Txikipedia:Esperanto

Wikipedia, Entziklopedia askea
Esperantoa munduan zabalduen dagoen nazioarteko hizkuntza planifikatu edo hizkuntza eraikia da.
Esperantoa munduan zabalduen dagoen nazioarteko hizkuntza planifikatu edo hizkuntza eraikia da.

Esperantoa munduan zabalduen dagoen nazioarteko hizkuntza planifikatu edo hizkuntza eraikia da.[1]

Ludwi Lejzer Zamenhofen helburua izan zen, nazioarteko komunikazioa errazteko hizkuntza laguntzaile neutralak eta ikasteko erraza sortzea izan zen. Hizkuntz neutral horrek, hizkuntza neutralak, ez zuen tokian tokiko hizkuntzarik ordezkatu behar. Aldiz, gizateria  osoaren hizkuntz izan behar zuen bai ala bai. Eta horrela herri guztien artean elkar ulertzea errazago izango bai zen.[1]

Ez dakigu zenbat pertsonek hitz egiten duten Esperantoa, baina zenbaketa fidagarrienek ehun mila hiztunetik hiru millioi hiztunlera bitarte hitz egiten dutela Esperantoa  eta horietatik 2.000 inguru direla jaiotzatiko hiztunak.[1]

Esperantoa ikasteko arrazoiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

· Esperantoa oso erabilgarria da komunikazio neutralerako, eta gainera hizkuntza honek ez du hizkuntza naturalik ordezten. Esperantoak ez du hizkuntza edo kultura baten alde egiten; hau da, hizkuntza berekoak ez diren gizabanakoaren arteko komunikabide neutrala da. Eskubide berdintasuna bultzatzen duen hizkuntza bat da. Hori esperantozko hitzaldietan, liburuetan, aldizkarietan, musikan eta interneteko edukietan, baita familia bizitzan ere nabaritzen da.[1]

· Harremanetarako tresna da, gehiena gazteentzat: atzerriko gonbidatu etxeetan egonaldiak egiten dituzte, egin daiteke zuzeneko harremana hango kulturekin, nazioarteko jaietan ondo pasa, hainbat gaitako mintegietan jakintza eskuratu, atzerriko hizkuntekin harremanetan jarri, eta harremanetan gauden hizkuntzekin haiei buruz ikasi.[1]

2.000 hiztun inguru ditu
2.000 hiztun inguru ditu.

· Esperanto hizkuntza, oso erraza da kanpoko hizkunta ikasten hasteko. Beste zein hizkuntzetatik ez datorrenez arau gutxi eta simpleak ditu. Ez ditu conjugaziorikan eta ez dago buruz ikasi beharrezko salbuespenik. Hori dela eta, ikasleak beste hizkuntza batzuk ikasle aldera emateko lehen pausoa izan daiteke.[1]

Esperantoa Euskal Herrian[aldatu | aldatu iturburu kodea]

XX. mendearen hasieran sortu ziren lehen elkarte esperantistak Euskal Herrian. 1935ean Teodoro Elizondok Esperanto-Slosilo ikasliburua euskaratu zuen mendebaldeko euskalkian (Esperantoa Giltza, da euskaratuta izenburua) Ikasliburu honetan esperantoaren hamasei oinarrizko arauak eta egoki ahoskatzeko aholkuak biltzen dira. Aiton Aranak Esperantoa ikasgai argitaratu zuen arte (1900), hura izan zen euskarazko azalpen gida bakarra.[1]

Fonetika[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Esperantoak 5 bokal eta 23 kontsonante ditu (horietako bi erdibokalak dira). Ez dauka tonurik. Azentua ez da idazten, eta beti azkenaurreko silaban jartzen da.[1]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. a b c d e f g h Esperanto. 2022-08-14 (Noiz kontsultatua: 2023-03-01).