Urizaharra
| Urizaharra | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Araba, Euskal Herria | |||||||||
 Urizaharrako harresiko hego-ataria | |||||||||
|
| |||||||||
| Administrazioa | |||||||||
| Estatua | Espainia | ||||||||
| Erkidegoa | Euskal Autonomia Erkidegoa | ||||||||
| Lurraldea | Araba | ||||||||
| Eskualdea | Mendialdea | ||||||||
| Izen ofiziala |
 Peñacerrada / Urizaharra | ||||||||
| Alkatea | Luisa Maria Alonso Pinedo (indep.) | ||||||||
| Posta kodea |
01212 | ||||||||
| INE kodea |
01044 | ||||||||
| Herritarra | urizahartar | ||||||||
| Kokapena | |||||||||
| Koordenatuak | 42° 38′ 39″ N, 2° 42′ 49″ W / 42.6443°N,2.7135°WKoordenatuak: 42° 38′ 39″ N, 2° 42′ 49″ W / 42.6443°N,2.7135°W | ||||||||
 | |||||||||
| Azalera | 57,06 km2 | ||||||||
| Garaiera | 755 metro | ||||||||
| Distantzia | 25 km Gasteiza | ||||||||
| Demografia | |||||||||
| Biztanleria |
262 (2020) 1 (2019) | ||||||||
| |||||||||
| Dentsitatea | 4,91 biztanle/km² | ||||||||
| Hazkundea (2003-2013)[1] |
% 1,51 | ||||||||
| Zahartze tasa[1] | % 24,41 | ||||||||
| Ugalkortasun tasa[1] | ‰ 0 | ||||||||
| Ekonomia | |||||||||
| Jarduera tasa[1] | % 91,67 (2011) | ||||||||
| Genero desoreka[1] | % -6,49 (2011) | ||||||||
| Langabezia erregistratua[1] | % 4,14 (2013) | ||||||||
| Euskara | |||||||||
| Euskaldunak[1] | % 15,95 (2010) | ||||||||
| Kaleko erabilera [2] | % (2016) | ||||||||
| Etxeko erabilera[3] | % 5.13 (2016) | ||||||||
| Datu gehigarriak | |||||||||
| Sorrera data | XIII. mendea | ||||||||
Urizaharra (ofizialki Peñacerrada / Urizaharra) Arabako hegoaldeko udalerri bat da, Mendialdeko eskualdekoa. Gasteiztik 25 bat kilometrora dago, Trebiñu eta Errioxa artean. Izen bereko herria udalerriaren erdialdeko eremuan dago, Jugalez ibaiaren ezker bazterrean.
Geografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ingurune naturala eta klima[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Urizaharra Trebiñuko Konderriko mendiek iparraldean eta Kantabria mendilerroak hegoaldean mugatua dago. Udalerrian Atxabal mendia dago, 1.172 metroko garaiera duena.
Bestela, Herrera mendateak udalerria lotzen du Errioxarekin.
Udalerri mugakideak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Urizaharreko Erdi aroko hiribildua XIII. mendean sortu zen[4].
Herritik gertu lau gazteluren hondarrak daude, Urizaharra, Mendiluzea, Herrera eta Villamonte, hain zuzen ere.
1838ko ekainaren 20 eta 22 artean bertan Lehen Gerra Karlistako gudua izan zen.
Banaketa administratiboa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Urizaharra udalerria 6 herriz osatua dago:
Demografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Urizaharreko biztanleria |
|---|
 |
Politika[aldatu | aldatu iturburu kodea]
2011ko udal hauteskundeak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
2011ko maiatzaren 22ko hauteskundeetako emaitzen ondorioz, Agrupación Municipal Independiente (AMI) hautagaitzako Luisa Maria Alonso hautatu zuten alkate.
Urizaharreko udalbatza | ||||
| Izena | Zinegotziak | Boto kopurua[5] | ||
| (AMI) | ||||
| Alderdi Popularra (PP) | ||||
| Euskadiko Alderdi Sozialista (PSE-EE(PSOE)) | ||||
Alkateak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Hauek izan dira Urizaharreko azken alkateak:
| Alkatea | Agintaldi hasiera | Agintaldi amaiera | Alderdia[6] |
| Adolfo Samaniego[7] | 1979 | 1983 | Zentro Demokratikoaren Batasuna |
| Jose Luis Alonso Fernandez[7] | 1983 | 1987 | Euzko Alderdi Jeltzalea |
| 1987 | 1991 | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
| Jose Luis Alonso Fernandez[7] | 1991 | 1995 | Euzko Alderdi Jeltzalea |
| Jose Luis Alonso Fernandez | 1995 | 1999 | Euzko Alderdi Jeltzalea |
| Domingo Luis Montoya Campo | 1999 | 2003 | Euzko Alderdi Jeltzalea |
| Luisa Maria Alonso Pinedo | 2003 | 2007 | Agrupacion Municipal Independiente |
| Luisa Maria Alonso Pinedo | 2007 | 2011 | Agrupacion Municipal Independiente |
| Luisa Maria Alonso Pinedo | 2011 | 2015 | Agrupacion Municipal Independiente |
| Juan Jose Betolaza Pinedo[6] | 2015 | 2019 | Agrupacion Municipal Independiente |
| Juan Jose Betolaza Pinedo[8] | 2019 | Jardunean | Agrupacion Municipal Independiente[9] |
Kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Jaiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Urriaren 6a: Arrosarioko Andre Mariaren eguna
Ondasun nabarmenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Hiribilduaren harresiaren hegoaldeko atari ikusgarria, herriaren kutsu militarra azpimarratzen duena.
- Jasokundeko Andre Mariaren eliza, XIII. mendekoa.
- Haitzeko Andre Mariaren eliza, Faidon.
Urizahartar ospetsuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Diego Lorenzo Prestamero Sodupe (1733-1817), Ilustrazioko apaiz, kulturzale eta Euskalerriaren Adiskideen Elkartearen kide nabarmena[10].
- Pedro Manuel Ramirez de la Piscina (?-1835), Ciudad Rodrigoko apezpikua[11].
Argazki galeria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Harresiko hego-ataria.
Plaza Nagusia. Ezkerrean, Jasokundeko Andre Mariaren eliza.
Hijarko Dukearen etxea.
Museo Etnografikoa.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ a b c d e f g Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
- ↑ «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
- ↑ «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).
- ↑ «Urizaharra: Hegoaldeko atariaren herria» Alea Noiz kontsultatua: 12/07/2019.
- ↑ 2011ko udal hauteskundeen emaitzak euskadi.net webgunean[Betiko hautsitako esteka] 2011/09/11an kontsultatua
- ↑ a b «Base de datos de Alcaldes y Concejales:: Ministerio de Política Territorial y Función Pública ::» www.mptfp.gob.es Noiz kontsultatua: 2020-03-21.
- ↑ a b c «PEÑACERRADA-URIZAHARRA - Auñamendi Eusko Entziklopedia» aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus Noiz kontsultatua: 2020-04-13.
- ↑ «Udalerriak - web.araba.eus» web.araba.eus Noiz kontsultatua: 2020-03-31.
- ↑ (Gaztelaniaz) «Alcaldías en Álava: Labastida, Zigoitia y Laguardia para el PNV, Samaniego para EH Bildu» Gasteiz Hoy 2019-06-15 Noiz kontsultatua: 2020-03-20.
- ↑ «Prestamero Sodupe, Diego Lorenzo - Auñamendi Eusko Entziklopedia» aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus Noiz kontsultatua: 2020-04-12.
- ↑ «RAMÍREZ DE LA PISCINA, Pedro Manuel - Auñamendi Eusko Entziklopedia» aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus Noiz kontsultatua: 2020-04-13.
Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
 |
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Wikiatlasa |
- Urizaharra Mendialdeko eskualdeko webgune ofizialean
- (Gaztelaniaz) Urizaharra Auñamendi entziklopedian
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q1452675
Multimedia: Peñacerrada-Urizaharra
Liburuak: Euskal Herriko bidaia-gida/Herriz herri/Urizaharra
| Urizaharreko herriak | ||
|---|---|---|
| ||||||||