Safi al-Din xekearen hilobia

Safi al-Din xekearen hilobia
	مجموعه آرامگاه و خانقاه شیخ صفی الدین
	UNESCOren gizateriaren ondarea
	Irudi gehiago
Kokapena
Estatu burujabe	Iran
Probintzia	Ardabil
Irango eskualdea	Ardabil County
Koordenatuak	38°14′55″N 48°17′29″E / 38.2486°N 48.2914°E
Historia eta erabilera
Inaugurazioa	1334
Erlijioa	Sufismoa; Xiismoa
Arkitektura
Materiala(k)	harria, adreilua, Igeltsua eta lauza
Estiloa	Ilkhanid architecture (en) ; Timurtar arkitektura; Safavidar arkitektura
Azalera	2,1353 ha
Gizateriaren ondarea
Irizpidea	(i), (ii) eta (iv)
Erreferentzia	1345
Eskualdea	Asia eta Ozeania
Izen-ematea	2010 (XXXIV. bilkura)
	↑ UNESCOk egindako sailkapenaren arabera ;

Safi al-Din xekearen khānegāh eta santutegi multzoa (persieraz: مجموعه آرامگاه و خانقاه شیخ صفی الدین‎) Safi-ad-din Ardabili xekearen hilobia da, Ardabil hirian kokatua^[1]. Khānegāh bat sufi anaidi baten egoitza eta bakartegia da eta Arbileko hau XVI. mende hasieratik XVIII. mende amaierara eraiki zen irandar arkitektura estilo tradizionaletan.

2010ean, Unescok Gizateriaren Ondare izendatu zuen.

Mausoleoak
Barne patioa
Persiar artea hilobian

Ezaugarriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Safi xekea, safaviek ezarritako sufi ordena bateko buruzagi gailena, Ardabilen jaio zen. Hiltzean, safaviek hilobi-meskita forma balioetsi zuten, eta hilobia bere mausoleoa oroitz-aretoarekin meskitaren eskuinaldean kokatu.

Multzora sartzeko lorategi luze bat zeharkatu behar da.^[2]. Multzoak patio txiki bat du (31x16 m) eta eraikin nagusiek hau inguratzen dute.

Mausoleoa bere seme Sadr al-Dīn Mūsā xekeak ezarri zuen, Safi xekea hil ondoren 1334an^[3]. Arkitektura multzoa berriz, XVI-XVIII artean eraiki zen. Mausoleoa bera kupuladun dorre bat da, zeramika urdinez estalia eta 17 m garai. Alboan XVII. mendeko Portzelana Etxea dago, santutegiko portzelanazko ontzi zeremonialak gordetzen dituena^[2]. Multzoan beste eraikin ugari daude, mendez mende hainbat funtzio izan dituztenak, hala nola liburutegia, meskita, eskola (madrasa), zisterna, ospitalea, sukaldeak, okindegia eta bulego batzuk. Santutegira doan bidea zazpi segmentutan zatitua dago, sufi mistizismoaren zazpi mailak adierazten dituztenak. Mausoleoko atal batzuk zortzi atek banatzen dituzte, sufismoaren zortzi jarrerak irudikatzen dituztenak^[4]^[5].

Atal batzuk gehitu zizkioten eraikin nagusiari safavi dinastiaren garaian. Gainera, beste safavi xeke eta guduen biktimak ere bertan hilobiratuta daude, Txaldirango guduan hildakoak esaterako.