Skaði
Skaði | |
---|---|
Eskandinaviar mitologia | |
![]() | |
Ezaugarriak | |
Jatorrizko izena | Skaði |
Sexua | emakumezkoa |
Bizitokia | Þrymheim |
Familia | |
Aita | Þjazi (en) ![]() |
Ezkontidea(k) | Njörðr |
Kidetza | Ásynjur (en) ![]() Jötunn gýgr (en) ![]() |
Skaði edo Skaðe (antzinako eskandinavieraz ˈskɑðe ahoskatua) eskandinaviar mitologian, neguko jainkosa eta arkudun ehiztaria izan zen.[1][2][3][4][5][6][7]
Bizitza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Mitologia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Þjazi erraldoiaren alaba zen, eta hau Æsirrarrek hil zutenean, Asgardera joan zen mendeku bila. Neguko jainkosari aurre egiteko beldurrez, Odin Skadiri eskaini zion bere aitaren begiak izarrak bailiran jartzea eta jainko batekin ezkontzea. Horretarako baldintza bakarra jarri zioten: hautagaien oinak ikuste hutsarekin aukeratu behar zuela kidea. Baldr aukeratzea espero zuen, baina huts egin zuen eta Njörðr, itsasoko jainkoa, aukeratu zuen. Ez zeuden bata bestearentzat eginak, eta, azkenean, banandu egin ziren. Batzuek diote Ullr elur-patinen eta arku-tiroaren jainkoarekin ezkondu zela.
Izenaren jatorria
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Herri etimologia oso zabalduaren arabera, "Eskandinavia" izena Skaði (Skaðiren Lurraldea") izenaren eratorria dela baieztatzen da, proto-germaniar edo saami mailegu batetik (sami edo "lapon") zuzenean. Ustez zuzenena den etimologiak dioenez, ostera, Skaði eta Eskandinavia/Escania ("Skandinavien/Skåne") ez dira bata bestearengandik eratorriak, baina bai erro proto-indoeuropar beretik: *ska-, *sak-, edo *skad/skid-, zeinek "moztu, bitan zatitu, zauritu, kaltetu" esan nahi duten.[8] Erlazionatutako hitz modernoen artean, "sax" ("guraizeak" suedieraz), "skada", "schaden" ("zauria" suedieraz eta alemanieraz, hurrenez hurren) eta "scathe" ("kalte egin, min eman" ingelesez) daude. Era berean, "ski" hitza erro beretik dator. Eskandinaviaren kasuan, izen geografikoa *skaney-tik dator ("uharte arriskutsua/k", Danimarkako eta Baltikoko hegoaldeko hondar-bankuak direla eta).
Teoriak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Zenbait mitologok uste dute Eskandinaviako mitologiaren lehen garaietan, Skaði ehizaren jainkosa gisa gurtzen zutela, eta Freyja jainkosaren aurkaria zela garrantziari eta ospeari zegokionez. Hala ere, eskandinaviar sinesmenek aurrera egin ahala, bere garrantzia gutxituz joan zela dirudi, eta ezer gutxi geratu zen horretatik herri tradizioan.
Interesgarria da azpimarratzea Skaði izena Eskandinaviako leku zaharrenetan agertzen dela. Izenak "kaltea" edo "infernuko jainkosa" adieraz lezake.
Familia-formak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Skade (Eskandinaviako barnealdea)
- Skadhi ("Skaði" transliterazioa)
- Skadi ("Skaði" transliterazioa)
- Skathi ("Skaði"ren transliterazio alternatiboa)
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ (Gaztelaniaz) Odinson. (2021-03-24). «Skadi, la diosa del invierno y la caza en la mitología nórdica» Mitología Nórdica (Noiz kontsultatua: 2024-12-23).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Skaði - Mundo Vikingo» Mundo Vikingo (Noiz kontsultatua: 2024-12-23).
- ↑ (Gaztelaniaz) Odinson. (2021-03-24). «Skadi, la diosa del invierno y la caza en la mitología nórdica» Mitología Nórdica (Noiz kontsultatua: 2024-12-23).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Skadi, Diosa de la Mitología Nórdica, otros nombres y familia» Estudyando 2024-08-09 (Noiz kontsultatua: 2024-12-23).
- ↑ (Gaztelaniaz) Skjalden. (2023-02-04). «Skadi | La "diosa" invernal de la caza y el esquí - Mitología nórdica» Nordic Culture (Noiz kontsultatua: 2024-12-23).
- ↑ (Frantsesez) «Skadi, diosa de la caza y el invierno: su relación con la naturaleza y su influencia en las estaciones.» histoires-du-monde.com (Noiz kontsultatua: 2024-12-23).
- ↑ (Frantsesez) «Conoce a Skadi: la diosa nórdica de la nieve y la caza» histoires-du-monde.com (Noiz kontsultatua: 2024-12-23).
- ↑ Anderson, Carl Edlund (1999). Formation and Resolution of Ideological Contrast in the Early History of Scandinavia. PhD dissertation, Department of Anglo-Saxon, Norse & Celtic (Faculty of English), University of Cambridge.. .
Bibliografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Faulkes, Anthony (Trans.) (1995). Edda. ISBN 0-460-87616-3
- Ellis Davidson, H. E. (1965). Gods And Myths Of Northern Europe. Penguin. ISBN 0-14-013627-4
- Grundy, Stephan (1998) The Concept of the Goddess. Routledge. ISBN 0-415-19789-9
- Sturluson, Snorri. Heimskringla: History of the Kings of Norway, trad. Lee M. Hollander maniobra. Erantzun. University of Texas Press, Austin, 1992. ISBN 0-292-73061-6
- Larrington, Carolyne (Trans.) (1999). The Poetic Edda. Oxford World's Classics. ISBN 0-19-283946-2
- Lindow, John (2001). A Guide to the Gods, Heroes, Rituals, and Beliefs. Oxford University Press. ISBN 0-19-515382-0.
- Näsström, Britt-Mari (1998) The Concept of the Goddess. Routledge. ISBN 0-415-19789-9
- Orchard, Andy (1997). Dictionary of Norse Myth and Legend. Cassell. ISBN 0-304-34520-2
- Simek, Rudolf (2007) trad. Angela Hall. Dictionary of Northern Mythology. D.S. Brewer. ISBN 0-85991-513-1