Prentsa Askatasunaren eguna

Prentsa Askatasunaren eguna
Mota	nazioarteko egun
Honen izena darama	Prentsa-askatasun
Commemorates (en)	Prentsa-askatasun
Indarraldi	1991 -
Egun	Maiatzaren 3
Denbora-tarte	1994 -
Fundatzailea	Nazio Batuen Erakundea
Argumentu nagusia	Prentsa-askatasun
Antolatzailea	Nazio Batuen Erakundea
Webgune	un.org…

1993an, Nazio Batuen Batzar Nagusiak, UNESCOko kide diren herrialdeen proposamenaren berri eman zuen, eta maiatzaren 3an Prentsa Askatasunaren Munduko Eguna izendatu zuen^[1]. Ideia hau jarraitzen zuen: "Munduan prentsa-askatasuna sustatzea, prentsa aske bat bilatzea, pluralista eta independentea dena, gizarte demokratiko ororen funtsezko osagaia dela aitortzen da". Data horrek kazetaritzan jarduteko askatasunari dagokio, Windhoek-eko Adierazpena ezarri zela gogoratuz.

Prentsa askatasuna

Prentsa-askatasuna edo komunikabideen askatasuna printzipio bat da, non, hainbat komunikabideren bidezko komunikazioa eta adierazpena, bitarteko inprimatuak elektronikoak barne, eta bereziki argitaratutako materialak, askatasunez erabiltzen den eskubidetzat hartu behar dira. Askatasun horrek Estatuaren interferentziarik eza dakar. Horrek aurretiazko zentsura debekatu egiten dela esan nahi du.

1948ko Nazio Batuen Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalaren 19. artikuluak aipatutakoa ezartzen da.

Unesco-ren garrantzia

Urtero, UNESCOk data hau ospatzen du, modu honetan, munduaren inguruko kazetari ugariei zerga bat emanez, erabaki profesional baten ondorioz, euren bizitzak arriskuan jartzen baitituzte, euren gizartea informatzeko eta informazioaren fluxu askea sustatzeko ahaleginean.

UNESCOk prentsa-askatasunari eta kazetaritzari, informazioari eta komunikazioari buruzko topikoei buruz hausnartzeko deia egiten die herrialde kide guztiei maiatzaren 3an.

Aurreko urteetan eztabaidatu diren gaien artean honako hauek daude: "Komunikabideak eta gatazka armatuak", "Munduko terrorismoaren aurkako gerra-estaldura", "Hedabideak aldaketaren bultzatzaile gisa", "Komunikabideak eta gobernu ona", "Nork erabakitzen du zenbat informatzen den?" Eta "arrazismoari aurre eginez eta aniztasuna sustatuz: prentsa librearen papera".

Eguneko ekitaldiak

Egun horrek prentsa-askatasunaren oinarrizko printzipioak ospatzeko balio du, eskubide hori mundu osoan errespetatzen den ebaluatzeko eta komunikabideak bere independentziaren aurkako atentatuetatik defendatzeko.

Nazio Batuek eta UNESCOk Prentsa Askatasunaren Munduko Eguna dela-eta deitzen duten jarduerarik esanguratsuena UNESCO – Guillermo Cano Prentsa Askatasunaren Munduko Saria emateko ekitaldia da, baita UNESCOk urtero deitzen duen nazioarteko kazetari eta aditu ezagunek parte hartzen duten ekitaldi akademikoa ere.

Ekitaldi horiek maiatzaren 3an eta 4an egiten dira munduko herrialderen batean, UNESCOk eta herrialde anfitrioiak deitu eta antolatzen dituzte, Nazio Batuen zuzendari nagusiaren mezuarekin inauguratzen dira eta UNESCOren zuzendari nagusia eta herrialdeko presidentea dituzte buru.

Ekitaldi horiek herrialde hauetan egin dira:

Aurreko urteak

Urtea	Herrialdea	Hiria	Gaia
2021	Namibia	Windhoek	Informazioa ondasun publiko gisa
2020	Herbehereak	Haga	Kazetaritza ausart eta inpartzialaren alde
2019	Etiopía	Adís Abeba	"Demokraziarako bitartekoak: Kazetaritza eta hauteskundeak desinformazioaren garaian"
2018	Ghana	Akkra	"Boterearen galgak eta kontrapisuak: komunikabideak, justizia eta zuzenbide-estatua"
2017	Indonesia	Jakarta	"Garai kritikoetarako buru kritikoak"
2016	Finlandia	Helsinki	Informazioa eta oinarrizko askatasunak eskuratzea. Zure eskubidea da!
2015	Letonia	Riga	Kazetaritzak aurrera egin dezala! "Aro digitaleko komunikabideetan informazio hobea, genero-berdintasun handiagoa eta segurtasun handiagoa izatearen alde"
2014	Frantzia	Paris	La libertad de prensa para un futuro mejor: la importancia de su inclusión en el programa de desarrollo para después de 2015
2013	Costa Rica	San Jose	"Arriskurik gabe hitz egitea: adierazpen-askatasuna bitarteko guztietan segurtasunez erabiltzeagatik"
2012	Tunisia	Kartago	"Ahots berriak: komunikabideen askatasunak gizarteak eraldatzen laguntzen du"
2011	Estatu Batuak	Washington	"XXI. mendeko komunikabideak: muga berriak, oztopo berriak"
2010	Australia	Brisbane	"Informazio-askatasuna: jakiteko eskubidea"
2009	Qatar	Doha	"Elkarrizketa, elkar ulertzea eta adiskidetzea"
2008	Mozambike	Maputo	"Prentsa-askatasunaren oinarrizko printzipioak ospatuz"
2007	Kolonbia	Medellín	"Nazio Batuak eta prentsa askatasuna"
2006	Sri Lanka	Kolonbo	"Hedabideak aldaketaren bultzatzaile"
2005	Senegal	Dakar	"Komunikabideak eta gobernu ona"
2004	Serbia eta Montenegro	Belgrad	"Komunikabideei laguntzea gatazka-egoeran dauden eremuetan eta trantsizioan dauden herrialdeetan"
2003	Jamaika	Kingston	"Zigorgabetasuna"
2002	Filipinak	Manila	"Munduko Terrorismoaren aurkako Gerraren estaldura"
2001	Namibia	Windhoek	"Arrazakeria borrokatuz eta aniztasuna sustatuz: prentsa librearen papera"
2000	Suitza	Ginebra	"Berriaren berri mundu arriskutsu batean: komunikabideen papera gatazkak konpontzeko, adiskidetzean eta bakearen eraikuntzan"
1999	Kolonbia	Bogota	"Garai nahasiak: prentsa askatasunaren belaunaldien ikuspegiak"
1998	Frantzia Uganda	Paris Kampala	"Prentsa askatasuna Giza Eskubideen oinarria da"
1996	Yemen	Saná	Prentsa Askatasunaren Munduko Eguna 1996 Ingelesez
1995	Frantzia	Paris	Prentsa Askatasunaren Munduko Eguna 1995 Ingelesez
1994	Txile	Santiago	Prentsa Askatasunaren Munduko Eguna 1994 Ingelesez

1993ko abenduaren 20an, Nazio Batuen Batzar Nagusiak, 48/432 erabakian, Prentsa Askatasunaren Munduko Eguna izendatu zuen maiatzaren 3an, Windhoekeko Adierazpenaren urteurrenean.