Sare lila luze

Wikipedia, Entziklopedia askea
Sare lila luzea
Sailkapen zientifikoa
ErreinuaFungi
KlaseaAgaricomycetes
OrdenaAgaricales
FamiliaCortinariaceae
GeneroaCortinarius
Espeziea Cortinarius largus
Fr., 1838

Sare lila luzea (Cortinarius largus) Cortinariaceae familiako onddo espezie bat da.[1] Kontsumi liteke, baina kalitate gastronomiko eskasa du.

Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kapela: 5 eta 15 cm bitarteko diametrokoa, mamitsua, batez ere erdian; hasieran erdiesferikoa, gero ganbila eta, geroago, ertz oso hiribilduekin zabaldua. Azal leuna du, hezetasunarekin likatsu samarra eta kolore gris-lilakoa, erdialdean ilunxeagoa; ertza, berriz, ia zurixka. Zahartzean, kolore orokorra gris-gamuza edo okre samarrekoa bihurtzen da.

Orriak: Itsatsi-dekurrenteak, estu eta nahiko zabalak, lila kolorekoak gaztetan, gero kanela kolorekoak bihurtzen dira, eta azkenean oso ilunak. Ertza zertxobait koskaduna dute.

Orri dekurrenteak: Hanka ukitzeaz gain, beherantz jarraitzen duten orriak.

Hanka: Luzanga, betea, sendoa, eta erraboildun samarra oinarrian. Kolore zurixka du eta gortina zurixka bat darama.

Haragia: Trinkoa, zuria edo zertxobait grisaxka, gaztaroan tonu lilekin. Amoniakoarekin kolore horia ematen du, baina ez bizia, variecolor espeziean gertatzen den bezala. Usain nabarmenik gabea eta zapore gozokoa.[2]

Etimologia: Cortinarius hitza, gortinatik dator, gortina eta guzti, errezelaren hondakin bereizgarriengatik. Largus epitetoa latinetik dator, handia, luzea, esan nahi duen "largus" hitzetik. Perretxikoaren neurriengatik.

Jangarritasuna[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erdipurdiko jangarria.[3]

Nahasketa arriskua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Cortinarius variecolor delakoarekin nahas daiteke, hau handiagoa da eta lur usaina du, baita Cortinarius varius espeziearekin ere, honek oina oso klabiformea du eta kapela okre antzeko kolorekoa.[4]

Sasoia eta lekua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Uda amaieran eta udazkenean, hostozabalen basoetan, batez ere pagoetan.[5]

Banaketa eremua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanada, Ameriketako Estatu Batuak, Europa, Errusia, Japonia, Australia.

Galeria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza  •   Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012  •   Euskalnatura  •   Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987  •   Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973  •   Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
  2. (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 219 or. ISBN 84-404-0530-8..
  3. (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas. Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 370 or. ISBN 978-84-617-0196-4..
  4. (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 147 or. ISBN 84-282-00541-X (T. 3). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
  5. (Gaztelaniaz) Palazon Lozano Fernando. (2006). Setas para todos. Jose Luis Añanos Echo Editorial Pirineo, 429 or. ISBN 84-87997-86-4..

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]