Urdaiazpiko

Urdaiazpiko mota ugari salgai italiar urdaitegi batean.

Urdaiazpikoa edo xingarra txerriaren hanka osoa da, kontserbatu ahal izateko bi eratan prestatzen dena: urdaiazpiko ondua (gazitua, lehortua eta, batzuetan, ketua) edo urdaiazpiko egosia (irakina, errea, erregosia, gozoa^[1]). Ohikoena txerrikia bada ere, badira beste animalien urdaiazpikoak, hala nola basurdeena, hartzarena edo elur-oreinarena. Gehienetan xerratan jaten bada ere^[2], dado edo trontzatan ere jan daiteke.

Urdaiazpikoa mundu osoan zehar egiten da, eskualdeko espezialitate gutiziatu ugarirekin batera, hala nola Wesphaliako urdaiazpikoa, Baionako Xingarra edo Espainiako urdaiazpiko iberikoa. Horietako askok sor-marka dute.

Berezitasunak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erromatarrek jada jaten omen zuten urdaiazpikoa. Gastronomia askotan erabilitako jakia da, Euskal Herrian Baionako xingarra (Lapurdin), urdaiazpiko ondua (Espainian) eta prosciutto (Italian) urdaiazpiko ezagunenak izan arren, Bulgarian Elenski but, Kroazian eta Serbian Pršut, Txinan Jinhua urdaiazpikoa, Alemanian Schwarzwälder Schinken edo Ohian Beltzako urdaiazpikoa, Luxenburgon Éisleker ham, Montenegron Njeguška pršuta, Filipinetan Hamon de Bola, Portugalen Presunto, Errumanian şuncă eta Erresuma Batuan eta Estatu Batuetan ham barietateak ere ekoizten dituzte.