiak barne, bizitzan zehar osasunari eusteko kantitate txikietan behar dituzten funtsezko elementuak dira. Funtzio fisiologiko eta metaboliko garrantzitsuak betetzen dituzte, hala nola kofaktore entzimatikoak, entzima ugariren (talde prostetikoen) egituraren parte direlako edo entzima horiei laguntzen dietelako (koentzimak).

Motak

Mikronutriente ezagunenak dira:

• Bitaminak, hala nola A, C eta E bitaminak.

• Mineralak
  • Makromineralak dietan kopuru nabarmenetan, organismoak behar dituenak dira, hala nola kaltzioa, fosforoa eta potasioa.
  • Mikromineralak oso kantitate txikian behar direnak dira, hala nola burdina, zinka eta manganesoa.

Beste batzuk:

• Polifenolak, flabonoideak eta karotenoideak.
• Gantz azido poliasegabeak (omega-3, adibidez).
• Aminoazido esentzialak: balina, leuzina eta isoleuzina kasu.
• Prebiotikoak eta probiotikoak.

Mikronutrienteak elikadura gisa

Mikronutriente batzuk pilula bezala hartu daitezke

Giza eta animalien elikadurarako, bitamina eta mineralak hartzen dira mikronutrientetzat, izan ere, egunero kopuru txikitan hartu behar dira. Giza elikadurarako, eguneroko mikronutrienteen eskakizunak 100 miligramo baino gutxiagokoak dira, makronutrienteak gramotan behar diren bitartean. Mikronutriente garrantzitsuenetarikoak iodoa, burdina eta A bitamina dira, funtzio kognitibo eta fisiologikoen garapenerako, hazkunde fisikorako eta infekzioen aurkako erresistentziarako funtsezkoak baitira.

Garrantzia handia dutenak eta beren funtzioak

A bitamina

Hortzak, hezurrak eta ehun bigunak mantentzen laguntzen du, ikusmen ona errazten du eta haurdunaldia eta edoskitzea bezalako prozesu biologikoak arazorik gabe gerta daitezen sustatzen du.

C bitamina

Antioxidatzaile indartsua da, kolagenoaren sintesian paper garrantzitsua du eta mukosak babesten ditu.

Kaltzioa

Hezurren sorreran beharrezkoa da. Gainera, egitura eta zurruntasuna ematen die hortzei, eta muskuluen mugimenduan eta hodietan zehar odolaren zirkulazioan laguntzen du.

Burdina

Beharrezkoa da hemoglobina (oxigenoa garraiatzen duen molekula) sortzeko, besteak beste.

Potasioa

Organismoaren funtzionamendu optimorako beharrezkoa da. Funtzio nagusiak hauek dira: proteinak sortzea, muskuluen uzkurduran laguntzea eta koroaren jarduera elektrikoa kontrolatzea.

Iturriak

Honako elikagaietan aurki daitezke mikronutrienteak:

• Esnekiak: esneak eta bere eratorriek B2, B12 eta A bitamina kopuru handiak dituzte.
• Haragi gorriak eta zuriak: gorriak edo zuriak izan, biek B3, B6, eta B12 bitaminak ematen dituzte, baita burdina eta zinka bezalako mineralak ere.
• Barazkiak: mikronutrienteen iturri bikainak dira, organismoari B2, B3, B6, C, A, eta K bitaminak eskaintzen dizkiote, azido folikoaz eta burdinaz gain.
• Lekaleak: dilistek, txitxirioek eta babek B1 bitamina, azido folikoa, burdina eta zinka dute.
• Zereal integralak: oloa, artoa, zekalea edo garagarra bezalako zerealak B1, B2, B3 eta E bitamina ugari dute.

Eskasia

Mikronutrienteen urritasunek adin guztietako bi mila milioi pertsona baino gehiagori eragiten diete, garapen bidean dauden herrialdeetan zein industrializatuetan. Gaixotasun batzuen kausa dira, beste batzuk areagotzen dituzte, eta munduko osasunean eragin handia dutela onartzen da. Mikronutriente garrantzitsuek iodoa, burdina, zinka, kaltzioa, selenioa, fluorra eta A, B6, B12, B1, B2, B3, B9 eta C bitaminak dituzte.

Mikronutrienteen urritasunak honako hauek eragin ditzake:

• Osasun txarra begietan.
• Jaiotzean pisu txikia izatea.
• Eragin negatiboa haurren garapen fisikoan eta kognitiboan.
• Helduek gaixotasun kronikoak izateko arriskua areagotzea.

Tratamendua

Mantenugai ugariko askotariko elikagaien, elikagai aberastuen eta bitamina-osagarrien ingestan oinarritutako estrategiek, mikronutrienteen urritasunei aurre egiten laguntzen diete.