Muskildako Andre Mariaren baseliza

Muskildako Andre Mariaren baseliza
Kultura ondasuna
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Probintzia	Nafarroa Garaia
Udalerria	Otsagabia
Koordenatuak	42°54′55″N 1°05′08″W
Historia eta erabilera
Irekiera	1200 (egutegi gregorianoa)
Arkitektura
Estiloa	arkitektura erromanikoa
Ondarea
BIC	RI-51-0008290

Muskildako Andre Mariaren baseliza Zaraitzu ibaxako Otsagabia udalerrian XII. mendeko kristiau baseliza bat da, erromaniko estiloan.

Eraikina

Eraikuntza erromanikoa XII. mendekoa da, eta Antso VII.a Azkarraren erregealdian (1194-1234) egina dela uste da. Multzoa baselizaz, ermitauarentzako etxe batez eta kapilauarentzako beste batez gain, harrizko harresi txiki batek inguratzen du.

Barnealdea

Tenplua oinplano angeluzuzena da, hiru habearte ditu, erdikoa kanoi-gangaduna eta alboetakoak ganga-laurdenekoak, eta sei zutabe lodi zilindriko dituzte behealdean, besantez apainduak (bola erdiak). Habearteen arteko banaketa-arkuek osatzen dituzte zutabe horiek. Burualdean erretaula bat dago, 1642an egindako inskripzio batekin. Erdiko horma-hobian Muskildako Andre Mariaren irudia dago. Muskilda Zaraitzu ibaxako zaindaria da, erromaniko berantiar estilokoa edo gotiko hasierakoa, eta haren gainean Jasokundearen eta Gurutziltzatu baten irudikapena dago.

Presbiterioa erdiko nabetik banatuta dago, XV. mendeko burdina forjatuzko burdin sare baten bidez. Burualdearen atzeko aldean, erretaularen atzean, sakristia bat dago atxikita. Ziur aski, erretaularen ondoren zaharberritzeak egin ziren, eta horietako nagusiak XVII. mendean egin ziren. Erdiko habeartearen lehen atalak, presbiterioaren ondoren, ganga osoa estaltzen duten horma-pinturak ditu.

Kanpoaldea

Kanpoaldean kontrahorma lodi batzuk ikus daitezke alboko hormetan, barruko habearteak banatzen diren lau gorputzak markatzen dituztenak. Eraikinak bi sarrera-ate ditu, bata mendebaldera begira, 1671koa eta bestea hegoaldera, nagusia, erromaniko estilokoa, lau arkibolta dituena pilastra lauz eutsita. Ezaugarri bereizgarri bat oinplano lauangeluarreko dorrea da. Zurezko oholtxoekin egindako estalki koniko harmoniatsua du, eta «oholak» izena du, inguruko eraikuntza tradizionalei dagokiena. Bide tradizional zahar bat dago Otsagabiko Done Joanes Bataiatzailearen elizatik, eta bide horren ibilbidean nekaldi baten geltokiak daude.

Baselizara iritsi baino lehentxeago, harrizko zutabe bat dago, lau metroko altuerakoa. Aurrealdean, burdin hesiz inguratutako zulo bat du, eta, barruan, Ama Birjinaren irudi txiki bat, honako hau dioen inskripzio batekin: «Otsagabiko hiribilduak Pilar hau eginarazi zuen 1654. urtean. Jesus Maria». Zutabe hori, Barber Arreguiren arabera: «Tradizioari eusten dio, eta haren barruan dago Ama Birjina Asa etxeko artzainari agertu zitzaion haritza».

Elezaharra

Muskildako Amabirjinaren istorioa herriko elezahar ospetsu bat da. Muino baten gainean, Otsagabiko herria eguzkiari begira dagoela, Muskildako Gure Amaren basilika pintoreskoa dago, XIII. mendeko erromanikoa. Bere horma zaharren artean, XII. mendearen amaieran landutako Ama Birjina dago, gatzagek gurtzen eta maite zutena. Santutegia, bere hormen zuritasunak urrundik ikusten duena, soila da bere egituran. Birjina eseriaren irudiak, bizkarralderik gabeko aulki baten gainean, eskuineko eskuan lore bat altxatzen du, eta ezkerrekoa Haurraren sorbaldan bermatzen du, magalean bedeinkatzeko jarreran eserita.

Kasu askotan bezala, hemen artzaintxo batek parte hartu zuen, egun batean zezen batek galdu zuena, eta, asko bilatu ondoren, haritz baten ondoan aurkitu zuen. Hurbildu zenean, jakin-minez, Andre Mariaren irudi bat ikusi zuen zuhaitzaren oinean. Besoetan hartu ondoren, utzi egin behar izan zion, desegiten ziren behiak jasotzera joan behar zuelako, eta hurrengo egunean jasoko zuela agindu zion. Begiratu zuenean, irudia desagertu egin zela ikusi zuen.

Etxera itzultzean, zezena berriro galdu zuen, leku berean aurkituz, irudiaren aurrean erreberentziak eginez. Artzainak bere eskuetan hartu zuen irudia, eta gehien pozten zenean, gizon bat igaro zen handik, lapurtu izana leporatu ziona. Otsagabira eraman eta gela batean giltzapetu zuen, Ama Birjina herriko elizan utziz.

Biharamunean, ez Ama Birjinaren ez artzainaren irudia ez zegoen utzi zituen lekuan. Horren guztiaren emaitza izan zen Ama Birjina haranean tronuratu zutela eta artzaina ermitau gisa geratu zela, eta ahalegin guztia egin zuela bere zama-animaliarekin ekartzen zituen harriekin tenplu bat eraikitzeko. Piztiaren alforjak harriz bete eta haritzeraino bakarrik joaten uzten omen zion, berak zama berria prestatzen zuen bitartean.

Erreferentziak

• (Gaztelaniaz) Estefanía. Muskildako Andre Maria. (Noiz kontsultatua: 2022-01-24).
• Barandiarán, José Miguel de (1987). De etnografía de Navarra. Volumen 85 de Colección "Askatasun Haizea". Txertoa. ISBN 978-84-7148-197-9.
• Feliu Dord, Juan Mari (2007). Irati, Arbaila y sus alrededores. Excursiones por Irati. Etor-Ostoa. ISBN 978-84-9628-864-5.

Ikus gainera

• Muskildako Andre Maria
• Otsagabia
• Zaraitzu

Kanpo estekak

• Datuak: Q14615841
• Multimedia: Hermitage of Nuestra Señora de Muskilda / Q14615841