Angelu (geometria)
Angelu esaten zaio plano batean elkar ebakitzen duten bi zuzenek mugatzen duten espazioari. Angelua osatzen duten zuzenak angeluaren aldeak dira, eta elkartzen diren puntuari erpina esaten zaio.
Angeluak puntu batetik (erpinetik) abiatzen dira eta bi lerro dituzte, puntu horretatik irteten direnak eta arku batez irudikatutako irekiera sortzen dutenak. Arku horren irekidura zenbatekoa den adierazten du angeluak. Angelu bat neurtzeko unitatea graduak dira, eta, horregatik, graduatzailea deitzen da angeluak neurtzeko erabilitzen dugun tresna.
Angeluaren kontzeptua geometriari dagokio, matematikarenadarretako bati; baina beste arlo batzuetan ere aplikatzen da, hala nola ingeniaritzan, optikan edo astronomian.
Sailkapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Angeluak ahurretan eta ganbiletan sailka ditzakegu:
Angelu ganbila[aldatu | aldatu iturburu kodea]
180° baino gutxiago neurtzen du eta angelu laua baino txikiagoa da. 0 eta 180° bitarteko neurria dituzten angeluak dira.
• Angelu zorrotza: 90° baino gutxiago neurtzen du eta angelu zuzena baino txikiagoa da.
• Angelu zuzena: 90° neurtzen du eta lauaren erdia da.
• Angelu kamutsa: 90° baino gehiago neurtzen du. Angelu zuzena baino handiagoa da eta angelu laua baino txikiagoa.
-
Angelu zorrotza 90° baino gutxiago dituena da -
Angelu zuzena 90° dituena da -
Angelu kamutsa 90° baino gehiago dituena da
Angelu ahurra[aldatu | aldatu iturburu kodea]
180° baino gehiago neurtzen du eta angelu laua baino handiagoa da. 180° eta 360° bitarteko neurria dituzten angeluak dira.
• Angelu osoa: 360° neurtzen du eta aldeak bira osoa ematerakoan, zuzen berean elkartzen dira.
• Angelu laua: 180° gradu neurtzen du eta planoaren erdia hartzen du, eta angeluaren erpinean jatorria duten aurkako bi zuzen osatzen dute.
-
Angelu lauek 180° neurtzen dute -
Angelu osoek 360° neurtzen dute
Motak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Posizioaren arabera angeluak bi motatakoak izan daitezke:
• Osagarriak: angelu zuzena osatzen duten ondoz ondoko angeluak dira.
• Bateragarriak: angelu laua osatzen duten ondoz ondoko angeluak dira.
-
Angelu osagarrien batura 90°koa da -
Angelu betegarrien batura 180°koa da
,
,
eta