Txartatze
Txartatze edo leuntze erre gabeko piezak azal leuneko tresna batekin igurtziz lortzen den akabera da, piezari distira ematen diona.[1] Neolitotik[2] akabera-teknika gisa erabilia, Antzinaroko kultura oso ezberdinetan aurki daiteke.
Txartatzaileak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Zeramikazko pieza baten gainazala igurzteko erremintak askotarikoak dira: buztingilearen hatza, egurrezko makila bat, harriak, haziak, plastikozko objektuak, hezurrak... eta leuntze-prozesuan zehar txandakatu edo trukatu daitezke, nahi den efektua lortu arte. Leuntzaile edo txartatzaile[1] gisa ere erabil daitezke «kanabera erdia, badanak edo ileak, kristalezko edo metalezko bola bat... baina beti angelurik eta irtengunerik gabe».[3]
Teknika
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Pieza hezea dagoenean, larruaren gogortasun-egoeran dagoenean edo jada lehortuta dagoenean has daiteke leunketa. Artisau batzuen ustez, leuntzearen efektua gehiago lortzen da bigarren aukeran, hainbat arrazoirengatik:[4]
- Pieza egin berria dagoenean, egindako presioak edo manipulazio soilak deformatu dezake.
- Pieza erabat lehortuta dagoenean, erreminten presioarekin hautsi egin daiteke, batez ere paretak finak badira.
- Pieza leuntzeko egoerarik egokiena "larruzko gogortasun-unea" da, lokatza edo buztina deformatzeko bezain bigun ez daudenean, baina prozesuan hausteko bezain hauskorrak ez direnean.
Xehetasunak eta gomendioak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Zeramikariek trikimailu, behaketa edo gomendio hauek proposatzen dituzte:[5]
- Labe elektrikoan erre ondoren, leundu egin daiteke distira.
- Erremintarekin egiten den presioa sentikortasun handiz egin behar da, eta beti begiratu behar da zein zatitan leuntzen den, piezaren forma orokorra, nola eusten edo bermatzen den pieza zeramikariaren gorputzarekin berarekin edo apar edo gainazal bigun batekin.
- Gomendagarria da norabide bakarrean leuntzea.
- Mikroskopioak buztin-partikulak hexagono-formakoak eta lauak direla aurkitu du. Leuntzeko tresnak piezaren gainazalean norabide askotan dauden partikulak ordenatzen ditu.
- Ez da komeni leuntzeko eta argizaria emateko edo leuntzeko prozesua argizariarekin nahastea.
- Eskuz leuntzeak ezin du prozesu edo tratamendu industrialen akabera lortu, baina piezari nortasun handiagoa ematen dio.
Ikus, gainera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Esgrafiatze apainketa teknika zeramikan
- Eszisio apainketa teknika zeramikan
- Inprimatze apainketa teknika zeramikan
- Ebakitze apainketa teknika zeramikan
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ a b Euskalterm: [Arkeologia Hiztegia] [2018]
- ↑ Angeli, Effimia. (2023-01-01). «The Late Neolithic Pattern Burnished Pottery from Halai in East Locris, Central Greece Preliminary Results of the Macroscopic Analysis» Société préhistorique française (kontsulta data: 2025-09-29).
- ↑ Caro Bellido 2008, 56 orr. .
- ↑ Fernández Chiti 1980, ? orr. .
- ↑ Fernández Chiti 1980, ¿? orr. .
Bibliografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Caro Bellido, Antonio. (2008). Diccionario de términos cerámicos y de alfarería. Cádiz: Agrija Ediciones ISBN 84-96191-07-9..
- Fatás Cabeza, Guillermo; Borrás, Gonzalo. (1993). Diccionario de Términos de Arte. Madril: Anaya ISBN 84-7838-388-3..
- Fernández Chiti, Jorge. Curso práctico de cerámica, artística y artesanal. Tomo 1. Buenos Aires: Ediciones Condorhuasi.
- Carmen Padilla Montoya, Equipo Staff, Paloma Cabrera Bonet, Ruth Maicas Ramos. (2002). Diccionario de materiales cerámicos. Madril: Subdirección General de Museos. Ministerio de Educación, Cultura y Deporte. Secretaría General Técnica. Centro de Publicaciones ISBN 84-36936-388..
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q30907279