Poloniera

Poloniera język polski
Lurralde eremua:	Polonia (38 milioi); hiztunak ondoko herrietan ere bai: AEB, Lituania, Bielorrusia, Ukraina, Frantzia, Alemania, Israel, Argentina, etab.
Hiztunak:	50 milioitik gora
Rankina:	23. hizkuntza mintzatuena
Hizkuntza familia:	Indoeuroparra  Balto-eslaviarra   Eslaviarra    Mendebaldeko eslaviarra     Lekitiarra      Poloniera
Estatus ofiziala
Hizkuntza ofizialtzat duten lurraldeak:	Polonia, Europar Batasuna
Erakunde araugilea:	Polonieraren Hizkuntza-Kontseilua
Hizkuntza kodeak
ISO 639-1:	pl
ISO 639-2:	pol
ISO 639-3:	pol

Poloniera (język polski, polszczyzna) Polonian batez ere mintzatzen den eslaviar hizkuntza da. Latindar alfabetoaz idazten da, digrafoak eta bestelako zeinu diakritiko ugariz. Nagusiki Polonian hitz egiten bada ere, emigrazioa dela-eta, herrialdeotan ere hizkuntza-komunitate esanguratsuak daude: Alemanian, Argentinan, Australian, Austrian, Belgikan, Brasilen, Kanadan, Txilen, Txekiar Errepublikan, Eslovakian, Espainian, AEBetan, Frantzian, Grezian, Hungarian, Irlandan, Israelen, Kazakhstanen, Letonian, Mexikon, Herbehereetan, Erresuma Batuan, Hegoafrikan, Errumanian, Errusian, Suedian eta Uruguain^{[erreferentzia behar]}.

Halaber, Bigarren Mundu Gerraren ostean Sobietar Batasunak bere egindako lurraldeetan, polonierazko jatorrizko hizkuntza-komunitateak mantentzen dira, hots, Bielorrusian, Lituanian eta Ukrainan.

Estatus ofiziala

Poloniera Poloniako hizkuntza ofiziala da, baita Lituaniako Vilniusko konderrikoa ere.

Alfabetoa

Poloniar alfabetoak 32 karaktere ditu: horietatik, 9 bokalak dira eta beste 23ak, kontsonanteak.

A Ą B C Ć D E Ę F G H I J K L Ł M N Ń O Ó P R S Ś T U W Y Z Ź Ż a ą b c ć d e ę f g h i j k l ł m n ń o ó p r s ś t u w y z ź ż

Hala ere, beste hizkuntzetatik hartutako letrak daude, baina ez dira oso erabiliak.

Q V X - q v x

Ą eta Ę sudurkariak dira, hurrenez hurren, frantsesezko bon eta bain hitzetako bokalak

C euskal tz bezalakoa da

Ć letra eta CZ digrafoa euskal tx-aren antzekoak dira, baita CI ere, bokalen aurrean

CH gipuzkerazko j da, jakin aditzean

H behenafarrerazkoa da, hor aditzondoan

J erdikontsonantea da, iaio adjektiboko i-en gisakoa, edo lapurterazko joan aditzeko jota

Ł w-aren antzekoa da (kiwi hitzean), edo higuingarri adjektiboko u bokala

Ń edo NI (bokalen aurrean) euskal ñ-a bezalakoa da

Ó u bokala bezalakoa da

Ś letra eta SZ digrafoa euskal ixaren parekoak dira

W frantses zein ingeles v-a bezalakoa da, virus hitzean

Y i-aren antzekoa da, baina mihia atzean kokatuta

Z zubererazko deusik hitzeko esea bezala ahoskatzen da, edo frantsesezko zein ingelesezko bokal arteko eseak bezala, rose eta zoo hitzetan

Ź, Ż letrak eta RZ digrafoa Lekeitioko azpieuskalkiko jota bezalakoak dira (jakin aditzean), edo frantsesezkoa zein katalanezkoa (j'ai, Jordi)

Hiztegi laburra

Laburduren esanahiak:

• m: maskulino
• f: femenino
• n: neutro

Izenak

• dzień (m): egun
• książka (f): liburu
• łóżko (n): ohe
• imię (n): izen
• godzina (f): ordu
• mysz (f): sagu
• ulica (f): kale
• mleko (n): esne
• pociąg (m): tren
• dom (m): etxe
• przyjaciel (m): lagun
• numer (m): zenbaki
• krzesło (n): aulki

Zenbakiak

• zero: zero
• jeden: bat
• dwa: bi
• trzy: hiru
• cztery: lau
• pięć: bost
• sześć: sei
• siedem: zazpi
• osiem: zortzi
• dziewięć: bederatzi
• dziesięć: hamar
• jedenaście: hamaika
• dwanaście: hamabi
• trzynaście: hamairu
• czternaście: hamalau
• piętnaście: hamabost
• szesnaście: hamasei
• siedemnaście: hamazazpi
• osiemnaście: hemezortzi
• dziewiętnaście: hemeretzi
• dwadzieścia: hogei
• trzydzieści: hogeita hamar
• czterdzieści: berrogei
• pięćdziesiąt: berrogeita hamar
• sześćdziesiąt: hirurogei
• siedemdziesiąt: hirurogeita hamar
• osiemdziesiąt: laurogei
• dziewięćdziesiąt: laurogeita hamar
• sto: ehun
• dwieście: berrehun
• trzysta: hirurehun
• czterysta: laurehun
• pięćset: bostehun
• sześćset: seiehun
• siedemset: bederatziehun
• osiemset: zortziehun
• dziewięćset: bederatziehun

Pertsona-izenordainak

• ja: ni
• ty: hi
• on: hura (m)
• ona: hura (f)
• ono: hura (n)
• my: gu
• wy: zuek
• oni: haiek (m)
• one: haiek (izen femeninoak, neutroak eta maskulino inpertsonalak)

Asteko egunak

• poniedziałek (m): astelehen
• wtorek (m): astearte
• środa (f): asteazken
• czwartek (m): ostegun
• piątek (m): ostiral
• sobota (f): larunbat
• niedziela (f): igande

Ikus, gainera

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Poloniera

• Polonierazko literatura

Erreferentziak

Hizkuntza honek bere Wikipedia du. Bisita ezazu.