Paxtunera

Wikipedia, Entziklopedia askea
Paxtunera
پښتو ژبه
Datu orokorrak
Lurralde eremuaAfganistan, Pakistan, Irango ipar-ekialdea
Hiztunak42.000.000.
Rankinga48
OfizialtasunaAfganistan, Pakistango Khyber Pakhtunkhwa eta AFTE
EskualdeaHegoaldeko eta Erdialdeko Asia
AraugileaAfganistango Zientzien Akademia
Hizkuntza sailkapena
giza hizkuntza
indoeuropar hizkuntzak
Indo-irandar hizkuntzak
Irandar hizkuntzak
Ekialdeko irandar hizkuntzak
Informazio filologikoa
Hizkuntza-tipologiaSOV hizkuntza eta hizkuntza fusionatzailea
Alfabetoaarabiar alfabetoa eta Arabic script (en) Itzuli
Hizkuntza kodeak
ISO 639-1ps
ISO 639-2pus
ISO 639-3pus
Ethnologuepus
Glottologpash1269
Wikipediaps
Linguasphere58-ABD-a
ASCL4102
IETFps

Paxtunera[1] (پښتو, pashtoera edo pashto ere deitua) Afganistanen, Pakistango mendebaldean eta Irango ipar-ekialdean mintzatzen den hizkuntza indoeuroparra da. Afganistango hizkuntza ofiziala da,[2] dariarekin batera,[3] 2004ko konstituzioaren arabera. 42 milioi lagunek dute ama-hizkuntza.[4][5]

Banaketa geografikoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Afghanistan[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Afghanistaneko hizkuntza nazionala da,[6] nagusiki ekialde eta hegoaldean hitzegina, iparraldeko eta mendebaldeko gune baztuez gain. Hizkuntza hitz egiten dutenen zenbaki zehatza ez dago argi, baina estimazioen arabera paxtuera afganoen %45-60aren ama-hizkuntza da.[7][8][9][4]

Pakistan[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Pakistanen, paxtunera populazioaren %15ak hitz egiten du, gehienbat Khyber Pakhtunkhwa iparmendebaldeko probintziako eta Balutxistan probintziako iparraldean.[10][11]

Beste komunitateak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Afghanistan eta Pakistanez gain, beste paxtunera hizlarien komunitateak daude. Indiako. Hauez gain, Tajikistan.[12] Baita hegoekialdeko Iranen.[13]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. 53. araua - Munduko estatuetako hizkuntza ofizialak. Euskaltzaindia (Noiz kontsultatua: 2010-12-29).
  2. Banting, Erinn. (2003). Afghanistan. The land. Crabtree Pub. Co ISBN 0-7787-9335-4. PMC 51581264. (Noiz kontsultatua: 2022-05-02).
  3. Ioannesi︠a︡n, I︠U︡liĭ Arkadʹevich. (2009). Afghan folktales from Herat : Persian texts in transcription and translation. Cambria Press ISBN 978-1-61336-663-9. PMC 796857110. (Noiz kontsultatua: 2022-05-02).
  4. a b (Ingelesez) Foundation, Encyclopaedia Iranica. «Welcome to Encyclopaedia Iranica» iranicaonline.org (Noiz kontsultatua: 2022-05-02).
  5. «Chants Populaires des Afghans, by James Darmesteter | The Online Books Page» onlinebooks.library.upenn.edu (Noiz kontsultatua: 2022-05-02).
  6. (Ingelesez) «Pashto language | Britannica» www.britannica.com (Noiz kontsultatua: 2022-05-02).
  7. Concise encyclopedia of languages of the world. (1st ed. argitaraldia) Elsevier 2009 ISBN 978-0-08-087774-7. PMC 264358379. (Noiz kontsultatua: 2022-05-02).
  8. (Ingelesez) Afghanistan. Central Intelligence Agency 2022-04-26 (Noiz kontsultatua: 2022-05-02).
  9. «UCLA Language Materials Project: Language Profile» web.archive.org 2009-01-03 (Noiz kontsultatua: 2022-05-02).
  10. (Ingelesez) Pakistan. Central Intelligence Agency 2022-04-24 (Noiz kontsultatua: 2022-05-02).
  11. «POPULATION BY MOTHER TONGUE» web.archive.org (Noiz kontsultatua: 2022-05-02).
  12. «Ethnologue 14 report for language code:PBT» web.archive.org 2008-06-26 (Noiz kontsultatua: 2022-05-02).
  13. «Ethnologue report for Iran» web.archive.org 2012-02-04 (Noiz kontsultatua: 2022-05-02).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]