Poliazetileno
| Poliazetileno | |
|---|---|
| Identifikatzaileak | |
| CAS zenbakia | 25067-58-7 |
| Reaxys | 9186008 |
| Gmelin | 60552 |
| MeSH | D000078789 |
Poliazetilenoa (IUPAC: polietinoa), polimero eroale organikoa da [-C2=H2-] unitatez osatutako katea duena. Eroankortasun elektriko handia du eta polimero eroale organikoen esparrua sortzea eragin zuen[1].
Poliazetilenoaren eroankortasuna aurkitzeari esker 2000 urteko kimikako Nobel saria jaso zuten Hideki Shirakawak, Alan Heeger-ek, eta Alan MacDiarmid-ek[2].
Egitura
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Poliazetilenoa karbono-atomoen kate luze bat da, eta haien artean lotura bakunak eta bikoitzak daude txandakatuta, bakoitza hidrogeno-atomo batekin. Lotura bikoitzek cis edo trans geometria izan dezakete. Polimeroaren isomero bakoitzaren, cis-poliazetilenoaren edo trans-poliazetilenoaren, sintesi kontrolatua erreakzioa gertatzen den tenperatura aldatuz lor daiteke. Polimeroaren cis forma termodinamikoki ez da trans isomeroa bezain egonkorra. Hidrogeno-atomo bakoitza talde funtzional batez ordezka daiteke. Ondorioz polimeroaren ezaugarri batzuk alda daitezke[3].
|
|
|---|---|
| Trans-poliazetilenoa | Cis-poliazetilenoa |
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Azetilenoaren lehen polimeroetako bati kupreno deitu zioten. Oso saretua zenez ez zuen interesik piztu. Poliazetileno lineala Giulio Nattak prestatu zuen lehen aldiz 1958an[4]. Pisu molekular handikoa, kristalinitate handikoa eta egitura erregularrekoa zen. X izpien difrakzio-azterketek frogatu zuten trans-poliazetilenoa zela. Nattaren sintesiaren ondoren, kimikari gutxik zuten poliazetilenoarekiko interesa, Nattaren prestaketako produktua hauts beltz disolbaezina, airearekiko sentikorra eta urtuezina zelako[5].
Poliazetilenoaren polimerizazioaren hurrengo garapen garrantzitsua Hideki Shirakawaren taldeak egin zuen, poliazetilenozko film zilarkarak prestatzeko gai izan baitzen. Shirakawaren ikerketekin batera, Alan Heeger eta Alan MacDiarmid politiaziloaren propietate metalikoak aztertzen ari ziren, erlazionatutako polimero inorganikoa. 1970eko hamarkadaren hasieran, jakina zen polimero hori supereroalea zela tenperatura baxuetan. Shirakawa, Heeger eta MacDiarmid poliazetilenoa elkarlanean garatzen hasi ziren.
Poliazetilenoa iodorekin dopatuta, eroankortasuna zazpi magnitude-ordena handitzea lortu zuten. Antzeko emaitzak lortu ziren kloroarekin eta bromoarekin. Horrek erakutsi zuen polimero organiko kobalente batek giro-tenperaturan eroankortasun handia izan zezakeela eta hori funtsezkoa izan zen polimero eroankor organikoen garapena sustatzeko[6].
Sintesia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Hainbat metodo dago poliazetilenoa sintetizatzeko. Usuenak azetilenoa usatzen du monomero gisa eta Ti(OiPr)4/Al(C2H5)3 moduko Ziegler-Natta katalizatzaileak. Metodo honek polimeroaren egitura eta ezaugarriak kontrolatzea ahalbidetzen du tenperatura eta katalizatzailearen kantitatea aldatuta[4].
Poliazetileno adarkatuak nahi badira, ziklooktatetraeno adarkatuak usa daitezke monomero gisa. Monomeroa garestiagoa da, baina azetilenoa baino erabilerrazagoa[7].
Erabilera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Poliazetilenoak ez du erabilera komertzialik.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ (Ingelesez) «The Nobel Prize in Chemistry 2000» NobelPrize.org (kontsulta data: 2024-12-07).
- ↑ Heeger, Alan J.. (2001). «Nobel Lecture: Semiconducting and metallic polymers: The fourth generation of polymeric materials» Reviews of Modern Physics 73 (3): 681–700. doi:. (kontsulta data: 2024-12-07).
- ↑ Gorman, Christopher B.; Ginsburg, Eric J.; Grubbs, Robert H.. (1993-02-01). «Soluble, highly conjugated derivatives of polyacetylene from the ring-opening metathesis polymerization of monosubstituted cyclooctatetraenes: synthesis and the relationship between polymer structure and physical properties» Journal of the American Chemical Society 115 (4): 1397–1409. doi:. ISSN 0002-7863. (kontsulta data: 2024-12-07).
- ↑ a b Feast, W. J.; Tsibouklis, J.; Pouwer, K. L.; Groenendaal, L.; Meijer, E. W.. (1996-10-01). «Synthesis, processing and material properties of conjugated polymers» Polymer 37 (22): 5017–5047. doi:. ISSN 0032-3861. (kontsulta data: 2024-12-07).
- ↑ Saxman, A. M.; Liepins, R.; Aldissi, M.. (1985-01-01). «Polyacetylene: Its synthesis, doping and structure» Progress in Polymer Science 11 (1): 57–89. doi:. ISSN 0079-6700. (kontsulta data: 2024-12-07).
- ↑ (Ingelesez) «Twenty-five years of conducting polymers» Chemical Communications (1): 1–4. 2003-01-01 doi:. ISSN 1364-548X. (kontsulta data: 2024-12-07).
- ↑ Klavetter, Floyd L.; Grubbs, Robert H.. (1988-11-01). «Polycyclooctatetraene (polyacetylene): synthesis and properties» Journal of the American Chemical Society 110 (23): 7807–7813. doi:. ISSN 0002-7863. (kontsulta data: 2024-12-07).
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q419099
Multimedia: Polyacetylene / Q419099