Stanley Schachter
| Stanley Schachter | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotza | Queens, 1922ko apirilaren 15a |
| Herrialdea |  Ameriketako Estatu Batuak |
| Heriotza | East Hampton (New York), 1997ko ekainaren 7a (75 urte) |
| Familia | |
| Ezkontidea(k) | Sophia Duckworth (en)  |
| Seme-alabak | ikusi
|
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Michigango Unibertsitatea Yale Unibertsitatea Massachusetts Institute of Technology |
| Hezkuntza-maila | Doktoretza |
| Tesi zuzendaria | Leon Festinger |
| Doktorego ikaslea(k) | Richard Emerson (en) Richard E. Nisbett (en) Jerome E. Singer (en) |
| Irakaslea(k) | Leon Festinger |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | psikologoa eta unibertsitateko irakaslea |
| Enplegatzailea(k) | Columbia Unibertsitatea |
| Jasotako sariak | |
| Kidetza | Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala |
Stanley Schachter (Queens, 1922ko apirilaren 15a – East Hampton, 1997ko ekainaren 7a) psikologo estatubatuarra izan zen, emozioen jatorri bikoitzaren teoriagatik aitortua, [1] estimulu fisiko baten eta subjektuak sentitzen duen sentsazioaz egiten duen kognizio edo interpretazioaren batuketatik sortzen dena. Gainera, pertsona bakoitzak estimuluak modu jakin batean interpretatzen ikasten du, eta horrek emozio mota bat indartzen du, pertzepzio batzuei zentzua emanez.
Schachter Michiganeko Unibertsitatearekin lotuta zegoen, adikzioei eta sektei buruzko ikerketak ere egin zituen .
Psikologiari egindako ekarpenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Argitalpen eta aurkikuntza nagusiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Desbideratzea, errefusa eta komunikazioa (1951)Schachter-ek esperimentu bat egin zuen, pertsona batek kohesioarekin bat egiteko senti ditzakeen presio sozialak probatu zituen, taldeko iritziekin bat eginez eta beste taldekideen garrantzia. Schachterrek talde baten barruan komunikazioaren eta arbuioaren garrantzia aitortu zuen eta aldagai horiek koordinatu zituen esperimentuaren konstruktuekin batera. Schachterren esperimentuen emaitzak funtsezko osagaiak dira pertsonen arteko komunikazioa eta talde dinamika aztertzeko. [2]
Jaiotza Ordena, Eminentzia eta Goi Mailako Hezkuntza (1963)Schachter-ek ere interesa zuen Francis Galton-en eminentziari eta jaiotza-ordenari buruzko jatorrizko ideiei buruzko ikerketan. Ospetsuenak, asmamenezkoak, produktiboenak edo jenioenak zirenak familiako lehensemeak edo seme bakarrak zirela uste zuen. Schachter-en ikerketak ondorioztatu zuen datu hauek ideia bat besterik ez direla, aurreko ikerketa guztiek unibertsitateko biztanleria lagin esperimental gisa parte hartzen zutelako. Adierazi zuen unibertsitateko laginak, arrazoi askorengatik, familiako lehensemez gainezka daudela. [3]
Obesitatea eta elikadura (1968)Schachter-ek esperimentu asko egin zituen obesoengan gosearen barne eta kanpoko seinaleak probatu zituztenak. Argitalpen honetan deskribatutako esperimentu bat estresarekin erlazionatuta zegoen. Esperimentu honek bi aldagai independente izan zituen; eta betetasuna. Estresa manipulatzeko, mineko edo minik gabeko shock manipulazioa egin zen gizabanako gizen eta ez obesetan. Zaporea probatzeko galleta gazituekin egin beharreko bigarren ikerketa baten berri eman zitzaien parte-hartzaileei. Esperimentuaren menpeko aldagaia kontsumitutako galleta gazituen kopurua izan zen. Schachterrek bere aurkikuntzetan oinarrituta ondorioztatu zuen badirela erantzun fisiologikoak (barne seinaleak) estresatuta dagoenean ez jateko esaten dizutenak. Ikerketan, obesoak ez ziren pertsonek gutxiago jaten zuten estresatuta zeudenean. Hori barne-seinale horiekiko sentikortasun txikiagoa izan ohi duten eta kanpoko seinaleekiko sentikortasun handiagoa duten gizabanako obesoekin alderatu zen, hala nola janari-iragarkiak eta jaten emandako denbora-tarteak. [4]
Nikotinaren erregulazioa erretzaile astun eta arinak (1977)Schachter-ek erretzaile mota desberdinen artean nikotina ingesta erregulatzeari buruzko ikerketa egin zuen. Erretzaileak nikotina-kontsumoa erregulatzen duela dioen hipotesia probatu zuen. Emaitzek erakutsi zuten epe luzeko erretzaile astunek nikotina-kontsumoa gutxitzen zutela nikotina baxuko zigarro gehiago erretzeagatik. Epe luzeko erretzaile arinak ez zuten nikotina-kontsumoa modu koherentean erregulatzen. [5]
Teoriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Emozioen teoria: Schachterrek Jerome Singer-ekin batera emozioen bi faktoreen teoria asmatu zuen. Teoria honek dio emozioa bi faktoretan oinarritzen dela, etiketa kognitiboak eta asaldura fisiologikoa. Pertsona batek emozio bat sentitzen duenean, asaldura fisiologikoa gertatzen da, eta pertsonak inguruneari begiratzen dio kitzikapen fisiologikoa nola etiketatu jakiteko. Gainera, pertsona bat asaldura egoeran dagoenean gerta daitezkeen bi baldintza proposatzen dituzte: azalpen bat dagoenean eta norbanakoak bere asalduraren azalpenik ez duenean. Lehenengo baldintzapean, gizabanako batek azalpen hori erabiliko du eta dena ondo egongo da. Bigarren baldintzan, gizabanakoak bere asaldura etiketatuko du kanpoko eta barneko estimuluetan oinarrituta. [6]
Teoria honen zati garrantzitsu bat asalduraren atribuzio okerra da. Garunak ez badaki ziur zergatik sentitzen duen emozio bat, kanpoko estimuluak erabiliko ditu sentitzen duen emozioa etiketatzeko seinale gisa. [6] Dutton eta Aron-ek beldurra sorrarazten duten egoeretan erakarpenari buruz egindako ikerketak adierazten du inguruneak asaldura fisiologikoaren atribuzio okerra ekar dezakeela. Beldurra pizten duen zubi eseki baten eta beldurrik sortzen ez duen zubi eseki baten kontrako aldean jarri dute elkarrizketatzaile erakargarria. Zubiak zeharkatu ostean, inkesta bat betetzeko eskatu zieten subjektuei eta galdera gehiago izanez gero deitzeko zenbaki bat esleitu zitzaien. Emaitzak izan ziren beldurra sortzen zuen zubia zeharkatu zutenek elkarrizketatzaileari hitzordu baterako deitzeko aukera gehiago zutela beldurrik sortzen ez zuen zubia zeharkatu zutenek baino. Emaitza hauen azalpena izan zen subjektuek oker zubitik duten asaldura elkarrizketatzailearekiko sentimenduei egotzi ziela, erakargarriagoa irudituz. [7]
Obesitatearen teoria: Schachter-ek proposatu zuen gizabanako obesoak kanpoko estimuluekiko hipersentiberak direla, elikagaiekin lotutakoak eta elikagaiekin lotutakoak ez direnak. Schachterrek aurkitu zuen hainbat faktorek gizabanako obesoen eta gizabanako normalen arteko erantzunetan desberdintasunak eragiten dituztela. Jende obesoek ohikoak baino gehiago jango dute janaria eskuratzea erraza denean, baina jende arrunta baino gutxiago jango dute janaria eskuratzea zailagoa denean. Ikusgai dagoen elikagai kopuru handiagoak jende arruntak jaten dituen ogitartekoak gutxitzearekin erlazionatzen du, baina obesoek jaten duten kopurua handitzearekin. Zaporeak ere aldaketak eragin zituen kontsumitutako kantitatean. Bi taldeek zapore txarreko elikagaiak baino zapore oneko elikagaiak baino gutxiago jaten zituzten arren, obesoek alde handiagoa zuten; jende arruntak baino zapore oneko janari gehiago eta zapore txar gutxiagokoa jaten zuten.
Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Liburuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Social Pressures in Informal Groups, L. Festinger eta K. Back-ekin, New York: Harpers, 1950. (Ingelesez)
- When Prophecy Fails, avec L. Festinger eta H. Riecken, Minneapolis: University of Minnesota Press, 1956. (Ingelesez)
- Afiliazioaren Psikologia. Stanford: Stanford University Press, 1959. (Ingelesez)
- Emozioa, Obesitatea eta Krimena. New York: Academic, 1971. (Ingelesez)
- Obese Humans and Rats, J. Rodinekin, Hillsdale, NJ: Erlbaum, 1974 (Ingelesez)
Argitalpenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Schachter, S. (1951) Deviation, rejection and communication.J. Abnorm. Soc. Psychol. 46:190-207.Schachter, S. (1962) With J. Singer. Cognitive, social and physiological determinants of emotional state. Psychol. Rev. 69:379-99.
- Schachter, S. (1963) Birth order, eminence and higher education. Am. Sociol. Rev. 28:757-68.
- Schachter, S. (1968). Obesity and eating. Science 161:751-56.
- Schachter, S. (1971). Some extraordinary facts about obese humans and rats. Am. Psychol. 26:129-44.
- Schachter, S. (1977). Nicotine regulation in heavy and light smokers. J. Exp. Psychol. 106:5-12.
- Schachter, S. (1978). Pharmacological and psychological determinants of cigarette smoking. Ann. Intern. Med. 88:104-14.
- Schachter, S. (1982). Recidivism and self-cure of smoking and obesity. Am. Psychol. 37:436-44.
- Schachter, S. (1991) With N. J. S. Christenfeld, B. Ravina, and F. R. Bilous. Speech disfluency and the structure of knowledge. J. Pers. Soc. Psychol. 60:362-67.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Stanley Schachter, American psychologist. .
- ↑ Schachter, S. (1951). Deviation, rejection, and communication. The Journal of Abnormal and Social Psychology, 46, 190-207.
- ↑ Schachter, S. (1963). Birth order, eminence, and higher education. American Sociological Review, 28, 757-768.
- ↑ Schachter, S. (1968). Obesity and eating. New Series, 161, 751-756.
- ↑ Schachter, S. (1977). Studies of the interaction of psychological and pharmacological determinants of smoking: I. Nicotine regulation in heavy and light smokers. Journal of Experimental Psychology, 106, 5-12.
- ↑ a b Schachter, S., & Singer, J. E. (1962). Cognitive, Social, and Physiological Determinants of Emotional State. Psychological Review, 378-399.
- ↑ Dutton, D. G., & Aron, A. P. (1974). Some Evidence For Heightened Sexual Attraction Under Conditions of High Anxiety. Journal of Personality and Social Psychology, 510-517.
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q290285