Teapot Domeko eskandalua

Wikipedia, Entziklopedia askea
Teapot Domeko eskandalua
Irudia
Edward L. Doheny petrolio-enpresariak (mahaian, bigarren eskuinetik) Teapot Domeko petrolio-errentamenduak ikertzen zituen Senatuko Batzordearen aurrean testigantza eman zuen 1924an.
Map
Motaeskandalu
Honen izena daramaTeapot Rock (en) Itzuli
HerrialdeaAmeriketako Estatu Batuak
Parte-hartzaileak

Teapot Domeko eskandalua Warren G. Harding AEBetako presidentearen administrazioa inplikatu zuen funtzionario-eroskeria kasu bat izan zen, 1921etik 1923ra bitartean. Albert Bacon Fall barne-idazkariak Teapot Domen (Wyoming) zeuden petrolio-erreserbako eremuak alokatu zizkien, baita beste bi kokaleku ere Kalifornian, tarifa txikiko eta lizitazio lehiakorrik gabe, petrolio-konpainia pribatuei.[1] Thomas J. Walsh senatariak sakon ikertu zituen errentamenduak. Petrolio-konpainien eroskeria onartzeagatik zigortuta, Fall espetxera joan zen lehen presidentetza-kabineteko kide bihurtu zen. Inor ez zuten kondenatu eroskeria ordaintzeagatik.

Watergate eskandaluaren aurretik, Teapot Domeren gaia "Estatu Batuetako politikaren historiako eskandalu handi eta zirraragarrientzat" jotzen zen.[2] Hardingen administrazioaren izen ona kaltetu zuen, 1922ko Trenbidearen Greba Handiaren erabilera polemikoak eta 1922ko Mundu Gerrak doitutako Konpentsazio Legearen (Bonus Bill) Hardingen betoak jada oso kaltetua zegoena.[3] Kongresuak, gero, legeria bat onartu zuen, gaurdaino irauten duena, eta Ordezkarien Ganberari eta Senatuari zitazioa egiteko ahalmena ematen die Estatu Batuetako edozein herritarren erregistro fiskalak berrikusteko, hautetsiak edo izendatuak izan.[4] Uste da eskandaluaren ondoriozko legeek botereak eman zizkiola Kongresuari, kontrol-erakunde gisa duen papera finkatuz.[5]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]