Monteiro Lobato

Wikipedia, Entziklopedia askea
 Orrialde hau euskara ikasten ari den lankide batek egin du
Euskaraz dakien lankide batek testua zuzendu eta erroreak egileari irakatsi ahal dizkio
Monteiro Lobato

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakJosé Renato Monteiro Lobato
JaiotzaTaubaté, 1882ko apirilaren 18a
Herrialdea Brasil
HeriotzaSão Paulo, 1948ko uztailaren 4a (66 urte)
Hobiratze lekuaConsolação Cemetery (en) Itzuli
Heriotza moduaberezko heriotza: birikako minbizia
Familia
Ezkontidea(k)Maria da Pureza Natividade Lobato (en) Itzuli  (1908ko martxoaren 28a -  1948ko uztailaren 4a)
Seme-alabak
Familia
Hezkuntza
HeziketaSão Pauloko Unibertsitatearen Zuzenbide Fakultatea
São Pauloko Unibertsitatea
Hizkuntzakportugesa
Jarduerak
Jarduerakhizkuntzalaria, kazetaria, idazlea, argitaratzailea, haur literatura idazlea, eleberrigilea eta itzultzailea
Izengoitia(k)Monteiro Lobato
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoaPartido Comunista - Seção Brasileira da Internacional Comunista (en) Itzuli

José Bento Renato Monteiro Lobato (Taubaté, Brasil, 1882ko apirilaren 18a – São Paulo, Brasil, 1948ko uztailaren 4a), José Renato Monteiro Lobato jaiotzez[1], Monteiro Lobato literaturan, brasildar idazlea, argitaratzailea eta itzultzailea izan zen. Bere haurrentzako liburuengatik egin zen ezagun.

Bizitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1882ko apirilaren 18an jaio zen José Renato Monteiro Lobato, Taubatén, José Bento Marcondes Lobato eta Olímpia Augusta Monteiro Lobato familian. Hamaika urterekin José Bento izena hartu zuen bere aitaren inizialak idatzita zeuden makila erabiltzeko[1]. Hamalau urterekin ingelesez eta frantsesez hitz egiten zuen jada. Adin honetan, Rabiscando testua idatzi zuen, bere lehen lan ezaguna bihurtu zena[2]. Artikuluak idatzi zituen Pátria, H2S eeta O Guarany aldizkarietarako Josben e Nhô Dito ezizena erabiliz[3].

1897ko abenduan São Paulora joan zen prestaketa-ikastaroan ikastera. O Patriota e A Pátria aldizkariarekin kolaboratu zuen. Prestakuntza-ikastaroaren ostean, Zientzia eta Letren Institutuan ikasten hasi zen.

1898ko ekainaren 13an aita galdu zuen, biriketako kongestioz hil zena. Bere ama, depresioaren biktima, 1899ko ekainaren 22an hil zen[4].

1904an zuzenbidean lizentziatu eta Taubatéra itzuli zen. Hurrengo urtean São Paulon bizi zen Maria Pureza da Natividade de Souza e Castro (Purezinha) ezagutu zuen (1885-1959). 1906an hasi ziren harremanak egiten eta 1908ko martxoaren 28an ezkondu ziren[5]. Lau seme-alaba izan zituzten: Marta (1909an jaioa), Edgar (1910ean jaioa), Guilherme (1912an jaioa) eta Rute (1916an jaioa)[6].

1918ko uztailean Urupês ipuin eta kroniken bilduma argitaratu zuen (bereizita ipuin hauek argitaratu ziren O Estado de S. Paulo aldizkarian 1912az geroztik). 1920an haurrentzako lehen liburua argitaratu zuen, A Menina do Narizinho Arrebitado. Liburu honetan, Lúcia (Narizinho) pertsonaia aurkeztu zuen lehen aldiz. Hortik aurrera, Lobatok haurrentzako liburu arrakastatsuak idazten jarraitu zuen.

1948ko uztailaren 4an hil zen São Paulon.

Bere obra[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Monteiro Lobaturen liburuak gaztelaniarara[7], italierara[8][9], errusierara[10][11][12], polonierara[13], estonierara[14], ukrainerara[15], bulgarierara[16], letonierara, txinerara eta tibeterara[17] itzulita daude.

Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sítio do Picapau Amarelo sorta
  • 1921 - O Saci
  • 1922 - Fábulas
  • 1927 - As Aventuras de Hans Staden
  • 1930 - Peter Pan
  • 1931 - Reinações de Narizinho
  • 1932 - Viagem ao céu
  • 1933 - Caçadas de Pedrinho
  • 1933 - História do Mundo para as Crianças
  • 1934 - Emília no País da Gramática
  • 1935 - Aritmética da Emília
  • 1935 - Geografia de Dona Benta
  • 1935 - História das Invenções
  • 1936 - Dom Quixote das crianças
  • 1936 - Memórias da Emília
  • 1937 - Serões de Dona Benta
  • 1937 - O Poço do Visconde
  • 1937 - Histórias de Tia Nastácia
  • 1939 - O Picapau Amarelo
  • 1939 - O Minotauro
  • 1941 - A Reforma da Natureza
  • 1942 - A Chave do Tamanho
  • 1944 - Os doze trabalhos de Hércules (bi liburukitan)
  • 1947 - Histórias Diversas
Haurrentzako beste liburuak
  • 1920 - A menina do narizinho arrebitado
  • 1921 - Fábulas de Narizinho
  • 1924 - A caçada da onça
  • 1924 - Jeca Tatuzinho
  • 1933 - Novas reinações de Narizinho
  • 1938 - O museu da Emília
Helduentzako liburuak
  • 1918 - O Saci-Pererê: resultado de um inquérito
  • 1918 - Urupês
  • 1918 - Problema vital
  • 1919 - Cidades mortas
  • 1919 - Ideias de Jeca Tatu
  • 1920 - Negrinha
  • 1921 - A onda verde
  • 1923 - O macaco que se fez homem
  • 1923 - Mundo da lua
  • 1923 - Contos escolhidos
  • 1924 - O garimpeiro do Rio das Garças
  • 1926 - O Presidente Negro/O choque das Raças
  • 1927 - Mr. Slang e o Brasil
  • 1931 - Ferro
  • 1932 - América
  • 1933 - Na antevéspera
  • 1935 - Contos leves
  • 1936 - O escândalo do petróleo
  • 1940 - Contos pesados
  • 1941 - O espanto das gentes
  • 1943 - Urupês, outros contos e coisas
  • 1944 - A Barca de Gleyre
  • 1947 - Zé Brasil
  • 1947 - Prefácios e entrevistas
  • 1948 - Literatura do minarete
  • 1948 - Conferências, artigos e crônicas
  • 1948 - Cartas escolhidas
  • 1948 - Críticas e outras notas
  • 1948 - Cartas de amor
Itzulpenak
  • Contos de Grimm
  • Novos Contos de Grimm
  • Contos de Andersen
  • Novos Contos de Andersen
  • Alice no País das Maravilhas
  • Alice no País dos Espelhos
  • Robinson Crusoé
  • Contos de Fadas
  • Robin Hood

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ a b (Portugesez) Santa Rosa, Nereide S. (2013). Monteiro Lobato. Callis Editora ISBN 978-85-7416-817-3..
  2. ↑ (Portugesez) Zöler, Zöler. (2018). «1.1.1.2 tradução/versão» Lobato Letrador. (1. argitaraldia) Tagore Editora, 101 or. ISBN 9788553250332..
  3. ↑ (Portugesez) Silva Miranda, Jaqueline. (2020). «Monteiro Lobato: o pai da literatura infantil brasileira» Monteiro Lobato e o racismo literário. Clube de Autores ISBN 9786599131820. https://www.google.ru/books/edition/Monteiro_Lobato_E_O_Racismo_Liter%C3%A1rio/7uf0DwAAQBAJ?hl=en&gbpv=1&dq=Josben+e+Nh%C3%B4+Dito&pg=PT27&printsec=frontcover.
  4. ↑ (Portugesez) Zöler, Zöler. (2018). «1.1.3.3 domínio da língua» Lobato Letrador. Tagore Editora, 118 or. ISBN 9788553250332..
  5. ↑ (Portugesez) Zöler, Zöler. (2018). «1.1.3.4.3.2 Purezinha no 1º passo» Lobato Letrador. Tagore Editora, 123 or. ISBN 9788553250332..
  6. ↑ (Portugesez) Zöler, Zöler. (2018). «3.1.4 filhos» Lobato Letrador. Tagore Editora, 50 or. ISBN 9788553250356..
  7. ↑ (Gaztelaniaz) Monteiro Lobato. (1986). Naricita. Embajada del Brasil.
  8. ↑ (Italieraz) Monteiro Lobato. (1945). Nasino. Eclettica.
  9. ↑ (Italieraz) Monteiro Lobato. (2008). Il presidente nero. Controluce.
  10. ↑ (Errusieraz) Монтейру Лобату. (1958). Сказки тётушки Настасии. Детгиз.
  11. ↑ (Errusieraz) Монтейру Лобату. (1961). Орден Жёлтого Дятла. Детская литература.
  12. ↑ (Errusieraz) Монтейру Лобату. (2021). Эмилия в Стране Грамматики. Октопус.
  13. ↑ (Polonieraz) Monteiro Lobato. (1976). Przygody Narizinii czyli Zadartego Noska. Nasza Księgarnia.
  14. ↑ (Estonieraz) Monteiro Lobato. (1964). Kollase Rähni Ordu. Eesti Riiklik Kirjastu.
  15. ↑ (Ukraineraz) Монтейру Лобату. (1964). Орден Жовтого Дятла. Веселка.
  16. ↑ (Bulgarieraz) «Фаропазачите от Монтейру Лобату, Бразилия» Латиноамерикански морски новели. Георги Бакалов.
  17. ↑ (Portugesez) Fonseca Darmaros, Marina; Milton, John. (2019). «Emília, a cidadã-modelo soviética: Como a obra infantil de Monteiro Lobato foi traduzida na URSS» D.E.L.T.A.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Monteiro_Lobato&oldid=9384998"(e)tik eskuratuta