Sterkfontein

Sterkfontein
Sterkfontein
Datu orokorrak
Garaiera	1.481 m
Mota	naturagune babestu, arkeologia-aztarnategi, aztarnategi paleontologiko eta haitzulo
Geografia
Koordenatuak	26°00′58″S 27°44′04″E / 26.01604°S 27.73456°E
Honen parte da	Sterkfontein, Swartkrans, Kromdraai, and Environs (en)
Estatu burujabe	Hegoafrika
Hegoafrikako probintzia	Gauteng

Sterkfontein (euskaraz: «iturburu sendoa») paleoantropologiarentzat interes berezia duen kareharrizko kobazulo-multzoa da, XIX. mendearen amaieratik hominidoen hondakin fosil ugari aurkitu baitira bertan. Hegoafrikako Gauteng probintzian dago, Johannesburgeko ipar-mendebaldean, Krugersdorp herrixkatik gertu. Swartkrans, Kromdraai eta Wonder Cave aztarnategi arkeopaleontologikoak ere, jatorri karstikokoak, eremu horretan bertan daude.

Sterkfontein UNESCOren Gizateriaren Ondarearen zerrendan sartu zuten 1999. urtean, «Gizakiaren Seaska» izenarekin

Indusketak

Haitzuloetako indusketa modernoak 1890eko hamarkadaren amaieran hasi ziren, kareharrizko meatzariek fosilak zeudela ikusi zutenean, eta horrek zientzialarien arreta erakarri zuen. Baina 1936ra arte ez ziren hasi Witwatersrandeko Unibertsitateko Raymond Dart eta Robert Broom irakasleek planifikatutako indusketak.

Indusketa hauek hominido primitiboen aztarna ugari eman zituzten. 1936an, Sterkfonteineko kobazuloko ikerlariek Australopithecus espezieko lehen heldua argitu zuten, Taungeko haurra (Australopithecus africanus) izeneko garezurra giza arbasoa zela zioen Raymond Darten teoria irmoa berretsiz.

Bigarren Mundu Gerran etenaldi bat izan zen indusketetan, Broomek gero jarraituko zituenak. 1947an, eme heldu baten garezur ia osoa aurkitu zuten, edo, beharbada, Australopithecus africanus espezieko ar nerabe batena. Broomek Plesianthropus transvaalensis ("Transvaalgo sasi-gizona") izena eman zion, eta "Ples andrea" ezizena jarri zion. Ples andrearen gorpuzkiak 2,6 eta 2,8 milioi urte bitartekoak zirela kalkulatu zen, eta, beraz, Pliozeno garaian kokatu ziren. 1997an, StW 573 izeneko hominido primitibo baten eskeleto ia osoa aurkitu zuen Ronald J. Clarkek kobazuloetan; aurkikuntzaren inguruko hondakinak erauzten ari dira. Eskeletoari "Little Foot" izena jarri zitzaion, 1995ean aurkitutako lehen zatiak oin bateko hezurrak baitziren.

Indusketek gaur arte jarraitzen dute eta 500 hominidoren aztarnak aurkitu dituzte, Sterkfontein hominido primitiboen munduko aztarnategi arkeologikorik aberatsena bihurtuz.

Datazioa

StW 573 eskeletoaren hiletaren datazio isokronoak 3,67 milioi urteko antzinatasuna eman zuen, eta Sterkfonteinen harrizko lehen erremintak 2,18 milioi urtekoak izan ziren.^[1]

Fosil gehienak 4. mailatik berreskuratu zituzten. Haitzulo-zulo hori gaur egun higaduraren eta paisaiaren gainazaleko meteorizazioaren eraginpean dago. Al²⁶ kosmogenikoarekin eta Be¹⁰ekin egindako ehorzketen datazio isokronoaren metodoaren bidez, 3,41 ± 0,11 milioi urteko (Ma) ehorzketa-data kalkulatu zen 4. maileko behealdeko batez bestekoaren barruan, eta lurperatze-data sinpleak 3,49 ± 0,19 Ma-koak 4. kideko goiko erdialdean, eta 3,61 ± 0,09 Ma-koak Jacovec haitzuloan. Emaitza horiek Sterkfonteingo Australopithecus-en ia multzo osoa Pliozenoaren erdialdean kokatzen dute, Ekialdeko Afrikako Australopithecus afarensis garaikideak izanda.^[2]

Erreferentziak

↑ Granger, Darryl E.; et al.. (2015). «New cosmogenic burial ages for Sterkfontein member 2 Australopithecus and member 5 Oldowan» Nature 522: 85–88. doi:10.1038/nature14268..
↑ Granger, Darryl E.; Dominic Stratford; Laurent Bruxelles; Ryan J. Gibbon; Ronald J. Clarke and Kathleen Kuman. (2022-06-27). «Cosmogenic nuclide dating of Australopithecus at Sterkfontein, South Africa» PNAS 119 (27): e2123516119. doi:10.1073/pnas.2123516119..

Kanpo estekak

Datuak: Q1476862
Multimedia: Sterkfontein Caves / Q1476862

Artikulu hau Hegoafrikako geografiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.

[1] Granger, Darryl E.; et al.. (2015). «New cosmogenic burial ages for Sterkfontein member 2 Australopithecus and member 5 Oldowan» Nature 522: 85–88. doi:10.1038/nature14268..

[2] Granger, Darryl E.; Dominic Stratford; Laurent Bruxelles; Ryan J. Gibbon; Ronald J. Clarke and Kathleen Kuman. (2022-06-27). «Cosmogenic nuclide dating of Australopithecus at Sterkfontein, South Africa» PNAS 119 (27): e2123516119. doi:10.1073/pnas.2123516119..

[1]

[2]