Pyrrhocoris apterus

Pyrrhocoris apterus
	Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Animalia
Filuma	Arthropoda
Klasea	Insecta
Ordena	Hemiptera
Familia	Pyrrhocoridae
Generoa	Pyrrhocoris
Espeziea	Pyrrhocoris apterus; Linnaeus, 1758

Mari-Kattalin^[1], Pyrrhocoris apterus, Pyrrhocoridae familiako intsektu arrunta da. Erraz ezagutzen da bere kolore gorri eta beltz deigarriagatik, eta antzeko kolorea duen baina ahaidetasunik ez duen Corizus hyoscyami delakoarekin nahas daiteke (ikus beherago). Banaketari dagokionez, Pyrrhocoris apterus Paleartikoan zehar atzeman daiteke, Europako kostalde atlantikotik Txinako ipar-mendebalderaino.^[2] Ameriketako Estatu Batuetan, Erdialdeko Amerikan eta Indian ere eman dute haren berri, eta Australian ere badago.^[3]^[4] Duela gutxi jakinarazi denez, haren banaketa iparralderantz hedatzen ari da (Erresuma Batuan eta Eskandinavian sartu da), eta ekialderantz Mediterraneo itsasoaren kostaldean zehar. Askotan multzokaturik topa daitezke, batez ere ale heldugabeen kasuan; hamarnaka eta batzuetan ehunka ale biltzen dira.

Bizi zikloa

Bizi zikloak bizpahiru hilabete baizik ez du irauten. Normalean, apirilean eta maiatzean ugaltzen dira. Haien dieta, batez ere, ezkien eta malben haziek osatzen dute. Sarritan, ezkien oinarritik gertu dauden taldeetan aurki daitezke, alde eguzkitsuan.

Estalketa unean abdomenetik elkartzen dira bikoteak, elkarri bizkar emanez. Kopulazioak 12 ordutik 7 egun arte iraun dezake.^[5]

Astebete inguru iraute dute arrautza fasean, eta hilabete edo hilabete erdi larba fasean, heldu bilakatu aitzin. Hala ere, epe hauek aski aldakorrak dira, tenperaturak eragin handia baitu. Tenperaturak kolorazioan ere eragina du, tenperatura apalagoek gune beltzen zabalera handitzen baitu.^[2] Ale helduen neurriari dagokionez, 7-12 mm luze dira emeak, eta apur bat txikiagoak arrak (6-11 mm).

P. apterus-ek ustekabeko aurkikuntza bat egin zuen 60ko hamarkadan, hamar urtez Pragan (Txekiar Errepublika) zomorroak hazten aritu ziren ikertzaileak Estatu Batuetako Harvard Unibertsitatean gauza bera egiten saiatu zirenean. Bosgarren ninfa fasearen ondoren, heldu bihurtu beharrean, zomorroak seigarren ninfa fase batean sartu ziren, edo ninfa ezaugarriak zituzten heldu bihurtu ziren. Seigarren fase horren ondoren zazpigarren batera igaro ziren, baina ale guztiak heldutasunera iritsi gabe hil ziren.^[6] Arazoaren iturburua, azkenean, hazkuntza-prozesuan erabiltzen ziren paperezko eskuoihalak zirela frogatu zen; ikertzaileek New York Times bezalako egunkari amerikarren orriak erabiliz erreplika zitzaketen emaitza horiek, baina ez The Times bezalako egunkari europarrekin. Arrazoia Amerikan papera eta erlazionatutako produktuak fabrikatzeko erabiltzen den bertako izei baltsamoan (Abies balsamea) eta Ipar Amerikako beste konifera batzuetan aurkitutako hormonak zirela aurkitu zen. Hormona horrek eragin handia zuen P. apterus-en, baina ez beste intsektu-espezie batzuetan, intsektuetako hormona-hartzaileen dibertsifikazioa erakutsiz.^[6]