Richard Feynman

Richard Feynman
	; (1984) Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Far Rockaway eta Queens, 1918ko maiatzaren 11
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Bizilekua	Far Rockaway; Los Alamos (en) ; Altadena (Kalifornia)
Lehen hizkuntza	ingelesa
Heriotza	Los Angeles, California, Estados Unufos (en) eta Los Angeles, 1988ko otsailaren 15a (69 urte)
Hobiratze lekua	Mountain View Cemetery and Mausoleum (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: giltzurruneko gutxiegitasuna
Familia
Aita	Melville Arthur Feynman
Ama	Lucille Feynman
Ezkontidea(k)	Arline Feynman (en) (1942ko ekaina - 1945eko ekainaren 16a)
Seme-alabak	ikusi Michelle Feynman (en) ;
Anai-arrebak	ikusi Joan Feynman;
Hezkuntza
Heziketa	Massachusetts Institute of Technology ; (1930(e)ko hamarkada - 1939) gradu ; Far Rockaway High School (en) ; (1931 - 1935) ; Princetongo Unibertsitatea ; (1939 - 1942) doktoretza
Hezkuntza-maila	fisikari teorikoa
Tesia	The principle of least action in quantum mechanics (en)
Tesi zuzendaria	John Archibald Wheeler
Doktorego ikaslea(k)	George Zweig (en) ; Thomas Curtright (en) ; Michel Baranger (en) ; Al Hibbs (en) ; Laurie Brown (en) ; Howard Arthur Kabakow (en) ; Philip Moss Platzman (en) ; Marvin Chester (en) ; Koichi Mano (en) ; Michael Cohen (en) ; Samuel Morris Berman (en) ; Frank Lee Vernon, Jr. (en) ; Willard Henry Wells (en) ; Carl Iddings (en) ; Henry Hoyt Hilton (en) ; Giovanni Rossi Lomanitz (en) ; Finn Ravndal (en) ; Elisha R. Huggins (en) ; Steven Kenneth Kauffmann (en) ; James M. Bardeen (en) ; Frank Edward Barnes (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Irakaslea(k)	Abram Bader (en)
Ikaslea(k)	Robert Barro (en) ; William Daniel Hillis (en)
Jarduerak
Jarduerak	fisikaria, quantum physicist (en) , asmatzailea, idazlea, unibertsitateko irakaslea, perkusionista, fisikari teorikoa, zientzia-dibulgatzailea eta politikaria
	Parte-hartzailea Manhattan Proiektua ;
Enplegatzailea(k)	Cornell Unibertsitatea ; Kaliforniako Teknologia Institutua ; Manhattan Proiektua
Lan nabarmenak	Surely You're Joking, Mr. Feynman! (en) ; The Feynman Lectures on Physics (en) ; Feynman diagram (en) ; Feynman–Kac formula (en) ; Hellmann–Feynman theorem (en) ; Cargo Cult Science (en) ; The Character of Physical Law (en)
Jasotako sariak	ikusi Fisikako Nobel Saria (1965) ; Oersted Medal (1972) ; Niels Bohr International Gold Medal (1973) ; Albert Einstein Award (1954) ; Foreign Member of the Royal Society (1965eko apirilaren 8a) ; Zientzia Domina Nazionala (1979) ; Fellow of the American Physical Society ; Ernest Orlando Lawrence Award (1962) ; Putnam Fellow (1939) ;
Nominazioak	ikusi [[Fisikako Nobel Saria]] ; (1956) ; [[Fisikako Nobel Saria]] ; (1957) ; [[Fisikako Nobel Saria]] ; (1960) ; [[Fisikako Nobel Saria]] ; (1962) ; [[Fisikako Nobel Saria]] ; (1963) ; [[Fisikako Nobel Saria]] ; (1964) ; [[Fisikako Nobel Saria]] ; (1965) ;
Influentziak	Paul Dirac
Kidetza	Royal Society; Zientziak Aurrera Egiteko Elkarte Amerikarra; Ameriketako Fisika Elkartea; Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala
Izengoitia(k)	Ofey
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	ateismoa
	richardfeynman.com

Richard Phillips Feynman (New York, Estatu Batuak, 1918ko maiatzaren 11 - Los Angeles, Kalifornia, Estatu Batuak, 1988ko otsailaren 15a) XX. mendeko estatubatuar fisikaririk garrantzitsuenetariko bat izan zen. Elektrodinamika kuantikoaren eremuko bere lanagatik Fisikako Nobel saria jaso zuen 1965ean Julian Schwingerrekin eta Sin-Itiro Tomonagarekin batera. Partikula azpiatomikoen jokaera azaltzeko balio zuten lanabes piktoriko batzuk jorratu zituen, gerora Feynamen diagrama izenaz ezagutuko zirenak. Gaztaroan bonba atomikoaren garapenean lan egin zuen Manhattan proiektuan, eta Challenger espazio-ontziaren hondamendia balioztatu zuen ikertzaile taldean ere ibili zen.

Fisikari egin zizkion ekarpenen artean nanoteknologiaren lehen garapenei eta konputazio kuantikoari buruzko lehen lanak nabarmentzen dira. Nahiz eta Feynmanen ekarpenak fisikaren barruan asko diren, argitaratu zituen ikerketa artikuluak 37 baizik ez ziren izan. Kaliforniako Caltech unibertsitatean fisika teorikoko Richard Chace Tolman katedra lortu zuen. Feynman bere liburu eta eskoletan fisika errazten eta jendartean zabaltzen saiatu zen, batez ere 1959an nanoteknologiari buruz emandako konferentzian, There's Plenty of Room at the Bottom («Azpioaldean bada nahikoa leku») edota bere The Feynman Lectures on Physics («Feynmanen fisikari buruzko konferentziak»), fisikaren arloan irakurketa klasiko bilakatu den hiru bolumeneko liburua.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Richard Feynman

Nagore IRAZUSTABARRENA: «Pintura, sanba eta mekanika kuantikoa», Argia, 2315. zenbakia, 2012-03-18.
Guillermo ROA ZUBIA: «Richard Feynman gogoan», Elhuyar Zientzia eta Teknologia, 2013-02-01.
«Richard Feynman halakoa zen», Norteko Ferrokarrila, 2013-02-13.

Datuak: Q39246
Multimedia: Richard Feynman

Richard Feynman
(1984) Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Far Rockaway eta Queens, 1918ko maiatzaren 11
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Bizilekua	Far Rockaway Los Alamos ^(en) Altadena (Kalifornia)
Lehen hizkuntza	ingelesa
Heriotza	Los Angeles, California, Estados Unufos ^(en) eta Los Angeles, 1988ko otsailaren 15a (69 urte)
Hobiratze lekua	Mountain View Cemetery and Mausoleum ^(en)
Heriotza modua	berezko heriotza: giltzurruneko gutxiegitasuna
Familia
Aita	Melville Arthur Feynman
Ama	Lucille Feynman
Ezkontidea(k)	Arline Feynman ^(en) (1942ko ekaina - 1945eko ekainaren 16a)
Seme-alabak	ikusi Michelle Feynman ^(en)
Anai-arrebak	ikusi Joan Feynman
Hezkuntza
Heziketa	Massachusetts Institute of Technology (1930(e)ko hamarkada - 1939) gradu Far Rockaway High School ^(en) (1931 - 1935) Princetongo Unibertsitatea (1939 - 1942) doktoretza
Hezkuntza-maila	fisikari teorikoa
Tesia	The principle of least action in quantum mechanics ^(en)
Tesi zuzendaria	John Archibald Wheeler
Doktorego ikaslea(k)	George Zweig ^(en) Thomas Curtright ^(en) Michel Baranger ^(en) Al Hibbs ^(en) Laurie Brown ^(en) Howard Arthur Kabakow ^(en) Philip Moss Platzman ^(en) Marvin Chester ^(en) Koichi Mano ^(en) Michael Cohen ^(en) Samuel Morris Berman ^(en) Frank Lee Vernon, Jr. ^(en) Willard Henry Wells ^(en) Carl Iddings ^(en) Henry Hoyt Hilton ^(en) Giovanni Rossi Lomanitz ^(en) Finn Ravndal ^(en) Elisha R. Huggins ^(en) Steven Kenneth Kauffmann ^(en) James M. Bardeen ^(en) Frank Edward Barnes ^(en)
Hizkuntzak	ingelesa
Irakaslea(k)	Abram Bader ^(en)
Ikaslea(k)	Robert Barro ^(en) William Daniel Hillis ^(en)
Jarduerak
Jarduerak	fisikaria, quantum physicist ^(en) , asmatzailea, idazlea, unibertsitateko irakaslea, perkusionista, fisikari teorikoa, zientzia-dibulgatzailea eta politikaria
Parte-hartzailea Manhattan Proiektua
Enplegatzailea(k)	Cornell Unibertsitatea Kaliforniako Teknologia Institutua Manhattan Proiektua
Lan nabarmenak	Surely You're Joking, Mr. Feynman! ^(en) The Feynman Lectures on Physics ^(en) Feynman diagram ^(en) Feynman–Kac formula ^(en) Hellmann–Feynman theorem ^(en) Cargo Cult Science ^(en) The Character of Physical Law ^(en)
Jasotako sariak	ikusi Fisikako Nobel Saria (1965) Oersted Medal (1972) Niels Bohr International Gold Medal (1973) Albert Einstein Award (1954) Foreign Member of the Royal Society (1965eko apirilaren 8a) Zientzia Domina Nazionala (1979) Fellow of the American Physical Society Ernest Orlando Lawrence Award (1962) Putnam Fellow (1939)
Nominazioak	ikusi [[Fisikako Nobel Saria]] (1956) [[Fisikako Nobel Saria]] (1957) [[Fisikako Nobel Saria]] (1960) [[Fisikako Nobel Saria]] (1962) [[Fisikako Nobel Saria]] (1963) [[Fisikako Nobel Saria]] (1964) [[Fisikako Nobel Saria]] (1965)
Influentziak	Paul Dirac
Kidetza	Royal Society Zientziak Aurrera Egiteko Elkarte Amerikarra Ameriketako Fisika Elkartea Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala
Izengoitia(k)	Ofey
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	ateismoa

richardfeynman.com