Rayuela (eleberria)

Rayuela (eleberria)
Jatorria
Egilea(k)	Julio Cortázar
Argitaratze-data	1963
Izenburua	Rayuela
Jatorrizko herrialdea	Argentina
Argitaletxea	Pantheon Books (en) , Editorial Sudamericana (en) eta Carmel Publishing House (en)
Ezaugarriak
Genero artistikoa	antinovel (en)
Hizkuntza	gaztelania
Fikzioa
Kontakizunaren tokia	Paris eta Buenos Aires

Rayuela Julio Cortázar idazle argentinarraren bigarren eleberria da. Parisen idatzia eta lehen aldiz 1963ko otsailaren 18an argitaratua, boom latinoamerikarraren eta gaztelaniazko literaturaren lan nagusietako bat da.

Horacio Oliveira protagonistaren istorioa kontatzen du, baita "la Maga"rekin duen harremana ere. Istorioak irakurlearen subjektibotasuna jartzen du jokoan eta amaiera ugari ditu. Lan honi "antinobela" deitzen zaio, Cortazarrek berak "kontranobela" deitzea nahiago zuen arren. Eleberria hutsera egindako jauzi bat izan zen, idazle bezala bere lehen garaiko ipuin fantastikoetatik kontrolatutako segurtasunetik aldendu zuena, erantzunik gabeko galderen bidez aurkikuntzarik gabeko bilaketa batean murgiltzeko.Eleberrian zehar mantentzen den estiloa oso anitza den arren, Cortázarrek berak dioenez, lana "nolabait bizitza oso baten esperientzia eta idazketara eramateko saiakera da".

Aipatutako artista, musikari eta egileak

Julio Cortázarrek bere interes intelektual eta kulturalak islatu zituen bere obra osoan, Rayuela ez zen salbuespena izan. Eleberrian zehar, kultura unibertsaleko pertsonaia hauek aipatzen ditu:

• San Agustín
• André Bretón
• Antoine Blondín
• Antonin Artaud
• Arthur Rimbaud
• Arthur Rubinstein (1887-1982), musika klasikoko piano-jotzaile poloniarra
• Auguste Comte (1798-1857), filosofo frantsesa
• Baruch Spinoza (1632-1677), herbeheretar filosofoa
• Benito Pérez Galdós (1843-1920), eleberrigile espainiarra
• Benny Carter (1907-2003), klarinete-jotzailea, saxofoi-jotzailea, tronpeta-jotzailea eta jazzeko konpositore estatubatuarra
• Bessie Smith
• Blaise Pascal (1623-1662), frantses filosofoa, bere "soy una caña pensante" ospetsuan aipatua.
• Carlos Gardel
• César Bruto
• Champion Jack Dupree (1910-1992), blues abeslari eta pianista estatubatuarra
• Charles Baudelaire
• Charles Chaplin
• Le Corbusier
• Charlie Parker
• Christiane Rochefort
• Constantín Brancusi
• Daniel Defoe (1660-1731), idazle britainiarra.
• David de la Signoría, Michelangelo-rena
• Dinu Lipatti (1917-1950), pianista eta musika klasikoko konpositore errumaniarra
• Duke Ellington (1899-1974), jazz konpositore eta pianista estatubatuarra
• Dylan Thomas
• Earl Hines (1903-1983, jazz pianista estatubatuarra)
• Edgar Allan Poe
• Edmund Husserl (1859-1938), filosofo eta matematikari txekiarra
• Emmanuel Kant (1724-1804), alemaniar filosofo prusiarra
• Erik Satie
• Fiódor Dostoievski (1821-1881), errusiar eleberrigilea
• Francis Bacon (1561-1626), filosofo eta idazle ingelesa
• François Mauriac
• Frank Lloyd Wright
• Franz Liszt
• Friedrich Nietzsche (1844-1900), filosofo eta musikari alemaniarra
• Fritz Lang (1890-1976), austriar zinemagilea
• G. B. Pabst (1885-1967), zinema zuzendari austriarra
• Gérard David (1460-1523), margolari flamenkoa
• Greta Garbo (1905-1990), suediar aktorea
• Harold Lloyd (1893-1971), estatubatuar aktorea
• Henry Moore (1898-1986), eskultore ingelesa
• Heráclito (540-480), filosofo greziarra
• Homero
• Hugo Wolf
• Igor Stravinsky
• Jacques de Voragine (1228-1278), idazle hagiografo italiarra
• James Ensor (1860-1949), belgikar margolaria
• Jan van Eyck (1390-1441), margolari flamenkoa
• Jean de Joinville (1224-1317), idazle frantsesa, Gurutzaden kronikagilea
• Jean Fautrier
• Jean Genet
• Jean Tardieu (1903-1995), poeta eta antzerkigile frantsesa; Rayuelaren 152. kapitulua bere zati bat prosan itzultzean datza.
• Jean-Paul Sartre
• Jelly Roll Morton (1885-1941), jazz pianista estatubatuarra
• Joan Miró
• Fichte (1762-1814), filosofo alemaniarra
• John Donne (1572-1631), poeta metafisiko ingelesa
• John Dos Passos (1896-1970), eleberrigile eta kazetari estatubatuarra
• Johnny Dodds (1892-1940), jazzeko saxofoi eta klarinete jotzaile estatubatuarra
• José Ortega y Gasset (1883-1955), filosofo espainiarra
• Joseph Conrad (1857-1924), idazle poloniar-britainiarra
• Juan Filloy
• Juan José Manauta
• Julián Marías (1914-2005), saiakeragile katoliko espainiarra.
• Isak Dinesen (1885-1962), daniar idazlea
• Lana Turner (1921-1995), aktore estatubatuarra, txiste batean aipatua («lanatúrner»).
• Lawrence Durrell (1912-1990), idazle britainiarra
• Leonor de Aquitania (1122-1204), Frantziako erregina
• León Chestov (1866-1938), filosofo existentzialista errusiarra
• Lewis Carroll (1832-1898), idazle eta matematikari britainiarra
• Los hermanos Marx; aktore komiko estatubatuarrak, beren filmetako bi tituluren bidez haiek propio aipatu gabe.
• Louis Armstrong
• Louis Ferdinand Celine (1894-1961), idazle frantsesa
• Ludwig Klages (1872-1956), filosofo eta psikologo alemaniarra
• Ludwig Wittgenstein (1889-1951), austriar filosofoa, matematikaria, hizkuntzalaria eta logikaria
• Luis Buñuel (1900-1983), Mexikon erbesteratutako espainiar zinemagilea
• Luis Cernuda (1902-1963), poeta eta literatur kritikaria
• Vieira da Silva (1908-1992), margolari portugaldarra
• Marilyn Monroe (1926-1962), estatubatuar aktorea
• Martin Heidegger (1889-1976), filosofo alemaniarra.
• Max Ernst (1891-1976), artista alemaniarra
• Max Scheler (1874-1928), filosofo alemaniarra
• Meister Eckhart (1260-1328), dominiko eta mistiko alemana
• Michèle Morgán (1920-2016), frantziar aktorea
• Mijanou Bardot (1938), frantziar aktorea, Brigitte Bardoten arreba
• Mónica Vitti (1931-), italiar aktorea
• barón Montesquieu (1689-1755), filosofo frantsesa
• Nathalie Sarraute
• Nicolás de Staël
• Norman McLaren (1914-1987), Kanadan atzerriratutako zinemagile eta animatzaile britainiarra
• Octavio Paz
• Oscar Peterson (1925-2007), piano jotzailea eta jazz konpositorea
• Pablo Picasso
• Paul Klee
• Paul Valerý (1871-1945), idazle, poeta, saiakeragile eta filosofo frantsesa.
• Piero della Francesca (1416-1492), margolari italiarra.
• Pierre Bonnard (1867-1947), margolaria, ilustratzailea eta litografoa
• Pierre Emmanuel (1916-1984), poeta frantsesa.
• Piet Mondrian
• Rembrandt
• René Char (1907-1988), poeta frantsesa.
• René Descartes (1596-1650), filosofo frantsesa, "Cartesius, viejo jodido" bezala aipatua.
• Robert Musil
• Roberto Arlt
• Roger Casement
• Rogier van der Weyden (1399-1464), margolari flamenkoa
• Rubén Darío (1867-1916), nikaraguar poeta eta diplomatikoa izan zen.
• San Juan de la Cruz
• Sebastián Piana (1903-1994), piano-jotzaile eta konpositore argentinarra
• Serge Poliakoff
• Serguéi Éisenstein (1898-1948), zinemagile sobietarra
• Sören Kierkegaard (1813-1855), filosofo daniarra
• T. S. Eliot (1888-1965), poeta britainiar-estatubatuarra
• Thelonious Monk
• Tomás de Aquino (1225-1274), Eliza Katolikoak kanonizatutako filosofo italiarra
• Toulouse Lautrec
• Vladimir Nabokov
• Walter Pater (1839-1894), saiakeragilea, literatur kritikaria eta historialaria
• Wilhelm Dilthey (1833-1911) filosofo eta historialari alemaniarra
• William Faulkner
• Witold Gombrowicz
• Wolfgang Goethe

Kanpo estekak

• Datuak: Q1755351