Untzitibar

Untzitibar
Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Untzitibarreko herri gehienak ikusgai Itzagatik.
Administrazioa
Estatua	Espainia
Erkidegoa	Nafarroako Foru Erkidegoa
Merindadea	Zangozako merindadea
Izen ofiziala	Unciti
Alkatea	Javier Linto Iriarte (CCVU, indep.)
Posta kodea	31422
INE kodea	31237
Herritarra	untzitibartar
Kokapena
Koordenatuak	42° 44′ 56″ N, 1° 29′ 56″ W
Untzitibar Untzitibar (Nafarroa Garaia)
Ikusi OpenStreetMapen
Azalera	37,34 km2
Garaiera	601 metro
Distantzia	19 km Iruñera
Demografia
Biztanleria	229 biztanle
% 58,45    % 41,55
Dentsitatea	6,13 biztanle/km²
Hazkundea (2003-2013)	% 0,45
Zahartze tasa	% 20,09
Ugalkortasun tasa	‰ 27,78
Ekonomia
Jarduera tasa	% 80,65 (2011)
Genero desoreka	% 0 (2011)
Langabezia erregistratua	% 5,91 (2013)
Kultura
Euskaldunak	% 2,24 (2010)
Euskararen erabilera	% 0,0 (2011)
Datu gehigarriak
Sorrera	XI. mendea baino lehen. urtea

Untzitibar (ofizialki Unciti) Nafarroako erdialdean dagoen udalerria eta ibarra da, Zangozako merindadean kokaturik. Udalerriko herri nagusia Untziti izenekoa da. Nafarroako hiriburutik 19 kilometrora kokatzen da eta 229 biztanle zituen 2014. urteko erroldaren arabera.

Geografia

Inguru naturala eta kokapena

Untzitibar Zangozako merindadearen ekialdean kokatzen da. NA-234 errepideak ibar osoa zeharkatzen du. Iruñerriko gune metropolitarraren ekialdera dago.

Ibarrak, Itzagaondoarekin egiten du muga iparralde eta ekialdean, Aranguren eta Elortzibarrekin mendebaldean, eta Elo eta Ibargoitirekin hegoaldean.

Klima eta landaredia

Untzitibarrek klima azpimediterraneoa dauka, eta urteko batez besteko tenperatura aldakorra da, 12 gradu herrigunean eta 10 herriko gunerik menditsuenetan. Prezipitazioak nahiko urriak dira udan baina ugariak gainontzeko urtaroetan, guztira 950mm inguru jausten dira urtero 110 egunetan.

Udalerriko landarediaren erdia baino gehiago ameztiek osatzen dute. Duela mende asko, Untzitibar gehiena estaltzen zuten arren, gizakiaren eraginez asko murriztu da. Birlandatutako zuhaitzak 229 hektarea osatzen dituzte. Horrez gain, Izaga haitzaren inguruetan pagadiren bat aurki daiteke.

Herriak

Honako herri hauek osatzen dute: Altzorritz, Artaitz, Naxurieta, Untziti (herriburua), Zabaltzeta, Zenborain eta Zorokiain. Gainera, Antsoain edo Santsoain, Arrueta, Errondo, Elespuru edo Erespuru, Eskusaga eta Mugetaxarra herri hustuak ere ibar honetan zeuden kokaturik.

Demografia

Untzitibarko biztanleria
Datu-iturria: www.ine.es

2008ko erroldaren arabera, Espainiaz kanpoko zazpi etorkin bizi ziren herrian, biztanleriaren %3,24 (Nafarroako batezbestekoaren azpitik).

Politika

Udal hauteskundeak

2007an Untzitibarreko alkate kargurako Agrupación Popular Valle Unciti (APVU) herri ekimeneko Antonio San Miguel Jiménez aukeratu zuten; AIVU izeneko beste zerrenda aurkeztu bazen ere, APVUk udaleko bost ordezkariak lortu zituen. Baliogabeko botoak bi izan ziren (emandako boto guztien %1,43) eta boto zuria bakarra izan zen (%0,72). Abstentzioa %27,84koa izan zen.

Untzitibarreko Udala (2007)

Alderdia	Botoak	Aukeratua?
Antonio San Miguel Jimenez (APVU)	88	Bai
Francisco Javier Linto Iriarte (APVU)	80	Bai
Ruben Asiain Elizalde (APVU)	72	Bai
Ana Bakedao Galar (APVU)	55	Bai
Manuel Maria Otano Labiao (APVU)	35	Bai

2011ko udal hauteskundeetan zerrenda bakarra aurkeztu zen, Coalición Ciudadanos Valle Unciti (CCVU). Aurreko agintaldian zinegotzi izandako Javier Linto Iriarte alkate bihurtu zen.

Udaletxea

Untzitibarreko udaleko idazkaria Itzagaondoa, Lizoainibar-Arriasgoiti, Ibargoiti, Elo eta Urrozko idazkari ere bada.

• HELBIDEA: San Pedro Kalea, 6

Alkateen zerrenda

2007-2011	Antonio San Miguel Jiménez	APVU
2011-2015	Javier Linto Iriarte	CCVU

Jaiak eta ospakizunak

Untzitiko jaiak maiatzeko lehen astean ospatzen dira eta hiru egun irauten dute.

Zerbitzuak

Urrotz "Itzagako Zerbitzuen Mankomunitateko" kidea da.

Ondasun nabarmenak

• Artaitzeko dorrea: Artaitz udalerrian.
• Errondo dorrea: Untziti herriko lursailetan. Antzinako Errondoko herri eta gotorlekutik geratzen den arrasto bakarra da. Herriari buruzko lehen aipamena 1037koa da, hiru mende beranduago, eta XV. mendera arte, herria nobleziaren jaurerri izan zen, eta 1383an azkenik Nafarroako erregeena. XV. mendean, eta jabetzagatiko gatazka haiek eraginda, herria husturik geratu zen.
• San Martin eliza: Artaitz udalerriko eliza erromaniko bikaina.

Ikus, gainera

• Nafarroako udalerrien zerrenda

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Untzitibar

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Nafarroa

• (Gaztelaniaz) Untzitiri buruzko informazioa Nafarroako gobernuaren webgunean.
• Untziti NA-234 errepidetik ikusia Google Street View-n.