Poli(metil metakrilato)
| Poli(metil metakrilato) | |
|---|---|
 | |
| Formula kimikoa | C5H9O2 |
| Aurkitzailea | Walter Hermann Bauer (en)  |
| Aurkitze data | 1928 |
| Ezaugarriak | |
| Dentsitatea | 1,19 g/cm³ |
| Masa molekularra | 101,060255 Da |
| Erabilera | |
| Rola | hezur-zementu, hodi-zabaltzaile eta Antimutagen (en) |
| Identifikatzaileak | |
| InChlKey | PMAMJWJDBDSDHV-UHFFFAOYSA-N |
| CAS zenbakia | 9011-14-7 |
| ChemSpider | 2297496 |
| PubChem | 3032549 |
| Reaxys | 8757100 |
| Gmelin | 53205 |
| ZVG | 72490 |
| EC zenbakia | 618-466-4 |
| ECHA | 100.112.313 |
| CosIng | 79016 |
| MeSH | D019904 |
| UNII | Z47NNT4J11 |
| KEGG | C19504 |
Poli(metil metakrilato)a edo PMMA[1], polimero termoplastiko gardena da[2]. Metil metakrilatoaren polimerizazioz produzitzen da. Izen komertzial asko ditu produzitzen duen enpresaren araberakoa delarik. Batzuk aipatzearren: Crylux, Plexiglas, Acrylite, Astariglas, Lucite, Perclax, and Perspex.
PMMA industrialki aletan edo xaflatan saltzen da. Aleak injekzio- edo estrusio-prozesuetan eta xaflak mekanizatzeko edo moldaketa termikorako usatzen dira. Polikarbonatoarekin eta poliestirenoarekin lehian ibiltzen da, baina PMMAk beste plastiko gardenak baino egokiagoa da eguratsarekiko erresistentzian, gardentasunean eta arraiatzearekiko erresistentzian.
Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1877an Wilhelm Rudolph Fittig-ek kimikari alemana deskubritu zuen metil metakrilatoa polimerizatu egiten zela. 1933an beste kimikari aleman batek, Otto Rohm-ek, polimeroa patentatu zuen Plexiglas markarekin. Hiru urte geroago, 1936a, Imperial Chemical Industries enpresa britainiarrak ekin zion produkzio industrialari, segurtasun-beirenari hain justu. Bigarren Mundu Gerran bi aldeak baliatu zuten poli(metil metakrilato)a hegazkinen eta urpekoen beirak fabrikatzeko.
Sintesia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
PMMA emultsio-polimerizazioz, disoluzio-polimerizazioz eta masa-polimerizazioz produzitzen da. Erradikal askeen bidezko hasiera usatzen da orokorrean, baina polimerizazio anionikoak ere baliatzen dira.
Ezaugarriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Polo(metil metakrilato)aren ezaugarri nagusiak ondokoak dira[3]:
- Gardentasuna % 93 inguru. Polimeroetan gardenena.
- Inpaktuarekiko erresistentzia. Beirak baino 10 bider handiagoa.
- Egurats zabalarekiko eta izpi ultramorekiko erresistentzia.
- Isolatzaile akustiko eta termiko egokia.
- Arina.Beiraren erdia pisatzen du m2-ko
- Gogorra. Erraz arraiatzen da, baina erraz konpontzen da.
- Mekanizatzeko eta moldatzeko erraztasuna.
- Erraz erretzen da, baina ez du gas toxikorik sortzen.
- Konposatu arrunt askok erasotzen diote: azetonak, azido azetikoak, etanolak, toluenoak eta azido sulfurikoak besteak beste.
Erabilera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Poli(metil metakrilato)ak askotariko erabilerak ditu: erakusmahaiak, makinak babesteko pantailak, seinalektika, manparak, akuarioak, kutxa gardenak,...
Beiraren aurrean dituen abantailak hauek dira: arintasuna, gardentasun handiagoa eta haukortasun txikiagoa.
Gainerako polimero gardenen aurrean abantailak hauek ditu: gardentasun hobea, moldatzeko erraztasuna eta arraiak konpontzeko gaitasuna.
PMMA ez da toxikoa guztiz polimerizatuta dagoenean, izan ere, metil metakrilatoa bada.
Ikus, halaber[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ International Union of Pure and Applied Chemistry. Subcommittee on Polymer Terminology. (2009). Compendium of polymer terminology and nomenclature : IUPAC recommendations, 2008. Royal Society of Chemistry ISBN 978-1-84755-942-5. PMC 406528399. (Noiz kontsultatua: 2023-01-23).
- ↑ «ZT Hiztegi Berria» zthiztegia.elhuyar.eus (Noiz kontsultatua: 2023-01-22).
- ↑ «Brydson's Plastics Materials - 8th Edition» www.elsevier.com (Noiz kontsultatua: 2023-01-23).
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q146123
Multimedia: Polymethylmethacrylate
|
Artikulu hau kimikari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |