Sexu-osasun
Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) honela definitzen du sexu-osasuna: «sexualitatearekin lotutako ongizate fisiko, emozional, mental eta sozialeko egoera, legeak, araudiak eta erakundeak sortuz. Sexu-osasuna lortu eta mantendu dadin, pertsona guztien sexu-eskubideak erabat errespetatu, babestu eta tratatu behar dira».[1] OMEren arabera, «sexualitatearen eta sexu-harremanen ikuspegi positiboa eta errespetuzkoa eskatzen du, horrela, bizi-kalitate egokia izateko eta sexu-esperientzia atseginak eta seguruak izateko aukera izan dezagun, bortxarik, diskriminaziorik eta indarkeriarik gabe».
Sexu- eta ugalketa-osasuna
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Komenigarria da sexu-osasuna eta osasuna sexu-harremanetan bereiztea, bai eta ugalketa sexualera eta ugalketara bideratutako ugalketa-osasuna ere. Ugalketa hori oso garrantzitsua da, herritarrei laguntzen baitzaie.
Alde handiak dauden arren, orain arte egindako ekimenak nabarmendu behar dira. Zenbait herrialdetan, gobernu-mailako zerbitzuak eta programak ezarri dira. Hala ere, gai honek gatazkak sortzen ditu oraindik tabu eta mitoengatik, hala nola arlo honetan hezkuntza eta arreta eskaintzeak libertimendua eta askatasunik eza sortuko dituela, babestu gabeko koito-harremanak eta sexu-goiztiartasuna areagotuko dituela. Fenomeno horrek programa mota horiek jarraitutasuna eta babes politikoa galtzea eragin dezake.
Ildo horretan, gai horri buruz eztabaidatzeko guneak sortzeko beharra ikusten da, eta hori funtsezkoa da gazte-politikak diseinatzeko.
Era berean, gizakiaren sexualitatea eta bere aukeretan eta erabakietan askatasuna errespetatu behar direla azpimarratzeko adostasuna dago. Sexu-osasuna eta ugalketa-osasuna (alderdi biologikoak, psikologikoak, soziologikoak eta kulturalak barne hartzen dituena), beraz, hiru printzipiotan oinarritu behar dira: indibidualizazioan (norbanakoen arteko desberdintasunak kontuan hartzea); giza duintasunarekiko errespetuan (balio pertsonalak eta taldekoak) eta erabaki askean (dauden alternatiben aurrean, azken buruan, pertsonak erabakitzen du).[2]
Sexu- eta ugalketa-eskubideak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Sexu-askatasuna norbanakoaren sexu-aukerako askatasunerako eskubidea da. OMEren arabera, sexualitatea eta sexu-harremanak errespetatzea, plazera lortzeko aukera aitortzea eta sexu-esperientzia seguruak izatea, hertsadurarik, diskriminaziorik eta indarkeriarik gabekoak. Sexu-osasuna pertsona guztien sexu-eskubideak lortzeko eta mantentzeko, errespetatu, babestu eta bete egin behar dira.[3] Sexu-askatasunaren muga sexurako adostasun-adin da.[4] Gizabanakoaren sexu-askatasuna eta sexu-ukigabetasuna urratzea delitutzat hartzen da.
Sexu-askatasunerako eskubidea gizabanakoaren eskubideari dagokio, eta zeharka lotuta egon daitekeen arren, ez da nahastu behar maitasun librearekin, XX. mendearen bigarren erdiko sexu-askapenarekin edo sexu-iraultzarekin, ezta amodio askearekin, promiskuitatearekin, ezkondu aurreko edo ezkontzaz kanpoko sexu-harremanekin, harreman homosexualekin edo beste edozein sexu-praktikarekin ere.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Organización Mundial de la Salud (2006). La definición de salud sexual - definición 4ª 2002]
- ↑ 2011. «Educación Sexual Integral: para charlar en familia». Programa Nacional de Educación Sexual Integral. 1era Edición. Ministerio de Educación de la Nación. Buenos Aires.
- ↑ La definición de salud sexual (OMS 2002) - definición 4ª 2002
- ↑ Código Penal Argentino, Artículo 119
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q3473038
Multimedia: Sexual health / Q3473038
|
Artikulu hau medikuntzari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |