Santimamiñeko bultzagailua

Santimamiñeko bultzagailua
Irudi gehiago
Jatorria
Sorrera-urtea	Duela 14.000 urte inguru - Madeleine aldia
Aurkikuntza lekua	Santimamiñe
Aurkikuntza data	1923
Aurkitzailea edo asmatzailea	Jose Migel Barandiaran, Enrique Eguren eta Telesforo Aranzadi
Ezaugarriak
Materiala(k)	hezurra
Dimentsioak	1 () × 8 () cm
Deskribapena
Honen parte da	Euskal Herriko historia 100 objektutan
Kokapena
Lekua	Bizkaiko Arkeologia Museoa
Bilduma	Bizkaiko Arkeologia Museoa

Santimamiñeko bultzagailua hezurrarekin egindako bultzagailu bat da, Madeleine aldian egina. Bizkaiko Santimamiñe kobazuloan aurkitu zen. Dekoratutako pieza bat da, orein baten buruarekin alde batean, eta gurutze formako irudiekin beste aldean.

Kobazuloa

Kortezubiko Santimamiñeko koba Bizkaiko historiaurreko benetako ikurra da, hala bertan bisonte eta zaldien Madeleine aldiko santutegia dagoelako, nola aspaldi aurkitu zutelako. 1916an ume talde bat zulotzarrean sartu eta pinturak aurkitu zituen; handik gutxira oso argi geratu zen kobazuloan bertan hainbat okupazio-maila adierazten zirela. 1918 eta 1926 urteen artean euskal arkeologiaren aitzindari Telesforo Aranzadi, Jose Migel Barandiaran eta Enrique Egurenek hondeaketak egin zituzten.

Bultzagailua

Bultzagailua 1923 urtean egin ziren indusketa lanetan aurkitu zuten. Hari eusten zion topea kokatuta zegoen muturra baino ez da artatu. Orein adarrez eginda dago eta bertan grabatu batzuk identifika daitezke: izar itxurako bi zeinu eta beste figura bat, identifikatzeko zailagoa, animalia baten burua izan litekeena, beharbada zaldi bat. Pieza txikia da, 8 zentimetro luze eta zentimetro bateko diametrokoa.

Haren funtzionamenduaren oinarria oso erraza zen: berariazko funtsa palanka eragina zen, eusteko euskarri baten bidez xabalina bat jaurtitzeko erabiltzen zena. Jaurtigaiarekin lortzen zen distantziaren faktorerik behinena indar fisikoa zen eta, horrekin batera, bultzagailuaren gainean xabalina orekan edukitzeko trebezia.

Mekanismoa oso sinplea izan arren, abantaila asko ekarri zituen bere aurreko ehiza sistemekin erkatuta, ordu arte erabiltzen zituzten lantzak jaurtitzeko aukera bakarra besoaren indarra zelako. Alde batetik, saihestu egiten zen ehiztariaren eta animaliaren arteko aurrez aurreko borroka, hil nahi ziren animalia batzuen kasuan oso arriskutsua zelako. Beste alde batetik, distantzia batetik ehizan egiteko aukera ematen zuen eta, horren ondorioz, aurretiaz jokatzekoa. Hau da, ez zen beharrezkoa animaliarengana hainbeste hurbiltzea eta, beraz, animaliak ez zuen hain erraz gizakiaren presentzia igartzen eta ehiztariek errazago izaten zuten animalia horiek ehizatzea.

Europako Izotz Aroan zehar hasierako bultzagailu horiek Solutre Aldia (gutxi gorabehera duela 17.000 urte) izenarekin ezagutzen den kulturaren azken faseetakoak izan ziren, baina asko ugaritu ziren Madeleine Ertainean (duela 14.000 urte); orduan dekoratu ere egiten zituzten, benetako arte lanak sortuz. Ezin da esan ez zituztela horren aurreko uneetan erabiltzen, edota aztarnarik utzi ez duten gai galkorrak erabiliz egiten ez zituztenik (zurezkoak); beraz, ezin dugu erreminta horren jatorri zehatzik eman.

Bultzagailu baten bidez, jaurtigailua nola botatzen den erakusten duen marrazkia.

Paleolitikoko bultzagailu gehienak Frantziako Pirinioetako kobetan aurkitu dituzte eta, toki horretan baino gutxiago, Dordoina eta Erdialdeko Europan. Kantauri Itsasoko ertzean aurkikuntzak oso gutxi izan dira. Santimamiñekoaz gain, El Castillo, La Garma edo El Mirón kobetan aurkitu direnak azpimarratu behar dira.

Kanpo estekak

• Datuak: Q131152271
• Multimedia: Santimamiñe throwing stick / Q131152271