Richard Wagner

Richard Wagner
Bizitza
Izen osoa	Wilhelm Richard Wagner
Jaiotza	Leipzig, 1813ko maiatzaren 22a
Herrialdea	Alemania
Talde etnikoa	alemaniarra
Heriotza	Venezia, 1883ko otsailaren 13a (69 urte)
Hobiratze lekua	Wahnfried
Heriotza modua	berezko heriotza: miokardio infartu akutua
Familia
Ezkontidea(k)	Cosima Wagner Minna Planer
Seme-alabak	ikusi Siegfried Wagner Isolde Wagner Eva von Bülow
Anai-arrebak	ikusi Rosalie Wagner
Familia	ikusi Q33489993 (iloba)
Leinua	Wagner family
Hezkuntza
Heziketa	Leipzigeko Unibertsitatea Kreuzschule
Hizkuntzak	alemana
Irakaslea(k)	Christian Theodor Weinlig
Ikaslea(k)	Anton Seidl
Jarduerak
Jarduerak	musikagilea, libretista, orkestra zuzendaria, saiakeragilea, antzerki zuzendaria, autobiografialaria, poeta, piano-jotzailea, musika-kritikaria, musikaria, autorea eta eguneroko-idazlea
Enplegatzailea(k)	University of Music and Performing Arts Vienna
Lan nabarmenak	Parsifal Das Liebesverbot Nibelungoaren eraztuna Lohengrin Rienzi The Flying Dutchman Nurenbergeko maisu kantariak Tristan und Isolde
Jasotako sariak	ikusi Bavarian Maximilian Order for Science and Art  (1873)
Influentziak	Arthur Schopenhauer
Kidetza	Royal Swedish Academy of Music
Genero artistikoa	opera Choral symphony musika klasikoa
Musika instrumentua	pianoa
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Luteranismoa
IMDb	nm0003471

Wilhelm Richard Wagner (Leipzig, Saxonia, 1813ko maiatzaren 22a - Venezia, Italia, 1883ko otsailaren 13a) konpositore, orkestra zuzendari eta poesiagile alemaniar handia izan zen, Erromantizismoaren garaikoa. Wagnerren konposaketak aipagarriak dira ehundura konplexuengatik, armonia aberatsengatik eta orkestrazioengatik. Aipagarrienak azken aldikoak dira. Leitmotivak erabiltzen zituen: pertsona, leku, ideia, argumentu edo ezaugarrien aldagai melodikoa. Operako konpositore gehienen kontra Wagnerrek musika idazteaz gain librettoa ere idazten zuen.

Hasiera Weber eta Meyerbeerren tradizioa jarraitu zuen, esaterako Der fliegende Holländer edo Tannhäuser lanetan. Gerora Wagnerrek bere opera Gesamtkunstwerk ("artelan totala") egin zuen. Artelan hauek sintesi poetiko, bisual, musikal eta dramatikoa sortu nahi zuten, horren inguruan saiakerak idatzi zituen 1849 eta 1852 artean. Kontzepzio honen aplikazio ikusgarriena Der Ring des Nibelungen ("Nibelungoen eraztuna") lan ikaragarrian ikus daiteke.

Wagnerrek aurrerapen handiak egin zituen musika lengoaian: kromatikotasuna muturrera eraman zuen eta tonu erdiguneak periferietara bultzatu zituen, horrek Europako musika klasikoa errotik aldatu zuen. Idatzi zuen Tristan und Isolde lana musika modernoaren hasieratzat jotzen da. Wagnerrek musika filosofiaren, literaturaren, ikusizko arteen eta antzerkiaren eremura eraman zuen. Bere lanen garrantzia azpimarratzeko Bayreutheko Festspielhaus antzokia eraikiarazi zuen: han soilik interpreta zitezkeen bere lanak.

Espresionismo eta inpresionismoa garatu zituen. Lanik nagusia Der Ring des Nibelungen izeneko opera da.

Hainbat urtez bizi izan zen Bayreuth herrian (Bavaria).

Lan nagusiak

• 1834: Die Feen.
• 1843: Der fliegende Holländer.
• 1845: Tannhäuser.
• 1848: Lohengrin.
• 1856: Die Walküre.
• 1858: Wesendonck Lieder.
• 1859: Tristan und Isolde.
• 1867: Der Ring des Nibelungen.
• 1868: Die Meistersinger von Nürnberg
• 1871: Siegfried.
• 1882: Parsifal.

Ikus, gainera

• Wesendonck Lieder Mathilde Wesendoncken hitzekin Wagnerrek egindako abesti zikloa.
• Musika klasikoa
• Bayreutheko Festspielhaus antzokia

Bibliografia

• Etxarte, H. 2015: Wagner auziaz, Donostia: Jakin ISBN 978-84-95234-94-0

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Richard Wagner

• (Euskaraz) Wagner kasua: Musikaren zaharkitze behartua Hedoi Etxarteren Argiako artikulua
• Richard Wagnerri buruzko webgunea

• Datuak: Q1511
• Multimedia: Richard Wagner