Shalimar lorategiak

Shalimar lorategiak
	UNESCOren gizateriaren ondarea
	Fort and Shalamar Gardens in Lahore
	Irudi gehiago
Kokapena
Estatu burujabe	Pakistan
Province of Pakistan	Punjab
Division of Pakistan	Lahore Division
District of Pakistan	Lahore District
Hiria	Lahore
Koordenatuak	31°35′09″N 74°22′55″E / 31.585833333333°N 74.381944444444°E31°35′09″N 74°22′55″E / 31.585833333333°N 74.381944444444°E
Historia eta erabilera
Gizateriaren Ondarea arriskuana	2000 - 2012
Gizateriaren ondarea
Irizpidea	(i), (ii) eta (iii)
Erreferentzia	171-002
Eskualdea	Asia eta Ozeania
Izen-ematea	bilkura)
	↑ UNESCOk egindako sailkapenaren arabera ;

Shalimarreko lorategiak (punjabieraz eta urduz: شالامار باغ‎‎, Shālāmār Bāgh) 1641 eta 1642 artean Punjab probintziako Lahore hirian eraikitako eraikuntza multzo historikoa da. Lorategiak hiru mailetako terrazetan antolatzen dira. Guztian, 410 iturri eta 5 ur-jauzi daude.^[1] Lore eta landareen ugaritasuna handia da.

Etimologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Anna Suvorova Errusiako Zientzia Akademiako Ekialdeko Ikasketen Institutuko irakaslearen arabera litekeena da "Shalimar" hitzaren jatorria «al-sha'imarât» (شاه العمارات ) -eraikinen erregea- arabierazko esalditik etortzea, denborarekin, edertasun handiko lorategiaren sinonimo bihurtu dena.^[2] Ikerlariaren ustez, hitza ezin da sanskritotik etorri, gobernari musulman batek ez lukeelako inoiz hitz bakar bat ere erabiliko hizkuntza horretan errege-lorategi bat izendatzeko.

Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lorategiak beheranzko hiru terraza mailakatu handitan daude, pabiloiekin, eta urmael artifizialetan atxikitako urak hartzen duen eremu handi batekin. Egitura horri esker, ur-jauziak sortu ahal izan ziren. Ubide multzo baten bidez, hormak nitxo txikiekin zulatuz isurtzen diren ur-jauziak eratzen dira. Bi terrazak oinplano karratua dute, gurutze batez lau zatitan banatuta. Erdiko terraza, berriz, angeluzuzena da, eta pabiloi eta kioskoz inguratutako urmael batek hartzen du.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mogol dinastiako Shah Jahan enperadore musulmanak eraikitzeko agindua eman zuen.^[1] Enperadoreak haren emazte faboritoaren oroimenez eraiki zuen, Mumtaz Mahal zeina hamalaugarren semea erditzerakoan hil baitzen.

1981. urtean UNESCOk Lahoreko gotorlekuarekin batera Shalimarreko lorategiak Gizateriaren Ondarea izendatu zuen.^[3] Zoritxarrez, 2000. urtean lehenbizi, 2012an berriro ere, arriskuan dauden Gizateria Ondarearen zerrendan sailkatu zituen.

Galeria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Shalimar Gardens Gallery
Bigarren mailako terraza, ekialdean.
Minaretea bigarren mailako terrazen mendebaldeko izkinan.
Lorategien barruko mogol estiloko egitura.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ ^a ^b Rehman, A.. (2009). «Changing concepts of garden design in Lahore from mughal to contemporary times» Garden History 37 (2): 205–217..
↑ (Ingelesez) Ahmed, Khaled. (2012-1-25). «The meaning of ‘Shalimar’» The Tribune.
↑ (Ingelesez) UNESCO. Fort and Shalimar Gardens in Lahore. .

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

(Ingelesez):UNESCOren fitxa.
(Ingelesez):Urduko ubidea eta Shalimar lorategiak Youtuben.

Datuak: Q499527
Multimedia: Shalimar Gardens (Lahore)

[fn1-1] UNESCOk egindako sailkapenaren arabera

[rehman-2] Rehman, A.. (2009). «Changing concepts of garden design in Lahore from mughal to contemporary times» Garden History 37 (2): 205–217..

[tribune-3] (Ingelesez) Ahmed, Khaled. (2012-1-25). «The meaning of ‘Shalimar’» The Tribune.

[4] (Ingelesez) UNESCO. Fort and Shalimar Gardens in Lahore. .

[I]

[1]

[2]

[3]