Theodor W. Adorno

Theodor W. Adorno
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Frankfurt am Main, 1903ko irailaren 11
Herrialdea	Alemania Ameriketako Estatu Batuak  (1943 -
Lehen hizkuntza	alemana
Heriotza	Visp, 1969ko abuztuaren 6a (65 urte)
Hobiratze lekua	Frankfurt Main Cemetery (en)
Familia
Ezkontidea(k)	Gretel Adorno (en)
Hezkuntza
Heziketa	Merton College (en) Johann Wolfgang Goethe-Frankfurt am Maingo Unibertsitatea
Tesi zuzendaria	Hans Cornelius (en)
Doktorego ikaslea(k)	Alfred Schmidt
Hizkuntzak	ingelesa alemana
Ikaslea(k)	Jürgen Habermas
Jarduerak
Jarduerak	filosofoa, musikagilea, musikologoa, soziologoa, unibertsitateko irakaslea, literatura-kritikaria, musika-kritikaria, aforista, piano-jotzailea, idazlea eta akademikoa
Enplegatzailea(k)	Johann Wolfgang Goethe-Frankfurt am Maingo Unibertsitatea
Lan nabarmenak	Gesammelte Schriften (en) Negative Dialectics (en) Aesthetic Theory (en) Dialectic of Enlightenment (en) Philosophie und Musik (en) Minima Moralia (en) The Authoritarian Personality (en)
Jasotako sariak	ikusi Goethe Plaque of the City of Frankfurt  (1963)
Nominazioak	ikusi Literaturako Nobel Saria (1965)
Influentziak	Walter Benjamin, Max Horkheimer, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Karl Marx eta Friedrich Nietzsche
Kidetza	Second Viennese School (en)
Mugimendua	Frankfurteko eskola 20th-century classical music (en) continental philosophy (en)
Genero artistikoa	musika klasikoa
Musika instrumentua	pianoa

Theodor W. Adorno (Frankfurt, 1903ko irailaren 11 - Visp, Suitza, 1969ko abuztuaren 6a) alemaniar filosofo, soziologo eta musikologoa izan zen.

Biografia

Frankfurteko familia burges batean jaio zen. Bere aita, Oscar Alexander Wiesengrund, ardo merkataria zen, ama, Maria Calvelli-Adorno soprano lirikoa. Bere arreba Agathak pianoa jotzen zuenez, amarekin batera arduratu zen Adornoren haurtzaroko heziketa musikalaz.

Judua izanik, nazien garaian AEBetara emigratu zuen. Bigarren Mundu Gerra amaitu ondoren, Alemaniara itzuli zen. 1949tik filosofia eta soziologia irakatsi zituen Frankfurten. Frankfurteko eskolaren teoria kritikoko bultzatzaile nagusietariko bat izan zen Ernst Bloch, Walter Benjamin, Herbert Marcuse eta Max Horkheimerrekin batera. Freud, Marx eta Hegelen lanak ezinbesteko iturri izan zituzten gizarte modernoari kritika gauzatzeko. Sari ugari jaso zituen XX. mendeko pentsalari entzutetsu gisa eta aintzatetsia izan zen estetika, filosofia eta estetikaren alorretan. Faxismoa eta berak izendaturiko kultur industria izan ziren kritikaren gai nabarmenenak. Bere idazlanetan—Philosophie der neuen Musik (1949), Minima Moralia (1951), Negative Dialektik (1966)— garaiko Europako ezker berriaren eragina nabarmentzen da.

XX. mende hasieran, Europan existentzialismoaren eta positibismoaren korronteak gailentzen ari ziren bitartean, Adornok historia naturalaren ikusmolde dialektikoan aurrerapausoa eman zuen, enpirismoaren eta ontologiaren erakargarri parekideak Kierkegaard eta Husserlen ikasketen bitartez kritikatuz. Vienako bigarren eskolako Alban Bergekin konposizioa ikasi zuen, bere ikasketa musikaletan zehar Arnold Schoenbergen hamabi tonutako teknikarekin hezia baitzen pianoan.

Ikasketak

Kaiser Wilhelm Gymnasium ikastetxera joan zen, non bere adimenagatik nabarmendu zen gainontzeko ikaskideen artean. Gazte garaian Siegfried Kracauer ezagutu zuen eta lagun minak egin ziren, Kracauer bera baino hamalau urte zaharragoa zen arren.

Ikus, gainera

• Theodor W. Adorno saria

Kanpo estekak

• Datuak: Q152388
• Multimedia: Theodor W. Adorno
• Aipu famatuak: Theodor W. Adorno