Sarah E. Goode
| Sarah E. Goode | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Toledo (Ohio), 1855 |
| Herrialdea |  Ameriketako Estatu Batuak |
| Talde etnikoa | afro-amerikarra |
| Heriotza | Chicago, 1905eko apirilaren 8a (49/50 urte) |
| Hobiratze lekua | Graceland hilerria |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | ingelesa |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | asmatzailea eta ekintzailea |
  | |
Sarah Elisabeth Goode, jaiotzez Sarah Elisabeth Jacobs (Toledo, Ohio, AEB, 1855 – Chicago, 1905eko apirilaren 8a) Estatu Batuetako asmatzailea izan zen. MOST, Estatu Batuetako patentea, jaso zuen bigarren emakume afroamerikarra izan zen. 1885ean eman zioten.[1] Patente bat jaso zuen lehen emakume afroamerikarra Judy W. Reed izan zen 1884ko irailaren 23an, baina Reed-ek bere markarekin sinatu zuen bere patentea (X bat), ez bere sinadurarekin.[2]
Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Goode Sarah Elisabeth Jacobs gisa jaio zen 1855ean Toledon (Ohio), Esklabo Iheskorren Legea aldarrikatu zen urte berean.[3] Sarah Goode Oliver eta Harriet Jacobsen zazpi seme-alabetatik bigarrena izan zen. Erregistro publikoetan gurasoak mulato gisa deskribatu ziren. Oliver Jacobs, Indianakoa, arotza zen.[4] Esklabotzan jaio zen aitari, Estatu Batuetako Gerra Zibila amaitu zenean, askatasuna eman zioten.[5] Orduan, familia Chicagora, Illinoisera, joan zen bizitzera. Han ezagutu zuen Archibald "Archie" Gooderekin ezkondu zen, Wise konderrikoa, Virginiakoa. Sei seme-alaba izan zituen, eta horietatik hiru helduarora iritsi ziren.[6][7] Archiek bere burua erregistroetan "eskailera-eraikitzaile" eta tapizatzaile gisa deskribatu zuen; Sarah-k altzari-denda bat ireki zuen.[8]
Goodek ohe-armairu tolesgarria asmatu zuen, etxebizitza estuetan bizi ziren pertsonei beren espazioa modu eraginkorrean erabiltzen laguntzeko. Asmakizunean, New Yorkeko etxebizitzak gorantz zabaltzen ari ziren, baina 1885ean mugatu egin ziren, New Yorkek 80 oinetik beherako eraikinen muga-legea onartu zuenean, merkataritza-eraikinak altuegiak izateari aurre egiteko. Etxebizitza-eraikinek 25 oin eta 100 oin izaten zituzten.[9] Giro horietan, metro koadro bakoitza garrantzitsua zen, eta lekua aurreztea beharrezkoa zen. Goodek arazo horretaz hitz egiten entzun zien Chicagoko bere altzari-dendako bezeroei, eta irtenbide bat ematea proposatu zuen.[3] Gooderen ohea tolestu egin zitekeen eta gauzak gordetzeko lekua zuen idazmahai baten itxura zuen. 1885eko uztailaren 14an patente bat jaso zuen eta 322,177 zenbakia eman zioten.[10][11][5] 1900ean patentatutako ohe eraisgarriaren aitzindaria izan zen haren asmakuntza.[12] Haren helburua ohea tolestearen pisua orekatzea zen, altxatu, tolestu eta erraz zabaltzeko, eta alde bakoitzean ohea bermatzea, tolestean bere lekuan egon zedin. Gainera, euskarri osagarri bat eman zion ohearen erdiguneari, zabalduta zegoenean.[13]
Goode 1905eko apirilaren 8an hil zen eta Graceland hilerrian hobiratuta dago.[13]
Ohe tolesgarria asmatzea[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Artikulu batzuen arabera, Sarah E. Goode da AEBetako patente bat jaso zuen lehen emakume afroamerikarra.[14] Beste artikulu batzuen arabera, lehenengoak Judy Reed, oratzeko makina asmatu zuena, eta Miriam Benjamin, hoteleko aulkia asmatu zuena, zerbitzarien zerbitzua seinalatzeko izan ziren.
Patentea ohe tolesgarri baterako zen, eta ohe eraisgarriaren aitzindari bihurtu zen. Ohe-armairu bat zen, idazmahai biribilgarri batean tolesten zena, eta idazteko eta papertegirako konpartimentuak zituen.
Legatua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
2012an, Sarah E. Goode STEM Academy (lehen Southwest Area High School proiektua zena) inauguratu zen, bere ohorez. Sarah E. Goode STEM Academy Chicagoko hegoaldean dagoen bigarren hezkuntzako eskola da.[15][16] Chicagoko eskola publikoetako Urban Model High School-en (UMHS) parte da.[16]
Eskolak zientzia, teknologia, ingeniaritza eta matematika ditu ardatz, ikasleei etorkizuneko ikasketetarako prestatzen laguntzeko. IBMrekin elkartuta daude, eta industria-ziurtagirien bidez graduatzera eta bi urteko unibertsitate-kredituekin graduatzera animatzen dira ikasleak. Ikasleek aholkulari profesionalak eta praktikoak ere dituzte.[17]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Mattson, Mary Pat; Hanson, Sarah (2014). Sarah E. Goode STEM Academy. Landscape Architecture Foundation.. .
- ↑ Pankake, Anita. «Women's History Month» Encyclopedia of Women in Today's World (SAGE Publications, Inc.) ISBN 9781412976855..
- ↑ a b «Inventor Sarah E. Goode, the first Black woman awarded a patent» amsterdamnews.com.
- ↑ 1860 Federal Census for the Third Ward of the City of Toledo, Lucas County, Ohio, p. 203.
- ↑ a b CalmX, some as; Artist, Was an Experimental; Director, Film; producer; Creator, Video Game Content; inventors, freelance writer for some 18 years She specialized in writing about; inventions; March 2015, in particular Bellis died in. «Who Was Sarah Goode?» ThoughtCo.
- ↑ 1870 Federal Census for the Second Ward, city of Chicago, Cook County, Illinois, p. 148.
- ↑ 1880 Federal census for Cook County (Illinois) Enumeration District 2, Sheet 43, Lines 19–26.
- ↑ «Sarah E. Goode» Inventors.
- ↑ Editors, History com. «Tenements» History.com.
- ↑ Hiphopucit. (27 de febrero de 2011). «Black History: Sarah E. Goode – Inventor Of The Cabinet Bed» Hip Hop U-C-IT.
- ↑ Full patent image (12 pages) 322177 – Folding Beds – Sarah E. Goode at National Archives
- ↑ «Mothers of Invention: Sarah E. Goode (Cabinet Bed)» Digging History 17 de marzo de 2014.
- ↑ a b Otha Richard Sullivan. (2002). African American women scientists and inventors. Wiley ISBN 978-0-471-38707-7. (Noiz kontsultatua: 2022-08-03).
- ↑ «Sarah E. Goode» Clara Barton Museum 2016-01-06.
- ↑ Foroohar, Rana. (24 de febrero de 2014). «The School That Will Get You a Job» Time ISSN 0040-781X..
- ↑ a b «Sarah E. Goode STEM Academy» PBC Chicago.
- ↑ «Sarah E. Goode STEM Academy» www.architectmagazine.com.
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q7422267
Multimedia: Sarah E. Goode / Q7422267