Uku Masing

Uku Masing
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Lipa (en) , 1909ko abuztuaren 11
Herrialdea	Estonia
Heriotza	Tartu, 1985eko apirilaren 25a (75 urte)
Hobiratze lekua	Raadiko hilerria
Familia
Aita	Ado Masing
Hezkuntza
Heziketa	Tartuko Unibertsitatea
Hizkuntzak	italiera; alemana; ingelesa; estoniera
Ikaslea(k)	ikusi Isidor Levin;
Jarduerak
Jarduerak	hizkuntzalaria, filosofoa, poeta, itzultzailea, teologoa eta idazlea
Enplegatzailea(k)	Tartuko Unibertsitatea
Jasotako sariak	ikusi Righteous Among the Nations (1969ko apirilaren 29a) ;
Ideologia eta sinesmenak
Erlijioa	kristautasun ebanjelikoa

Uku Masing (Lipa, Estoniako Gobernazioa, Errusiar Inperioa, 1909ko abuztuaren 11 – Tartu, Sobietar Batasuna, 1985eko apirilaren 25a) estoniar polimatia bat izan zen, eta ekarpenak egin zituen teologiaren, ekialdeko ikasketen, filosofiaren, poesiaren, folklorearen eta etnologiaren arloetan. Estoniako filosofia erlijiosoan pertsona ospetsu nabarmena izan zen. Poesia ere idatzi zuen, gehienbat erlijio kontuak ardatz hartuta.^[1] Masingek nobela bakarra idatzi zuen, Rapanui vabastamine ehk Kajakad jumalate kalmistul —«Rapa Nuiren askapena, edo Kaioak jainkoen hilerrian»—, 1930eko hamarkadaren amaieran idatzia eta 1989an hil ostean argitaratua.

Folklorista bezala, maitagarri-ipuinen ikertzailea izan zen, eta ipuin herrikoiaren nazioarteko Entziklopedian lagundu zuen. Yad Vashemek eta Israelgo Auzitegi Gorenak «Nazioen Arteko Justu» izendatu zuten, Holokaustoan Estonian judu bat erreskatatzen parte hartzeagatik, 1941etik gerra amaitu arte harrapaketatik ihes egiten lagunduz.^[2]

Biografia

Uku Masing 1909ko abuztuaren 11n jaio zen Lipa herrixkan, Raikküla parrokian, Raplako konderrian, Hugo Albert Masing izenarekin. Bere gurasoak Ado Masing eta Anna Masing izan ziren. Ahizpa gazteago bat izan zuen, Agnes Masing —ezkonduaren abizena, Saag—, 1911n jaioa. Hizkuntzetarako aparteko talentua zuen, eta lau hizkuntza hitz egiten zituen bigarren hezkuntza amaitzean, eta berrogei inguru bizitzaren amaieran.^[3]

1926an, teologia ikasketak hasi zituen Tartuko Unibertsitatean. Unibertsitatean egon zen bitartean, eta graduatu ondoren, poema, itzulpen eta saiakera ugari argitaratu zituen. Bere lanik ezagunena Neemed vihmade lahte izan zen —«Lurmuturrak euriteen golkorantz»—, 1935ean argitaratua.^[4]

Masing, 1938an Ants Oras literatura adituak, T.S. Eliot-en eragin handia izan zuenak, bildutako estoniar poeta talde garrantzitsuaren parte izan zen. Idazle zirkulu txiki hori Arbujad bezala ezagutu zen —«Aztiak»— eta Heiti Talvik, Betti Alver, Paul Viiding, Mart Raud, Bernard Kangro, August Sang eta Kersti Merilaas barne hartzen zituen.^[5]

Masing ezaguna zen alemanaren aurkako sentimenduagatik, herri indoeuroparrekiko noizbehinkako gaitzespenaren muina osatzen zuena, haiei batzuetan «zabor etniko» deitzen baitzien eta «indogermaniko» deitzen baitzien.^[6]

Nazioen arteko Justua

Masing Estoniako Tartuko Unibertsitatean irakasle izan zen, eta bertan «teologia eta hizkuntza semitikoen irakasle bikaina, nahiz eta nortasun xelebre samarra izan» bezala ezagutzen zuten.^[7] Bigarren Mundu Gerran alemaniarrek Estonia inbaditu ondoren, uko egin zion unibertsitatean zuen postuari, eta juduen objektu kultural eta erlijiosoak babesten eta zaintzen eman zuen denbora.

Isidor Levin folklorista judua, narratiba ikertzailea eta teologoa ezagutu zuen irakasle izan zen garaitik, eta alemanengandik ezkutatzea erabaki zuen, ziur aski heriotza-zigorra ezarriko baitzioten. Masingek eta bere emazte Ehak Levin harrapatzea ekiditen lagundu zioten, janaria, aterpea, arropa eta faltsifikatutako dokumentuak emanez, eta batzuetan Gestapori bera non zegoen gezurra esatera ere iritsi ziren.^[1] Ekintza hauengatik, Masing eta bere emaztea «Nazioen Arteko Justuak» bezala onartuak izan ziren. Gerra ostean, Masingek nazien gerra krimenen ikerketan ere parte hartu zuen, bereziki Kloogako kontzentrazio-esparruan egindakoak, non judu ugari hil zituzten.^[8]

Erreferentziak

↑ ^a ^b Ivask, Ivar; Masing, Uku; Masing, Uku. (1975). «Udu Toonela jõelt» Books Abroad 49 (4): 814. doi:10.2307/40129996. ISSN 0006-7431..
↑ «Community in Estonia» World Jewish Congress.
↑ «Uku Masing | Righteous Among the Nations from Tartu, Estonia» Yad Vashem.
↑ Masing, Uku. (1959). Neemed vihmade lahte. Uustrükk, Estocolmo: Kirjastus Vaba Eesti OCLC .1468624561.
↑ «Arbujad | Estonian literary group» Enciclopedia Británica.
↑ Gruyter, Walter. (1984). «Enzyklopädie des Märchens. Handwörterbuch zur historischen und vergleichenden Erzählforschung» Estent.
↑ Leitch, Vincent B.. (1974-12-01). «Religious vision in modern poetry: Uku Masing compared with Hopkins and Eliot» Journal of Baltic Studies 5 (4): 281–294. doi:10.1080/01629777400000301. ISSN 0162-9778..
↑ Espak, Peeter. (2012). «Sumerian inim, Hebrew דבר יהוה and Polynesian mana in the Early Theories of Uku Masing» Forschungen zur Anthropologie und Religionsgeschichte: 71–85..

Kanpo estekak

Datuak: Q594450
Multimedia: Uku Masing / Q594450

[:1-1] Ivask, Ivar; Masing, Uku; Masing, Uku. (1975). «Udu Toonela jõelt» Books Abroad 49 (4): 814. doi:10.2307/40129996. ISSN 0006-7431..

[2] «Community in Estonia» World Jewish Congress.

[3] «Uku Masing | Righteous Among the Nations from Tartu, Estonia» Yad Vashem.

[4] Masing, Uku. (1959). Neemed vihmade lahte. Uustrükk, Estocolmo: Kirjastus Vaba Eesti OCLC .1468624561.

[5] «Arbujad | Estonian literary group» Enciclopedia Británica.

[6] Gruyter, Walter. (1984). «Enzyklopädie des Märchens. Handwörterbuch zur historischen und vergleichenden Erzählforschung» Estent.

[7] Leitch, Vincent B.. (1974-12-01). «Religious vision in modern poetry: Uku Masing compared with Hopkins and Eliot» Journal of Baltic Studies 5 (4): 281–294. doi:10.1080/01629777400000301. ISSN 0162-9778..

[8] Espak, Peeter. (2012). «Sumerian inim, Hebrew דבר יהוה and Polynesian mana in the Early Theories of Uku Masing» Forschungen zur Anthropologie und Religionsgeschichte: 71–85..

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]