Sare orriberunkara
| Sare orriberunkara | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
| Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
| Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
| Ordena | Agaricales | |||||||||||||||||||||||||||
| Familia | Cortinariaceae | |||||||||||||||||||||||||||
| Generoa | Cortinarius | |||||||||||||||||||||||||||
| Espeziea | Cortinarius infractus Fr., 1838 | |||||||||||||||||||||||||||
| Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Sare orriberunkara (Cortinarius infractus) Cortinariaceae familiako onddo espezie bat da.[1] Toxikoa izan gabe ere, bere zapore mikatzak eta itxura fuliginosoak (kedartuak, beltzaxkak) ez dute atsegina egiten.
Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kapela: 4 eta 10 cm bitarteko diametrokoa, gaztetan ganbila, gero zabaldu egiten da; hasieran arre-oliba iluna; ondoren, oliba-marroi zikina, eta, bukaeran, oliba-gris kolorekoa. Eguraldi hezean azal likatsua, batzuetan orban ilunagoz zipriztinduta.
Orriak: Nahiko estu, itsatsiak, batzuetan bihurriak; kolore ilunekoak, batez ere zahartzean, oliba-arre koloretik arre-herdoil-oliba kolorera doazenak.
Hanka: 4 eta 9 cm bitarteko garaierakoa eta 1 eta 2 cm bitarteko lodierakoa, zilindrikoa, baina sarritan oinarrian lodiagoa; lehenengo betea, baina gero barnehutsa; marroi-oliba kolorekoa goialdea morez tindatuta. Gainazala fibrilosoa, gortina grisa edo gris-oliba kolorekoa.
Haragia: Zuria edo arrosakara, kapelarena guztiz oliba kolorez tindatua, morea oinaren goialdea eta okre antzekoa erraboilean; zertxobait elastikoa, zapore mikatzekoa.[2]
Etimologia: Cortinarius hitza, gortinatik dator, gortina eta guzti, errezelaren hondakin bereizgarriak direla eta. Infractus epitetoa latinetik dator, hautsita, ebakia esan nahi duen "Infractus" hitzetik. Kapelaren azalak har dezakeen itxuragatik.
Jangarritasuna[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ez da toxikoa, baina mingostasunak eta itxura arre-fuliginosoak, ez jasotzea gomendatzen dute.[3]
Nahasketa arriskua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Espezie hau, nahiz eta forma anitzekoa izan, erraz bereizten da.[4]
Sasoia eta lekua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Uda amaieran eta udazkenean oso ohikoa, pinuen eta hostozabalen basoetan.[5]
Banaketa eremua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ipar Amerika, Europa.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- ↑ (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 457 or. ISBN 84-404-0530-8..
- ↑ (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 167 or. ISBN 84-282-0540-X (T. 2). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
- ↑ (Gaztelaniaz) Palazon Lozano Fernando. (2006). Setas para todos,. Jose Luis Añanos Echo Editorial Pirineo, 455 or. ISBN 84-87997-86-4..
- ↑ (Gaztelaniaz) Bon,Marcel. (1988). Guia de Campo de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 204 or. ISBN 84-282-0865-4..
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q11023677
Multimedia: Cortinarius infractus / Q11023677