Orihuela

Orihuela; Orihuela
	Espainiako udalerria
	Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Espainia
Autonomia	Valentziako Erkidegoa
Probintzia	Alacanteko probintzia
Valentziar Herrialdeko eskualdeak	Baix Segura
Alkatea	Monserrate José Guillén Sáez (en)
Izen ofiziala	Orihuela
Jatorrizko izena	Orihuela
Posta kodea	03300, 03189, 03310–03318, 03320, 03369, 03689 eta 03315
INEk ezarritako kodea	03099
Herriburua	Orihuela
Geografia
Koordenatuak	38°05′08″N 0°56′49″W / 38.0856°N 0.9469°W38°05′08″N 0°56′49″W / 38.0856°N 0.9469°W
Azalera	365.44 km²
Altuera	236 m eta 23 m
Mugakideak	Albatera, Algorfa, L'Alguenya, Almoradí, Benejúzar, Benferri, Bigastro, Callosa de Segura, Catral, Cox, Granja de Rocamora, El Fondó de les Neus, El Fondó dels Frares, Rafal, Redován, La Romana, Pilar de la Horadada, San Miguel de Salinas, Torrevieja, Jacarilla, Murtzia, Beniel, Santomera, Fortuna eta Abanilla
Demografia
Biztanleria	78.940 (2021); 435 (2020)
Dentsitatea	216,01 bizt/km²
Informazio gehigarria
Ordu eremua	UTC+01:00
Hiri senidetuak	El Quisco eta Zacatecas (Mexiko)
Matrikula	A
Hizkuntza ofiziala	gaztelania eta katalan
	orihuela.es

Orihuela (valentzieraz Oriola) Valentziako Erkidegoko udalerria da, Baix Segura/Vega Baja eskualdean eta Alacanteko probintzian kokatua. Eskualdeko hiri nagusia, gune historikoa eta hiriburua da.

2009ko urtarrilaren 1eko erroldaren arabera 86.164 biztanle zituen.

Banaketa administratiboa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Herriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Izena	Biztanleria (2011)
Orihuela	33.470
Orihuela Costa	30.487
La Murada	3.261
San Bartolomé	2.503
La Aparecida	2.155
Los Desamparados	2.142
Torremendo	1.899
Molins	1.442
Raiguero de Bonanza	1.395
La Campaneta	1.192
Arneva	1.185
La Matanza	1.095
Hurchillo	1.088
Las Norias	984
Correntías Medias	921
El Escorratel	906
Camino de Beniel	817
El Mudamiento	485
Camino Viejo de Callosa	471
Molino de la Ciudad	296
Media Legua	236
Los Huertos	113
Barbarroja	107
Correntías Bajas	64

Hizkuntzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Jakue II.a Aragoikoak bultzatutako Errekonkistatik XIII. mendearen amaiera arte Oriola eta eskualde osoko hizkuntza katalana izan zen. XVIII eta XIX. mendeetan, ordea, eskualdeko leku gehienetan hizkuntza ordezkapena suertatu zen eta espainiera gailendu zen, edo zehatzago esanda Murtzia aldean hitz egiten den "panocho" hizkeraren antzekoa.

Historialariek bi faktore azpimarratzen dituzte katalanaren atzerapen hau azaltzeko: alde batetik moriskoen 1609ko kanporaketarekin eta XVII. mendean zehar pairatutako izurriteekin gertatu zen populazio hustutzea ; horren ostean birpopulaketa batez ere murtziarrek egin zuten. Bestetik 1707an Valentziako Erresuman promulgatutako "Nova Plantako Dekretua", zeinaren bidez katalana egoera alegalean geratu baitzen.

Horren ondorioz, gaur egun tokiko hizkuntza espainiera da hirian. Katalana, ordea, Barba-roja etxaguneko tokiko hizkuntza da. Beste aldetik, toponimian bestelako arrastoak ere topa daitezke: Molins eta Escorratell pedaníak, Cabo Roig eta la Zenia (la Sénia) aldea Orihuela Costan...Orihuelako ikurra Oriol deitzen da eta hirian bertan Monserrate (Montserrat) amabirjina eta Rabalroche (raval Roig) auzoa daude.

Demografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bilakaera demografikoa^[1]
	1787	1857	1877	1887	1900	1910	1920	1930	1940
Biztanleria	23.276	26.147	24.629	24.363	28.530	35.072	37.180	38.570	43.619
	1950	1960	1970	1981	1991	1996	2001	2006	2008
Biztanleria	44.979	44.830	44.938	49.851	49.642	50.724	56.129	77.979	84.626