Naftaleno polikloratu
Naftaleno polikloratuak (PCN) konposatu organokloratuen mota bat da, zeinetan naftalenoaren hidrogeno-atomo bat edo gehiago kloro-atomoz ordezkatzen den. Beren formula orokorra C10H8−(m+n)Cl(m+n) da. Guztira, 75 konposatu desberdin dira. PCN komertziala 75 bitarteko osagai eta alboproduktu izan ditzake. Konposizioaren arabera oilotsu, argizaritsu edo solidoak dira[1].
Naftaleno polikloratuak poluitzaile organiko iraunkorrak dira eta Stockholmeko Hitzarmenak fabrikatzea eta erabiltzea debekatu zuen 2015en hainbat salbuespenekin[2].
Erabilera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]1910 hasi zen naftaleno polikloratuen erabilera handia, orain bukatutzat jo daitekeena. PCNak kable elektrikoen isolatzaile oso eraginkorrak dira. Zura babesteko, kautxu eta polimeroetan gehigarri gisa eta lubrifikatzaileetan usatu izan da[2].
Toxikotasuna
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Hogei urte inguruko ekoizpen komertzialaren ondoren, PCNen osasun-arriskuak beraien eraginpean zeuden langileengan azaltzen hasi ziren: larruazaleko erupzio larriak, gibeleko gaixotasunak eta herriotzak.
PCN batzuk eguzki-argiaren bidez deskonposa daitezke eta, erritmo moteletan, zenbait mikroorganismoren bidez. PCN askok, ordea, ingurumenean irauten dute, hots, poluitzaile organiko iraunkorrak dira.
Esposizio akutuak kloraknea sortzen du. Esposizio kronikoak gibeleko gaixotasunak izateko arriskua areagotzen du. Minbizia izateko arrisku sortzen dutela uste bada ere, ez dago froga argirik. PCNi buruzko gaur egungo kezken artean, hondakinen errausketaren azpiproduktu gisa haiek askatzea dago[2].
PCNen zerrenda
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Zenbakia | formula | Izena | CAS zenbakia |
---|---|---|---|
PCN-1 | 1-kloronaftaleno | 90-13-1 | |
PCN-2 | 2- kloronaftaleno | 91-58-7 | |
PCN-3 | 1,2- dikloronaftaleno | 2050-69-3 | |
PCN-4 | 1,3-dikloronaftaleno | 2198-75-6 | |
PCN-5 | 1,4-dikloronaftaleno | 1825-31-6 | |
PCN-6 | 1,5-dikloronaftaleno | 1825-30-5 | |
PCN-7 | 1,6-dikloronaftaleno | 2050-72-8 | |
PCN-8 | 1,7-dikloronaftaleno | 2050-73-9 | |
PCN-9 | 1,8-dikloronaftaleno | 2050-74-0 | |
PCN-10 | 2,3-dikloronaftaleno | 2050-75-1 | |
PCN-11 | 2,6-dikloronaftaleno | 2065-70-5 | |
PCN-12 | 2,7-dikloronaftaleno | 2198-77-8 | |
PCN-13 | 1,2,3-trikloronaftaleno | 50402-52-3 | |
PCN-14 | 1,2,4-trikloronaftaleno | 50402-51-2 | |
PCN-15 | 1,2,5-trikloronaftaleno | 55720-33-7 | |
PCN-16 | 1,2,6-trikloronaftaleno | 51570-44-6 | |
PCN-17 | 1,2,7-trikloronaftaleno | 55720-34-8 | |
PCN-18 | 1,2,8-trikloronaftaleno | 55720-35-9 | |
PCN-19 | 1,3,5-trikloronaftaleno | 51570-43-5 | |
PCN-20 | 1,3,6-trikloronaftaleno | 55720-36-0 | |
PCN-21 | 1,3,7-trikloronaftaleno | 55720-37-1 | |
PCN-22 | 1,3,8-trikloronaftaleno | 55720-38-2 | |
PCN-23 | 1,4,5-trikloronaftaleno | 2437-55-0 | |
PCN-24 | 1,4,6-trikloronaftaleno | 2437-54-9 | |
PCN-25 | 1,6,7-trikloronaftaleno | 55720-39-3 | |
PCN-26 | 2,3,6-trikloronaftaleno | 55720-40-6 | |
PCN-27 | 1,2,3,4-tetrakloronaftaleno | 20020-02-4 | |
PCN-28 | 1,2,3,5-tetrakloronaftaleno | 53555-63-8 | |
PCN-29 | 1,2,3,6-tetrakloronaftaleno | 149864-78-8 | |
PCN-30 | 1,2,3,7-tetrakloronaftaleno | 55720-41-7 | |
PCN-31 | 1,2,3,8-tetrakloronaftaleno | 149864-81-3 | |
PCN-32 | 1,2,4,5-tetrakloronaftaleno | 6733-54-6 | |
PCN-33 | 1,2,4,6-tetrakloronaftaleno | 51570-45-7 | |
PCN-34 | 1,2,4,7-tetrakloronaftaleno | 67922-21-8 | |
PCN-35 | 1,2,4,8-tetrakloronaftaleno | 6529-87-9 | |
PCN-36 | 1,2,5,6-tetrakloronaftaleno | 67922-22-9 | |
PCN-37 | 1,2,5,7-tetrakloronaftaleno | 67922-23-0 | |
PCN-38 | 1,2,5,8-tetrakloronaftaleno | 149864-80-2 | |
PCN-39 | 1,2,6,7-tetrakloronaftaleno | 149864-79-9 | |
PCN-40 | 1,2,6,8-tetrakloronaftaleno | 67922-24-1 | |
PCN-41 | 1,2,7,8-tetrakloronaftaleno | 149864-82-4 | |
PCN-42 | 1,3,5,7-tetrakloronaftaleno | 53555-64-9 | |
PCN-43 | 1,3,5,8-tetrakloronaftaleno | 31604-28-1 | |
PCN-44 | 1,3,6,7-tetrakloronaftaleno | 55720-42-8 | |
PCN-45 | 1,3,6,8-tetrakloronaftaleno | 150224-15-0 | |
PCN-46 | 1,4,5,8-tetrakloronaftaleno | 3432-57-3 | |
PCN-47 | 1,4,6,7-tetrakloronaftaleno | 55720-43-9 | |
PCN-48 | 2,3,6,7-tetrakloronaftaleno | 34588-40-4 | |
PCN-49 | 1,2,3,4,5-pentakloronaftaleno | 67922-25-2 | |
PCN-50 | 1,2,3,4,6-pentakloronaftaleno | 67922-26-3 | |
PCN-51 | 1,2,3,5,6-pentakloronaftaleno | 150224-18-3 | |
PCN-52 | 1,2,3,5,7-pentakloronaftaleno | 53555-65-0 | |
PCN-53 | 1,2,3,5,8-pentakloronaftaleno | 150224-24-1 | |
PCN-54 | 1,2,3,6,7-pentakloronaftaleno | 150224-16-1 | |
PCN-55 | 1,2,3,6,8-pentakloronaftaleno | 150224-23-0 | |
PCN-56 | 1,2,3,7,8-pentakloronaftaleno | 150205-21-3 | |
PCN-57 | 1,2,4,5,6-pentakloronaftaleno | 150224-20-7 | |
PCN-58 | 1,2,4,5,7-pentakloronaftaleno | 150224-19-4 | |
PCN-59 | 1,2,4,5,8-pentakloronaftaleno | 150224-25-2 | |
PCN-60 | 1,2,4,6,7-pentakloronaftaleno | 150224-17-2 | |
PCN-61 | 1,2,4,6,8-pentakloronaftaleno | 150224-22-9 | |
PCN-62 | 1,2,4,7,8-pentakloronaftaleno | 150224-21-8 | |
PCN-63 | 1,2,3,4,5,6-hexakloronaftaleno | 58877-88-6 | |
PCN-64 | 1,2,3,4,5,7-hexakloronaftaleno | 67922-27-4 | |
PCN-65 | 1,2,3,4,5,8-hexakloronaftaleno | 103426-93-3 | |
PCN-66 | 1,2,3,4,6,7-hexakloronaftaleno | 103426-96-6 | |
PCN-67 | 1,2,3,5,6,7-hexakloronaftaleno | 103426-97-7 | |
PCN-68 | 1,2,3,5,6,8-hexakloronaftaleno | 103426-95-5 | |
PCN-69 | 1,2,3,5,7,8-hexakloronaftaleno | 103426-94-4 | |
PCN-70 | 1,2,3,6,7,8-hexakloronaftaleno | 17062-87-2 | |
PCN-71 | 1,2,4,5,6,8-hexakloronaftaleno | 90948-28-0 | |
PCN-72 | 1,2,4,5,7,8-hexakloronaftaleno | 103426-92-2 | |
PCN-73 | 1,2,3,4,5,6,7-heptakloronaftaleno | 58863-14-2 | |
PCN-74 | 1,2,3,4,5,6,8-heptakloronaftaleno | 58863-15-3 | |
PCN-75 | oktakloronaftaleno | 2234-13-1 |
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ van de Plassche, E. & Schwegler, A. (2002). POLYCHLORINATED NAPHTHALENES. Herbeheretako gobernua.
- ↑ a b c Polychlorinated Naphthalenes. Stockholmeko Hitzarmena.