Urizaharra

Urizaharra
Araba, Euskal Herria
Urizaharrako harresiko hego-ataria
Administrazioa
Estatua	Espainia
Erkidegoa	Euskal Autonomia Erkidegoa
Lurraldea	Araba
Eskualdea	Mendialdea
Izen ofiziala	Peñacerrada / Urizaharra
Alkatea	Luisa Maria Alonso Pinedo (indep.)
Posta kodea	01212
INE kodea	01044
Herritarra	urizahartar
Kokapena
Koordenatuak	42° 38′ 39″ N, 2° 42′ 49″ W
Urizaharra Urizaharra (Araba)
Ikusi OpenStreetMapen
Azalera	57,06 km2
Garaiera	755 metro
Distantzia	25 km Gasteiza
Demografia
Biztanleria	280 biztanle (2016) ( -2)
% 60,74    % 39,26
Dentsitatea	4,91 biztanle/km²
Hazkundea (2003-2013)	% 1,51
Zahartze tasa	% 24,41
Ugalkortasun tasa	‰ 0
Ekonomia
Jarduera tasa	% 91,67 (2011)
Genero desoreka	% -6,49 (2011)
Langabezia erregistratua	% 4,14 (2013)
Kultura
Euskaldunak	% 15,95 (2010)
Euskararen erabilera	% 1,5 (2011)
Datu gehigarriak
Sorrera	XIII. mendea. urtea

Urizaharra (ofizialki Peñacerrada / Urizaharra) Arabako hegoaldeko udalerri bat da, Mendialdeko eskualdekoa. Gasteiztik 25 bat kilometrora dago, Trebiñu eta Errioxa artean. Izen bereko herria udalerriaren erdialdeko eremuan dago, Jugalez ibaiaren ezker bazterrean.

Urizaharra kokatuta dagoen muinoaren ikuspegia

Geografia

Inguru naturala

Urizaharra Trebiñuko Konderriko mendiek iparraldean eta Kantabria mendilerroak hegoaldean mugatua dago. Udalerrian Atxabal mendia dago, 1.172 metroko garaiera duena.

Bestela, Herrera mendateak udalerria lotzen du Errioxarekin.

Udalerri mugakideak

• Iparraldean: Arabako Trebiñuko konderria
• Hegoaldean: Errioxako Abalos eta San Vicente de la Sonsierra
• Ekialdean: Arabako Trebiñuko konderria eta Lagran
• Mendebaldean: Arabako Trebiñuko konderria, Zanbrana, Bastida eta Errioxako San Vicente de la Sonsierra

Historia

Urizaharreko Erdi aroko hiribildua XIII. mendean sortu zen.

Herritik gertu lau gazteluren hondarrak daude, Urizaharra, Mendiluzea, Herrera eta Villamonte, hain zuzen ere.

1838ko ekainaren 20 eta 22 artean bertan Lehen Gerra Karlistako gudua izan zen.

Demografia

Urizaharreko biztanleria

Politika

2011ko udal hauteskundeak

2011ko maiatzaren 22ko hauteskundeetako emaitzen ondorioz, AMI hautagaitzako Luisa Maria Alonso hautatu zuten alkate.

Urizaharreko udalbatza
Izena	Zinegotziak	Boto kopurua
(AMI)	6	113 (%66,86)
Alderdi Popularra (PP)	1	37 (%21,89)
Euskadiko Alderdi Sozialista (PSE-EE(PSOE))	-	11 (%6,51)

Alkateak

Hauek izan dira Urizaharreko azken alkateak:

Alkatea	Agintaldi hasiera	Agintaldi amaiera	Alderdia
	1979	1983
	1983	1987
	1987	1991
	1991	1995
	1995	1999
	1999	2003
	2003	2007
	2007	2011
Luisa Maria Alonso Pinedo	2011	2015	AMI
Juan Jose Betolaza Pinedo	2015	2019	AMI
Juan Jose Betolaza Pinedo	2019	Jardunean	AMI

Banaketa administratiboa

Urizaharra udalerria 6 herriz osatua dago:

• Baroja
• Faido
• Loza
• Montoria
• Pagoeta
• Urizaharra (udalerriko hiriburua)

Kultura

Jaiak

• Urriaren 6a: Arrosarioko Andre Mariaren eguna

Ondasun nabarmenak

• Hiribilduaren harresiaren hegoaldeko atari ikusgarria, herriaren kutsu militarra azpimarratzen duena.
• Jasokundeko Andre Mariaren eliza, XIII. mendekoa.
• Haitzeko Andre Mariaren eliza, Faidon.

Urizahartar ospetsuak

• Lorenzo Prestamero Sodupe (1733-1817), Ilustrazioko apaiz, kulturzale eta Euskalerriaren Adiskideen Elkartearen kide nabarmena.

Ikus, gainera

• Araba
• Arabako udalerrien zerrenda
• Arabako Mendialdea
• Urizaharra, Lagran eta Lañoko Komunitatea

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Urizaharra

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Wikiatlasa

• Urizaharra Mendialdeko eskualdeko webgune ofizialean
• (Gaztelaniaz) Urizaharra Auñamendi entziklopedian