Urbinoko Dukearen jauregia

Urbinoko Dukearen jauregia
	Palazzo Ducale‎
	Irudi gehiago
Kokapena
Herrialdea	Italia
Italiako eskualdeak	Markak
Probintzia	Pesaro eta Urbinoko probintzia
Italiako udalerri	Urbino
Koordenatuak	43°43′27″N 12°38′10″E / 43.724235°N 12.635989°E
Historia eta erabilera
Irekiera	1472
Jabea	Italia
Komisarioa	Federiko da Montefeltro (1568)
Erabiltzailea	Galleria Nazionale delle Marche (en) 1912
Arkitektura
Arkitektoa	Luciano Laurana (en) ; Francesco di Giorgio Martini; Maso di Bartolomeo (en) ; Francesco di Giorgio Martini; Francesco di Giorgio Martini
Estiloa	pizkundetar arkitektura
Ondarea
Kontaktua
Helbidea	piazza Rinascimento, 13 eta Piazza Rinascimento, 13
	Webgune ofiziala

Urbinoko Dukearen jauregia (italieraz: Palazzo ducale d'Urbino) Italiako Urbino hirian, Markak^[1] (italieraz Marche) Italiako erdi-ekialdeko eskualdean dagoen eraikin errenazentista da. Italiako monumentu garrantzitsuenetako bat da. Gizateriaren Ondarearen Unescoren zerrendan Urbinoko gune historikoaren barruan katalogatuta dago.

Historia

Dukearen jauregia Federico da Montefeltro dukeak hasi zuen, XV. mendearen erdialdean, Maso di Bartolomeo arkitekto florentziarrak. Aurretik Ioleko jauregia zegoen eta hau egitura berrian integratu zen.^[2]

Luciano Laurana (Lucijan Vranjanin), La Vranako arkitektoa, Zaratik gertukoa (egun, Zadar) Dalmazia (egun, Kroazia), Florentzian Brunelleschik eraikitako eraikinen eraginez, fatxada, patio eta sarreraro eskailerak diseinatu zituen. 1472an, Laurana Urbinotik joan ondoren, Francesco di Giorgio Martinik jarraitu zituen lanak, bera izan baitzen fatxadaren dekorazioaren arduradun nagusia.^[3] Eskulturak Ambrogio Barocci milandarrak egin zituen, eta bera izan zen barruko gelen dekoratzailea ere.

Federico dukea hil ondoren (1482), eraikuntza partzialki amaitu gabe gelditu zen. Bigarren solairua hurrengo mendearen lehen erdian gehitu zuen Girolamo Gengak. 1604an, Federico Barocci margolariak eraikinaren ikuspegi bat erreproduzitu zuen Pradoko Museoko bere Cristo gurutziltzatua lan ospetsuan.

XX. mendean zehar jauregiak gobernuaren eraikin izaten jarraitu zuen, artxiboak eta udal bulegoak eta inskripzio eta eskultura zaharren bilduma publikoak hartuz. 1985ean zaharberritu zen; urte horretan lurpeko sare zabala bisitarientzat ireki zen.

Deskribapena

Lauranak diseinatutako patioko arkuteriak Erromako Palazzo della Cancelleriakoekin lehiatzen dira, Errenazimentuko arkuteriarik delikatuenak gisa. Tokiaren beharrei erantzuteko, masa arkitektoniko irregularra eraiki behar izan zuen. 1460ko hamarkadatik aurrera Lauranak egindako jauregia garaikideek benetako printze-egonalditzat sortutako jauregitzat hartu zuten.

Eraikitako lehen jauregi ez gaztelutzat gisa hartzen da historikoki; izan ere, hiriaren sarreran ikusten den fatxadaren itxura izugarria izan arren, eraikinak ez zuen defentsarako helbururik.^[4]

Galleria Nazionale delle Marche

Marken Galeria Nazionala jauregian egokituta dago. Munduko arte gotiko eta errenazentistako bildumarik garrantzitsuenetakoa da. XIV., XV. eta XVI. mendeetako autoreen lan nabarmenak biltzen ditu, besteak beste, Giovanni Baronzio, Melozzo da Forlì, Rafael Sanzio, Piero della Francesca (Flagellazione di Cristo ospetsuarekin), Paolo Uccello, Giovanni Santi (Rafaelen aita), Joos van Wassenhove (Jesusen azken afaria), Pedro Berruguete (1470 hamarkadan Urbinon lan egin zuen) eta Timoteo della Vite. Tizianoren Piztuera lan berantiarra ere ikus daiteke.