Rosemary Radford Ruether

Wikipedia, Entziklopedia askea

 

Rosemary Radford Ruether
Bizitza
JaiotzaSaint Paul, 1936ko azaroaren 2a
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
HeriotzaPomona, 2022ko maiatzaren 21a (85 urte)
Hezkuntza
HeziketaClaremont School of Theology (en) Itzuli Doktoretza
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakfilosofoa, teologoa, unibertsitateko irakaslea, idazlea, ekintzaile ekologista eta feminista
Enplegatzailea(k)Howard Unibertsitatea
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioakatolizismoa

Rosemary Radford Ruether (Saint Paul, Minnesota, AEB, 1936ko azaroaren 2a – Pomona, Kalifornia, AEB, 2022ko maiatzaren 21a) estatubatuar akademiko feminista, filosofoa, idazlea, teologo katolikoa eta ingurumen bebeslea izan zen, teologia feministaren arloan egindako ekarpen garrantzitsuengatik ezaguna.[1][2][3][4]

Garaiko teologo feminista kristau nagusietako bat izan zen. Bere ezagutza- eta idazketa-eremua zabala zen, teologia feministatik eta ekofeminismotik hasi eta antisemitismoa eta palestinarren eta israeldarren arteko gatazka bezalako gaietaraino.[5]

Emakumeen Antolamenduaren defendatzaile zorrotza izan zen, erlijioso katolikoen arteko mugimendua, emakumeek apaiz gisa jarduteko duten gaitasuna berresten zuena, nahiz eta zigor ofiziala jarri. 1985az geroztik, Aukeraketa Katolikoen aldeko taldeko kide izan zen.[6]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1936ko azaroaren 2an jaio zen, Saint Paulen, Minnesotan. Ama katolikoa eta aita Ameriketako Estatu Batuetako Eliza Episkopal edo anglikanokoa zituen.[3] Bere testigantzaren arabera, bere familia-hezkuntza librepentsalari eta humanista deskribatzen zuen, zapaltzailea izan ordez.[7] Ruetherren aita 12 urte zituela hil zen, eta gero Ruether eta haren ama Kaliforniara joan ziren bizitzera. Ruether hainbat eskola katolikotara joan zen, St. Woodof-the-Indiana Probidentziako Ahizpen ardurapean. Hauek, bere amaren lagun-taldearekin batera, oinarri feminista eta ekintzaile sendoa eskaini zioten Ruetherri, geroko lanaren egiturak ezarri zituen oinarria.[6] Bere unibertsitate-hezkuntza Scripps Collegen egin zuen 1954tik 1958ra bitartean. Artea ikasteko asmoz sartu zen, baina Robert Palmer irakasleak klasikoak aldatzeko erabakian eragina izan zuen. Palmerrek kultura klasiko greko eta erromatarrarekiko zuen grinak garaiko filosofia eta historian sartu zuen Ruether. Klasikoen eta historia erromatarraren maisutza jaso zuen, eta, geroago, Claremonteko Teologia Eskolako klasikoen eta Patristikaren doktoretza.[8]

Eskubide zibilen aldeko aktibismoan parte hartu zuen 1960ko hamarkadan Misisipin eta Washington Hirian Delta Ministryrentzat lan egin zuen Misisipin, eta bertan komunitate afroamerikarren borrokak eta arrazismoaren errealitateak erakutsi zituen. Teologia beltza deritzon askapen beltzaren teologiari buruzko literaturan murgildu zen, Howard Unibertsitateko Erlijio Eskolan irakasten zuen denboran. Washington Hiriko bakerako mugimenduan eman zuen denbora, eta sarritan espetxeratu zuten, beste katoliko eta protestante erradikal batzuekin batera, martxak eta manifestazioak zirela eta.[8]

Erradikalismoa izan arren, Eliza Katolikoan egon zen beste ekintzaile erlijioso batzuekin batera. Haren lehen liburuak, The Church Against Itselfek (1967), elizaren doktrina eta elizak sexualitateari eta ugalketari buruz dituen ikuspuntuak kritikatzen zituen.[8]

Herman Ruether politologoarekin ezkondu zen.[3] Ezkondu ondoren, beren interesak bananduta aztertu zituzten, Ruetherreko unibertsitatean karrerako azken urtean.[8]

Prestakuntza akademikoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Filosofiako lizentziatura bat egin zuen Scripps Collegen (1958), maisutza bat Historia zaharrean (1960) eta doktoretza bat Claremonteko (Kalifornia) klasiko eta patristikan (1965).

1977an irabazi asmorik gabeko WIFP argitaletxe estatubatuarra, Prentsa Askatasunerako Emakumeen Institutuko kide bihurtu zen.[9] Emakumeen arteko komunikazioa areagotzeko eta emakumeengan oinarritutako komunikazio-moduekin jendea elkartzeko lan egiten du erakundeak.

2000ko urtarrilaren 22an Honoris doktoretza jaso zuen Uppsalako Unibertsitateko Teologia Fakultateak (Suedia).[10]

2012an, Whittier Collegeren Giza Zientzietako doktore (LHD) titulua jaso zuen.[11]

Teologia feministaren eremuan eragin handia izan zuen haren lanak, eta eragina izan zuen Beverly Wildung Harrison eta Pauli Murray bezalako adituengan.[12][13][14]

Teologia feminista[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Haren arabera, emakumeak teologiaren barruko rol akademikoetatik eta lidergotik kanpo daude, eta horrek jarrera eta sineste androzentristak ugaritzera eraman ditu. Teologiaren eta kristau-jardunaren inguruko eztabaida eta erabaki garrantzitsuetan laguntzeko gai den emakumerik ez badago, inoiz ez da emakumeen esperientziaren bidezko irudikapenik egongo sineste eta tradizio teologikoetan.[15] Berak uste zuen teologia klasikoak eta haren tradizioek ez diotela kasurik egiten emakumeen esperientziari, eta horrek betikotzen duela emakumeen dualismo ontologikoa, gizonekiko bigarren mailako subjektu gisa. Radford-ek esaten zuen bezala, teologia feministak sistema baztertzailea azaltzeko eta aldatzeko lan egin dezake. Haren ustez, emakumearen gizateria murrizten duen edozer ez da jainkozko asmoaren isla izan behar. Teologia feministaren printzipiorik garrantzitsuena teologian eta tradizio kristauetan emakumearen gizateria osoa sustatzea da. Horretarako, emakumeen esperientzia ezagutu eta kodetu ez ezik, esperientzia eta gizateria bezalako gauzen ulermenari berari ere balioa eman behar zaio.[4]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ Rosemary Radford Ruether, a founding mother of feminist theology, has died at age 85. .
  2. ↑ Heidi Schlumpf. (21 de mayo de 2022). Pioneering feminist theologian Rosemary Radford Ruether dies at 85. .
  3. ↑ a b c «Rosemary Radford Ruether» Contemporary Authors Online (Gale).[Betiko hautsitako esteka]
  4. ↑ a b Ackermann, Denise. (2008). «Rosemary Radford Ruether : themes from a feminist liberation story» Scriptura: Journal for Biblical, Theological and Contextual Hermeneutics 97 (0): 37–46.  doi:10.7833/97-0-712. ISSN 2305-445X..
  5. ↑ «Boston Collaborative Encyclopedia of Western Theology: Rosemary Radford Ruether» people.bu.edu.
  6. ↑ a b Hunt, Mary E.. (15 de octubre de 2014). The Life of 'Scholar Activist' Rosemary Radford Ruether.. .
  7. ↑ «Boston Collaborative Encyclopedia of Western Theology» people.bu.edu.
  8. ↑ a b c d «Boston Collaborative Encyclopedia of Western Theology: Rosemary Radford Ruether» people.bu.edu.
  9. ↑ «Associates |  The Women's Institute for Freedom of the Press» www.wifp.org.
  10. ↑ «Honorary doctorates - Uppsala University, Sweden» www.uu.se.
  11. ↑ «Honorary Degrees | Whittier College» www.whittier.edu.
  12. ↑ Ackermann, Denise. (2008). «Rosemary Radford Ruether: Themes from a Feminist Liberation Story» Scriptura 97: 37.  doi:10.7833/97-0-712. ISSN 2305-445X..
  13. ↑ Renowned Professor Improving After Accident. 29 de agosto de 2016.
  14. ↑ Pinn, Anthony B.. (1999). «Religion and 'America's Problem Child': Notes on Pauli Murray's Theological Development» Journal of Feminist Studies in Religion 15 (1): 29. ISSN 1553-3913..
  15. ↑ RUETHER, ROSEMARY RADFORD. (1981). «THE FEMINIST CRITIQUE IN RELIGIOUS STUDIES» Soundings: An Interdisciplinary Journal 64 (4): 388–402. ISSN 0038-1861..

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Rosemary_Radford_Ruether&oldid=9532394"(e)tik eskuratuta