Siziliar

Siziliar
	;
	;
Mota	biztanleria
Erlijioa	katolizismo
Eponimoa	Sizilia eta Sizilia
Geografia
Jatorria	Sizilia
Estatua	Italia

Siziliarrak (sizilieraz: siciliani edo sìculi)^[1] italiar talde etnografikoa da, Siziliakoak bertakoak.

Jatorria

Carlo Deninaren arabera, Siziliako lehen biztanleen jatorria ez da lehen italiarrena baino ilunagoa. Haren ustez, hala ere, ez dago zalantzarik horietako asko Italiatik, beste batzuk Greziatik, Asiako kostaldetik eta iparraldeko Afrikatik etorri zirela Siziliara.^[2]

Tuzididesek, gai honi buruz idatzi zuenak, siziliarrak Iberiatik etorriak zirela esan zuen, baina oso nabaria da, aipatzen den pasarteagatik beragatik, Iberiatik mendebaldeko Italia edo Liguria, garai hartan penintsularen zati handi bat hartzen zuena, esan nahi zuela. Berak dio han oskoz hitz egiten zutela.^[2] Bada, oskoa Napoliko Erresumaren hegoaldeko zati baten hizkuntza zen, Lazio eta Campania artean, Erroma eta Napoli edo Capua hirien artean, eta aski frogatua dago barruti hori ligurrek hartu zutela antzinatik, sarritan iberiar deituek.^[2]

Historialari berak dio, bere garaian, Sizilian hiru hizkuntza ezberdin hitz egiten zituztela: oskoa, grekoa eta feniziera. Hala, biztanle gehienak Italia inguruko kostaldetik etorriak ziren, Capua, Gaeta eta Oskoen lurraldeetatik, Helade kontinentaletik, Tesalia erdialdetik, Asia eta Afrikako kostaldetik, feniziarrek, siriar herriek, eta kartagotar afrikarrek okupaturik, azken hauen hizkuntza, funtsean, feniziarraren berdina zelarik. Beraz, aski naturala zen siziliarrek gutxi gorabehera hiru nazio horien izaerari eustea, eta erromatarrek greziarren eta liguriarren izaeraz, eta are gutxiago kartagotarren izaeraz, iritzi onik ez zutenez, hortik etorri zen Insulani mali, Siculi autem pessimi axioma. Hala eta guztiz ere, mali eta pessimi adjektibo horiek maltzurrak besterik esan nahi ez zutela alde batera utzita, ez ankerrak, Deninak ohartarazten du ez dela ongi egiaztaturiko egitate bakar bat ere aipatzen, nazioari leporatu zaion berezko basakeria edo ankerkeria adierazten duenik.^[2]

Capelliren ikerlan baten arabera, 2009an, espainiarren, portugaldarren eta siziliarren leinuen %7-8 magrebtar jatorrikoak ziren, ziur asko Erdi Aroan mairu eta sarrazenoek sartuak.^[3]

Erreferentziak

↑ (Italieraz) Traina, Antonino. (1868). Nuovo vocabolario Siciliano-Italiano. Lauriel.
↑ ^a ^b ^c ^d (Frantsesez) Denina, Carlo. (1807). Essai sur les traces anciennes du caractère des Italiens modernes. Paris: Fantin, 119-129 or..
↑ (Ingelesez) Capelli, C.; Onofri, V.; Brisighelli, F.; Boschi, I.; Scarnicci, F.; Masullo, M.; Ferri, G.; Tofanelli, S.. (2009ko ekaina). «Moors and Saracens in Europe: estimating the medieval North African male legacy in southern Europe» European Journal of Human Genetics 17 (6): 848-852. doi:10.1038/ejhg.2008.258. ISSN 1018-4813. PMID 19156170. PMC 2947089..

Kanpo estekak

Datuak: Q40554819
Multimedia: People of Sicily / Q40554819

[1] (Italieraz) Traina, Antonino. (1868). Nuovo vocabolario Siciliano-Italiano. Lauriel.

[Denina_1807-2] (Frantsesez) Denina, Carlo. (1807). Essai sur les traces anciennes du caractère des Italiens modernes. Paris: Fantin, 119-129 or..

[3] (Ingelesez) Capelli, C.; Onofri, V.; Brisighelli, F.; Boschi, I.; Scarnicci, F.; Masullo, M.; Ferri, G.; Tofanelli, S.. (2009ko ekaina). «Moors and Saracens in Europe: estimating the medieval North African male legacy in southern Europe» European Journal of Human Genetics 17 (6): 848-852. doi:10.1038/ejhg.2008.258. ISSN 1018-4813. PMID 19156170. PMC 2947089..

[1]

[2]

[3]

i e a Europako herriak, «National Minorities In Europe» lanaren arabera
> 50 milioi	Errusiar (Europa eta Asia, 122 milioi) Alemaniar (tartean austriar, alsaziar, lorrenar, hegoaldeko tiroliar, Belgikako hiztun-komunitate alemana eta Iparraldeko Schleswigekoak ; 89,3 milioi) Turkiar (Asia eta Europa, 56,5 milioi) Italiar (56,4 milioi) Frantziar (tartean Belgikako hiztun-komunitate frantsesa; 55,0 milioi)
> 20 milioi	Ingeles (46,0 milioi) Ukrainar (tartean rusiniar, 43,2 milioi) Poloniar (38,4 milioi) Espainiar (tartean mirandiar eta Barranquenho, 31,1 milioi) Errumaniar (tartean moldaviar, 23,5 milioi) Herbeheretar (tartean flandriar, 20,7 milioi)
> 5 milioi	Hungariar (11,7) Portugaldar (tartean galiziar, 11,6) Greziar (11,6) Bielorrusiar (10,2) Ijito (10,0) Txekiar (tartean moraviar, 9,80) Suediar (8,00) Serbiar (7,70) Suitzar (7,00) Bulgariar (tartean pomak, 6,70) Katalan (tartean valentziar, 6,40) Irlandar (6,10) Okzitaniar (tartean arandar, 5,95) Tatariar (tartean Krimeako tatariar, 5,70) Eskoziar (5,50) Finlandiar (5,34) Albaniar (5,30) Danimarkar (5,10) Eslovakiar (5,00) Siziliar (5,05)
< 5 milioi	Kroaziar Norvegiar Lituaniar Esloveniar Txuvax Mazedoniar Bosniako Letoniar Baxkir Judu Sardiniar Mordoviar Estoniar Txetxen Udmurt Kareliar Euskaldun Mariar Erretorromaniar Friuliar Ladiniar Erromantxear Montenegroar Avar Galestar Kaxubiar Frisiar Bretoi Osetiar Kabardino Maltar Dagestandar Aromaniar Komi-zyriana Luxenburgotar Kumik Lezgin Islandiar Ingux Gagauz Zirkasiar (adige) Kalmuk Karatxai Komi-permiar Laks Tabasarar Sami Balkar Nogai Sorabiar Inuit Faroetar Rutul Tats Vepsiar Tsakhur Karaita Ingriar Kornubiar Manxiar Livoniar Korsikar Valdostaniar Istro-errumaniar Boyash
Christoph Pan, Beate Sibylle Pfeil, Michael Geistlinger, National Minorities In Europe, Purdue University Press, 2004 ISBN 978-3700314431 : « The Peoples of Europe by Demographic Size », 1. taula, 11f.