Onddo-ardagai hori

Wikipedia, Entziklopedia askea
Onddo-ardagai horia
Sailkapen zientifikoa
ErreinuaFungi
KlaseaAgaricomycetes
OrdenaRussulales
FamiliaAlbatrellaceae
GeneroaAlbatrellus
Espeziea Albatrellus cristatus

Onddo-ardagai horia (Albatrellus cristatus) Albatrellaceae familiako onddo espezie bat da.[1] Oso larrukara da eta ezin da jan. Autore batzuek toxikotzat ere hartzen dute.

Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kapela: 5 eta 13 cm bitarteko diametrokoa. Forma irregularra du, lobulatua, itxura inbrikatua, kapela batzuen eta besteen arteko loturengatik. Gainazala belusduna eta ezkatatsua du, berde-oliba kolorekoa edo hori berdexka, ertza ere irregularra du eta beherantz inkurbatua.

Tutuak: Motzak, zuriak, haragitik banaezinak, oso dekurrenteak,

Tutu dekurrenteak: Hanka ukitzeaz gain, beherantz jarraitzen duten tutuak.

Poroak: Txikiak, biribilak, lehenbizi zuriak, gero horixkak.

Hanka: Eszentrikoa, batzuetan erdian agertzen da, zurixka edo kapelaren kolore berekoa, baina pixka bat zurbilagoa.

Haragia: Hasieran zurixka, gero berdexka, tentea, gogorra, mikatz samarreko zaporea du.[2]

Etimologia: Albatrellus hitza, onddo honen izen generiko italiar albatrello-tik dator (alberello) Cristatus epitetoa latinetik dator, gandorduna esan nahi duen "cristatus" hitzetik. Kapelen formen gaitik.

Jangarritasuna[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ez da jateko modukoa, espezie gogorra eta larrukara delako.[3]

Nahasketa arriskua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Albatrellus ovinus delakoarekin, hau mendiko koniferoen basoetan hazten da, haragia bigunagoa du eta kapela zurixka edo horixka kolorekoa, tonu berdexka gutxiagorekin. Baita Albatrellus confluens espeziearekin ere; honen karpoforoak oso multzokatuta hazten dira, eta azala krema koloretik laranja kolorea aldatzen da, eta hautsia agertzen da.[4]

Sasoia eta lekua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lurrean ateratzen den espezie hau, udazkenean agertzen da, hostogalkorren hostoen artean, batez ere pagoenetan. Koniferoen azpian ere aurki daiteke.[5]

Banaketa eremua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Europa, Japonia, Ipar Amerika.

Galeria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza  •   Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012  •   Euskalnatura  •   Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987  •   Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973  •   Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
  2. (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 625 or. ISBN 84-404-0530-8..
  3. (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas. Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 452 or. ISBN 978-84-617-0196-4..
  4. (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 559 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
  5. (Gaztelaniaz) Lotina, Roberto. (1985). Mil setas ibericas. Diputacion foral de vizcaya, 410 or. ISBN 84-505-1806-7..

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]