Stella Cunliffe

Wikipedia, Entziklopedia askea
Stella Cunliffe
86. president of the Royal Statistical Society (en) Itzuli

1975 - 1977
← Henry Daniels (en) Itzuli - Henry Wynn (en) Itzuli →
Bizitza
JaiotzaSurrey, 1917ko urtarrilaren 12a
Herrialdea Erresuma Batua
 Britainia Handia eta Irlandako Erresuma Batua  1927ko apirilaren 12a)
Heriotza2012ko urtarrilaren 20a (95 urte)
Hezkuntza
HeziketaLondon School of Economics
Parsons Mead School (en) Itzuli
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakmatematikaria eta estatistikaria
Enplegatzailea(k)St. James's Gate garagardotegia
Barne Arazoetako Ministerioa
Jasotako sariak
KidetzaRoyal Statistical Society (en) Itzuli

Stella Vivian Cunliffe (Surrey, Erresuma Batua, 1917ko urtarrilaren 12a – 2012ko urtarrilaren 20a) estatistikari britainiarra izan zen.[1][2] Royal Statistical Society-ko lehen emakume presidentea izan zen.[3]

Hezkuntza eta karrera goiztiarra[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Cunliffe Parsons Mead School, Ashtead, Surrey-n hezi zen eta eskolako ordezkaria izan zen 1934an. Unibertsitateko ikasketak egin zituen lehen ikaslea izan zen, London School of Economics-en, non Ekonomian lizentziatura lortu zuen eta 1938an graduatu zen.[4]

1939tik 1944ra Danish Bacon Companyn lanean hasi zen. Bigarren Mundu Gerran, 1940an urdaia errazionatu zenean, Londreserako urdai errazioen esleipenean parte hartu zuen.[4]

Nazioarteko Gida Zerbitzua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bergen-Belsen-eko kontzentrazio-eremua: "Giza garbitegia" izeneko garbiketa-estazioaren barruko eszena. Argazkiak 60 mahaietako batzuk erakusten ditu, bakoitza bi mediku alemanek eta bi erizain alemanek artatua, non gaixoak garbitu eta zorriak kentzen zitzaizkien (1945eko apirila).

Bigarren Mundu Gerraren amaieran, Cunlifffe-k bere karrera eten zuen Europan borondatezko laguntza lanak egiteko, 1945etik 1947ra, Guide International Service-ekin. Zerbitzu hori bereziki prestatutako boluntario ohiekin osatu zen, gerraren ondoren Europa birgaitzen laguntzeko. Cunliffe 1945ean Bergen-Belseneko kontzentrazio-esparrura joan zen lehen zibiletako bat izan zen. Bertan, boluntarioek "giza garbitegia" deiturikoa gainbegiratu zuten, hau da, barneratuen zorri kentzea.[5]

Karrera estatistikoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1947an, Cunlifffe-k bere ibilbide profesionalari ekin zion berriro, Dublingo Arthur Guinness Son & Co garagardogintzan estatistikari-postu bat onartu baitzuen. 1955ean estatistika saileko buru kargua hartu zuen.[5] Postu honetan, gaur egun arte irakasten diren metodo esperimentalen printzipio garrantzitsuak garatu zituen. Adibiderik ospetsuenean, eskuz egindako garagardo-upelak onartzeko edo baztertzeko zeregina zuten kalitate-kontroleko langileentzako jarraibideak berriz diseinatu zituen.[6]

Cunliffek birdiseinatu baino lehen, langileek upelak onartzen zituzten maldan behera biraraziz eta upelak baztertzen zituzten aldapan gora bultzatuz, lanik zailena; beraz, langileak prest zeuden upelak onartzeko, baita akatsak izanez gero ere. Cunlifffe-k kalitate-kontroleko lanpostua birdiseinatu zuen upel bat errefusatzea edo onartzea erraztasun berdinekoa izan zedin, aurreko alborapena ezabatuz eta Guinness-i prozesuan dirua aurreztuz. Administrazio Kontseiluan gizonak bakarrik izendatzeko politika zela eta, karrera luzea eta lan esperimentala egin arren, ez zela zuzendari izendatuko jakinerazi zioten.[7]

1970ean, Barne Ministerioko Ikerketa Unitateko buru bihurtu zen, 1972an Barne Ministerioko Estatistika zuzendari izendatu aurretik. Kargu horretan aritu zen 1977ra arte. Gobernu Britainiarraren Estatistika Zerbitzuan maila hori lortu zuen lehen emakumea izan zen. Ministerioan egon zen bitartean, departamentuko estatistika eta laguntza langileak gehitu zituen eta talde informatiko dedikatu bat sortu zuen.[8] Migrazio-zifrekin zeuden arazoak aitortu zituen, herrialdetik irteten ziren bidaiarien kopurua gainditzen zuen akats bat aurkitu ondoren. Horren ondorioz, Estatistika Bulego Nagusiko buru zen Claus Moserrek zuzendutako ikerketa bat abiarazi zuen. [4]Espetxe-bisitaria izan zen eta justizia penaleko politikan estatistiken erabilera sustatu zuen. Roy Jenkins Barne ministroari, heriotza-zigorrak giza hilketaren tasetan inolako eraginik ez zuela frogatzen zuten nazioarteko konparazioak aurkeztu zizkion.[9]

60 urterekin funtzio publikotik derrigorrez erretiratu ondoren, Ingeniaritzaren Lanbidearen Ikerketa Batzordeko Estatistika Aholkularia izan zen 1978tik 1980ra. Kent-eko Unibertsitateko aholkularia izan zen Estatistika Aplikatuko Ikerketa Unitatean.[4][10]

Royal Statistical Society-ko lehen emakume presidentea izan zen 1975etik 1977ra. Cunliffe-k bere presidentetzarako hitzaldian adierazi zuen "[...] batez ere emakumea den estatistikari gisa hautatua izatea espero dut".[11][12]

Bestelako jarduerak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Cunlifferen beste jarduerek gazte-erakundeekin lan egitea, lorezaintza eta espetxealdiaren ondorengo zaintzak barne hartu zituzten. Mole Valley Barrutiko kontseilari izan zen 1981etik 1999ra, bertako Osasun Komunitarioko Kontseiluko buru izan zen eta Parsons Mead Eskolako administrazio-kontseiluko lehendakari.[9]

Ohoreak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ «Stella Vivian CUNLIFFE Obituary: View Stella CUNLIFFE's Obituary by The Times» web.archive.org 2013-10-05 (Noiz kontsultatua: 2023-01-14).
  2. ↑ «Tributes to 'amazing' Stella Cunliffe». Surrey Today.
  3. ↑ (Gaztelaniaz) «Stella Cunliffe: estadística y guía» Mujeres con ciencia 2021-02-02 (Noiz kontsultatua: 2023-01-14).
  4. ↑ a b c d (Ingelesez) «Stella Vivian Cunliffe; James Durbin; John N. R. Jeffers; Francis Henry Charles Marriott; Rod McDonald; George Vaughan Dyke; Wilfred J. Corlett: Obituaries» Journal of the Royal Statistical Society: Series A (Statistics in Society) 175 (4): 1057–1070. 2012-10  doi:10.1111/j.1467-985X.2012.01068.x. (Noiz kontsultatua: 2023-01-14).
  5. ↑ a b «100 years of the Girl Guides: interview» www.telegraph.co.uk (Noiz kontsultatua: 2023-01-14).
  6. ↑ (Gaztelaniaz) «Statistics for the behavioral sciences | WorldCat.org» www.worldcat.org (Noiz kontsultatua: 2023-01-14).
  7. ↑ (Ingelesez) «Beer and statistics» Significance 3 (3): 126–129. 2006-09  doi:10.1111/j.1740-9713.2006.00184.x. (Noiz kontsultatua: 2023-01-14).
  8. ↑ (Ingelesez) «Stella Vivian Cunliffe; James Durbin; John N. R. Jeffers; Francis Henry Charles Marriott; Rod McDonald; George Vaughan Dyke; Wilfred J. Corlett: Obituaries» Journal of the Royal Statistical Society: Series A (Statistics in Society) 175 (4): 1057–1070. 2012-10  doi:10.1111/j.1467-985X.2012.01068.x. (Noiz kontsultatua: 2023-01-14).
  9. ↑ a b «Stella Cunliffe dies aged 95 | Dorking and Leatherhead Advertiser» web.archive.org 2014-05-24 (Noiz kontsultatua: 2023-01-14).
  10. ↑ Haines, Catharine M. C.. (2001). International women in science : a biographical dictionary to 1950. Santa Barbara, Calif. : ABC-CLIO ISBN 978-1-57607-090-1. (Noiz kontsultatua: 2023-01-14).
  11. ↑ «Past presidents» RSS (Noiz kontsultatua: 2023-01-14).
  12. ↑ (Ingelesez) Billard, Lynne; Wallman, Katherine K.. (2020-08). «Women Trailblazers in the Statistical Profession» International Statistical Review 88 (2): 280–301.  doi:10.1111/insr.12386. ISSN 0306-7734. (Noiz kontsultatua: 2023-01-14).
  13. ↑ «Page 16 | Supplement 53332, 11 June 1993 | London Gazette | The Gazette» www.thegazette.co.uk (Noiz kontsultatua: 2023-01-14).

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Champkin, Julian. (2006). «A Life in Statistics: Beer and Statistics (An interview with Stella Cunliffe)» Significance 3 (3): 126–9.  doi:10.1111/j.1740-9713.2006.00184.x..
  • Salsburg, David (2001). The Lady Tasting Tea: How Statistics Revolutionized Science in the Twentieth Century. New York: W. H. Freeman. ISBN 9780716741060. 25. kapituluak Cunliffe-ren ibilbidearen berri ematen du bere presidentetzarako helbidean oinarrituta.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Argazkia Estatistikarien erretratuak orrian
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Stella_Cunliffe&oldid=9660709"(e)tik eskuratuta