Serbiar nazionalismo
.jpg)
Serbiar nazionalismoa serbiarren batasun kulturala sustatuko duen nazio burujabe baten beharretik sortzen den mugimendua da, etnonazionalismoa izanik.[1] Jatorriz balkandar nazionalismotik sortu zen, Otomandar Inperioaren garaian eta Vuk Stefanović Karadžić eta Ilija Garašanin hizkuntzalari serbiarraren eraginpean.[1] Serbiar nazionalismoa faktore garrantzitsua izan zen Balkanetako Gerretan, Otomandar Inperioaren gainbeheran lagundu baitzuten Gerra Handian eta berriro Jugoslaviaren desegitean eta ondorengo 1990eko gerretan.[2]
1878tik ondoren, serbiar nazionalistak jugoslavista batzuekin batera azaleratu ziren eta Risorgimentora gidatu zuen piemontearren papera emulatu zuten, Serbiak serbiar guztiak estatu batean batzeaz gain, hegoaldeko eslaviarrak Jugoslavia bezala ezagutuko zen estatu berean batzen saiatuko zela aldarrikatuz.[1]
Serbiar nazionalistek beti Jugoslavia zentralizatuaren ideiaren alde egin zuten, serbiarren batasuna babestuko zuena eta gainerako eslaviar herrien estatuaren deszentralizazioaren aldeko ahaleginak arbuiatuko zituena.[1] Horren ondorioz, Jugoslaviak 1920an onartu zuen Vidovdaneko Konstituzioan, herrialdea nazio zentralizatu gisa finkatu zen, serbiar Karageorgevitx dinastiaren agindupean.[3] Jugoslaviako beste herri batzuk estatu zentralizatu baten ideiaren aurka agertu ziren eta deszentralizazioa eskatzen zuten, nazionalista kroaziarrak barne, Jugoslaviaren barruan Kroaziarentzat autonomia handiagoa eskatzen zutenak. 1939ko itunean jugoslaviar gobernuak eskaera hori onartuko zuen.[4]
Serbiar nazionalistak akordio horretan ezarritakoaren aurka agertu ziren, serbianitatea ahultzen ari baitzen, Jugoslavian zuen garrantzia "serbianitate indartsu bat, Jugoslavia indartsu bat" lelopean.[3] Bigarren Mundu Gerrako Jugoslaviaren inbasioa eta banaketa, serbiar, kroaziar, bosniar eta beste nazionalista batzuen arteko gatazka etniko bortitz baten ondorioz, gorakako nazionalismo serbiarraren aldaera oso bortitz bat gertatu zen, Txetnik mugimenduen eskutik, indarkeria sektario oso arriskutsu bat.[3]
Jugoslavia 1960ko hamarkadan deszentralizatzeak eta korronte nazionalista etniko guztiak ezabatzeak nazionalismo serbiarra itzalaldira eta 1980ko hamarkadan berpiztera eraman zuten, eta horrek Bigarren Mundu Gerraren ondorengo jugoslavismoa eta Jugoslaviaren deszentralizazioa kondenatu zituen.[3][3]
1990eko hamarkadan, Jugoslaviako batasuna kolapsatu egin zen, lehen jugoslaviar errepublikek independentzia lortu nahian zuten sezesio anizkoitzarekin, eta nazionalista serbiarrek eskatu zuten serbiar guztiek, Jugoslaviako errepublika guztietan, entitate komun berri batean batzeko eskubidea zutela, bai etnikoki bai sozialki, eta ondorengo gatazkak Serbiaren eta Jugoslaviako beste errepublika batzuen batasuna mantendu nahi zuten serbiarren artean gertatu ziren, Jugoslaviako gainerako etniekin batera.[5]
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ a b c d Motyl 2001, 470 orr. .
- ↑ Motyl 2001, 470–472 orr. .
- ↑ a b c d e Motyl 2001, 471 orr. .
- ↑ Motyl 2001, 105 orr. .
- ↑ Motyl 2001, 472 orr. .
Bibliografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Motyl, Alexander J.. (2001). Encyclopedia of Nationalism. II Academic Press ISBN 0-12-227230-7..
- Ramet, Sabrina. (2006). The Three Yugoslavias: State-Building and Legitimation, 1918–2005. Indiana University Press ISBN 0-253-34656-8..
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q17097756
Multimedia: Serbian nationalism / Q17097756