Monbar Hoteleko atentatua

Koordenatuak: 43°29′23″N 1°28′23″W / 43.489771°N 1.473178°W / 43.489771; -1.473178
Wikipedia, Entziklopedia askea
Monbar hotela

Monbar Hoteleko atentatua 1985 urteko irailaren 25ean Baionan izen hori duen hoteleko kafetegian GAL erakundeak lau etakideren aurka buruturiko atentatua da. Atentatuaren ondorioz, lau pertsona hil eta beste bat zauritu zuten.

Testuingurua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

70eko hamarkada bukaeran eta 80ko hamarkadan zehar, hedabide ofizialek inkontrolatu deitzen zituzten norbanakoek zein talde armatu antolatuek (AAA, GAL eta Batallón Vasco Español kasu) Ipar Euskal Herrian errefuxiaturik zeuden ETAko kideen eta euskal abertzaleen aurkako ekintza armatuak egiten ziharduten. Konkretuki, GAL Espainiako Barne Ministeritzak diruztatzen zuela frogatu zen 90eko hamarkadan[1] eta horren ondorioz, Felipe Gonzalezen gobernuan Barne Ministro zen José Barrionuevo kartzeleratua izan zen[2].

GAL auzia ikertu zuten Xabier Muntz eta Bruno Fay kazetarien arabera 1984ko udarako Parisko gobernuaren eskuetan zeuden GALen gibelean Madrilgo gobernu sozialista zegoela erakusten zuten frogak, baina Frantziako gobernuak ixilik egotea erabaki zuen, estatuaren arrazoien izenean[3]. Charles Pasqua Frantziako barne ministro izandakoak aitortu zuenez, GAL amaitzearen truke euskal errefuxiatuak espainaratzea onartu zuen Parisek[4].

GAL talde armatuak 28 hilketa hartu zituen bere gain 1983 eta 1987 artean[1].

Gertakariak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1985ko irailaren 25ean, Monbar hoteleko bezeroak Mexikoko Munduko Futbol Txapelketako Espainia-Islandia partida ikusten ari ziren[5]. Bederatziak eta laurdenetan GALeko lau erasotzaile sartu eta metrailatu egin zituzten, lau pertsona hil eta bat zaurituz. Hildakoak honako etakide hauek ziren: Jose Maria Etxaniz Maiztegi Potros, 31 urtekoa, Urretxukoa; Iñaki Asteasuinzarra Pagola, Legrá, 33 urtekoa, Astigarragakoa; Agustin Irazustabarrena Urruzola, Beltza, 35 urtekoa, Hernanikoa; eta Sabin Etxaide Ibarguren, Eskumotza, 28 urtekoa, Zestoakoa[6]. ETArekin zerikusirik ez zuen bostgarren pertsona bat ere zauriturik suertatu zen, Jean Iriart[6]. GALek egindako atentatu odoltsuena izan zen[7].

Lekuko batzuk erasotzaileen atzetik joan ziren eta horietatik bi harrapatzea lortu zuten, Pierre Frugoli eta Lucien Mattei, Marseillako gaizkileak. Bi egileak ezagunak ziren Marseillako hanpan, eta atentatua egin eta hamar minutura atxilotu zituzten[8]. Jakin ahal izan zenez, egun batzuk lehenago Donostiako Orly hotelean ostatu hartu zuten GALekin zerikusia zuten bi poliziekin.

1991ko martxoan epaiketa bat egin zitzaien Frantzian; horretan, hiltzaileetako bati biziarteko kartzela-zigorra ezarri zioten, eta besteari 20 urteko kartzela-zigorra[8]. Hilketaren epaiketan, bi gaizkileek José Amedo espainiar poliziak atentatua egiteagatik ordaindu ziela aitortu zuten. Epaitegiak bi gaizkileak zigortu baina frogarik ez zegoela argudiatuta Amedoren aurka ez zuen inongo ekimen judizialik aurrera eraman. 1991ko irailean Amedori eta haren lankide Michel Dominguezi 108 urtetako kartzela zigorra ezarri zieten[9].

2013an, José Amadok GALen atentatuetan eduki zuen ardura azaldu zuen Cal Viva izeneko autobiografian[5].

Kortatu musika taldeak Hotel Monbar izenburuko abestia sortu zuen gertakarien oroimenez[6].

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ a b «BBC News | Europe | Spain's state-sponsored death squads» news.bbc.co.uk (Noiz kontsultatua: 2020-01-14).
  2. ↑ «BBC News | Europe | Ex-minister jailed in 'dirty war' scandal» news.bbc.co.uk (Noiz kontsultatua: 2020-01-14).
  3. ↑ «Frantziak isiltzea hautatu zuen estatu arrazoiaren izenean» Berria.[Betiko hautsitako esteka]
  4. ↑ Pasquak aitortu duenez GAL amaitzearen truke euskal errefuxiatuak espainaratzea onartu zuen Parisek. .[Betiko hautsitako esteka]
  5. ↑ a b Amedo Fouce, José,. Cal viva : un relato estremecedor : la verdad definitiva desde las entrañas de los GAL. (Segunda edición. argitaraldia) ISBN 978-84-9970-906-2. PMC 864595787. (Noiz kontsultatua: 2020-01-14).
  6. ↑ a b c «Euskal Memoria:-Euskal Memoriako blogak» www.euskalmemoria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-01-14).
  7. ↑ Oiartzabal, Ainhoa. (2015-09-25). «GALek Monbar hoteleko atentatuan hildakoak omendu dituzte» Berria.
  8. ↑ a b «Atentatuetan» Argituz (Noiz kontsultatua: 2020-01-14).
  9. ↑ «Edición del sábado, 21 septiembre 1991, página 11 - Hemeroteca - Lavanguardia.es» hemeroteca.lavanguardia.com (Noiz kontsultatua: 2020-01-14).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

43°29′23″N 1°28′23″W / 43.489771°N 1.473178°W / 43.489771; -1.473178
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Monbar_Hoteleko_atentatua&oldid=9331872"(e)tik eskuratuta