Serenata

Judith Leysterren Serenade margolana.

Mariachi bat gauez.

Serenata hari, haize, orkestra misto, ganbera multzo edo perkusioetarako pentsatutako musika forma ezaguna da. Ohikoa da kalean eta arratsean jotzea.

Etimologia

Italieraren Serenata hitzatik dator, euskaraz "lasai" edo "atseden".

Historia

XVIII. mendean zehar izugarrizko ospea lortu zuen divertimento izan zen. Sarritan, serenata ilunabarrean jo ohi zen, askotan aire zabalean, aristokraten jauregietako lorategietan. Serenataren jatorria maitaleek maitearen leihoen aurrean iluntzean abesten zituzten baladetan dago, bereziki harremanean zerbait ondo ateratzen ez zenean, egoera zuzentzeko. XVIII. mendean, gehienez hamar mugimenduk osatzen zuten serenata. Mozartek hamahiru serenata konposatu zituen, gehienak gertakari sozial bat ospatzeko: ezkontzak, gorteko festak, etab. Mozarten serenatek sonata moduan duen martxa mugimenduarekin hasten dira; bi mugimendu mantso bi minuetekin txandakatzen dira; ondoren rondo eta oso amaiera bikaina jarraitzen dute; batzutan ere martxa ere bada amaieran. Beethovenek serenatak osatu zituen hari hirukotearekin (Op.8) eta txirula, biolina eta biolarako (Op.25). XIX. mendean serenatak orkestretarako konposatu ziren (Brahms, Dvorak, besteak beste). Serenatak abesti edo lied gisa ere pentsatzen dira (Schubert, Richard Strauss, Hugo Wolf, Massenet...) edo instrumentu batek jotzeko, hala nola pianoak (Isaac Albéniz, Debussy eta Maurice Ravel).

Mozarten Eine kleine nachtmusik edo Gaueko serenata txikiaren hasiera.

Serenata herrikoia

Herrialde batzutan, bereziki Latinoamerikan, badago arratsaldez edo gauez kalean egiten den beste genero bat. Serenata hauek askotan maitasunarekin lotuta daude. Hona hemen adibide batzuk:

• Mexiko: Mariachi
• Espainia: Tuna
• Venezuela: Guayanako serenata
• Peru: Serenata criolla

Ikus, gainera

• Nokturno

Kanpo estekak

• Datuak: Q215911
• Multimedia: Serenades / Q215911