Urkabustaiz

Urkabustaiz
Araba, Euskal Herria
Urkabustaizko udaletxea, Izarran
Administrazioa
Estatua	Espainia
Erkidegoa	Euskal Autonomia Erkidegoa
Lurraldea	Araba
Eskualdea	Zuia-Gorbeialdeko Kuadrilla
Izen ofiziala	Urkabustaiz
Alkatea	Begoña Ganzabal Zurbitu
Posta kodea	01440
INE kodea	01054
Herritarra	urkabustaiztar
Kokapena
Koordenatuak	42° 57′ 17″ N, 2° 54′ 12″ W
Urkabustaiz Urkabustaiz (Araba)
Ikusi OpenStreetMapen
Azalera	60,49 km2
Garaiera	550 metro
Distantzia	27 km Gasteiza
Demografia
Biztanleria	1.334 biztanle (2015) — ( 22)
% 52,92    % 47,08
Dentsitatea	22,05 biztanle/km²
Hazkundea (2003-2013)	% 41,77
Zahartze tasa	% 13,85
Ugalkortasun tasa	‰ 72,61
Ekonomia
Jarduera tasa	% 87,78 (2011)
Genero desoreka	% 5,39 (2011)
Langabezia erregistratua	% 8,96 (2013)
Kultura
Euskaldunak	% 31,33 (2010)
Euskararen erabilera	%  6,3 (2011)
Datu gehigarriak
Webgunea	http://www.urkabustaiz.eu/

Urkabustaiz Arabako ipar-mendebaldeko udalerri bat da, Zuia-Gorbeialdeako kuadrillakoa. Arabaren ipar-mendebaldean dago, Gasteiztik 27 bat kilometrora, komunikazioen bidegurutze garrantzitsu batean. Herri txikiz osaturiko udalerria da, populazio gutxikoa eta nagusiki nekazaritzari lotutakoa.

Geografia

Urkabustaiz udalerriaren mapa

Udalerria isurialde kantabriarraren eta mediterraneoaren mugan dago kokaturik, iparraldera begira, eta bi gune erabat ezberdin ditu. Alde batetik, hegoaldea eta erdialdea larrez eta basoz estalitako lautada bat da, muinotxoz jositakoa, 600-850 metroko garaieran dagoena; iparraldean, berriz, Altube ibaiak osatzen duen arroa dago, batez ere pagadiz estalia, 400 metroko garaiera inguruan. Bi alde hauek banatuz, oso aldapatsua den kare-harrizko aurrealde bat dago.

Udalerriak ez dauka mendi alturik, baina udalaren ipar-ekialdean Gorbeia mendia dago.

Kokagune geografiko berezia denez, bidegurutze historikoa izan zen, Leintzerako, Arabako Lautadarako, Urduñarako eta Miranda de Ebrorako bideak lotzen zituena. Gaur egun ere, Bizkaia eta Araba lotzen dituzten bide nagusiak igarotzen dira bertatik. Bilbo eta Miranda lotzen dituen trenbideak udalerria gurutzatzen du iparraldetik hegoaldera, eta geltokia dauka Izarran. AP-68 autopista ere udalerriaren ekialdetik igarotzen da, eta Bilbo eta Miranda lotzen ditu honek ere. Bestalde, udalerriaren ekialde horretan, baina Izarratik 2 kilometro ingurura, AP-68 eta Gasteizera doan N-622 autobidearen lotunea dago.

Goiuriko ur-jauzia (Goiuri-Ondona, Urkabustaiz)

Udalerri mugakideak

• Iparraldean: Zuia eta Amurrio.
• Hegoaldean: Kuartango.
• Ekialdean: Zuia.
• Mendebaldean: Amurrio eta Urduña.

Historia

Urkabustaiz izena Urkaerria eta Bustaiz antzinako izenek konposatua da. Urkaerriak Goiuri-Ondona, Oiardo, Uzkiano eta Untzaga-Apregindana herriak biltzen zituen. Bustaizek, berriz, Beluntza eta Izarra.

Banaketa administratiboa

Udalerria hamar herriz osatua dago:

• Abezia
• Abornikano
• Beluntza
• Goiuri-Ondona
• Inoso
• Izarra (udalburua)
• Larrazketa
• Oiardo
• Untzaga-Apregindana
• Uzkiano

Demografia

Lehen sektoreari oso lotuta dagoen udalerria izanik, Urkabustaizek populazioa galdu zuen etengabe XX. mendearen bigarren erdian, bertakoak hirira joatearen ondorioz. XXI. mendean, berriz, populazioaren biziberritzea gertatu da, komunikazio bideak hobetzean hiriko jende asko bertaratu baita.

Urkabustaizko biztanleria

Politika

2011ko maiatzaren 22ko hauteskundeetako emaitzen ondorioz, Bilduko Jose Antonio Lopez Goitia hautatu zuten alkate.

Urkabustaizko udalbatza
Alderdia		2011ko maiatzaren 22
		Zinegotziak	Boto kopurua
	Bildu	5 / 9	334 (% 46,91)
	Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ)	4 / 9	291 (% 40,87)
	Alderdi Popularra (PP)	0 / 9	38 (% 5,34)
	Euskadiko Alderdi Sozialista (PSE-EE(PSOE))	0 / 9	19 (% 2,67)
Datuen iturria: (Gaztelaniaz) Hauteskundeen emaitzak http://elecciones.mir.es webgunean

Ondasun nabarmenak

• Goiuriko ur-jauzia.
• Gibijoko mendilerroa.
• Urkabustaizko erromanikoa; ikusgarriena Beluntzako San Petri eliza da, XIII. mendekoa.

Urkabustaiztar ezagunak

• Martin Alonso Sarria abeziarra, politikari eta historialaria (?-1642).
• Antonio Ortiz de Urbina abeziarra, apaiza, idazle eta antropologoa (1934-2001).
• Galo Martinez de la Pera izarrarra, idazlea (1945-).
• Zigor Enbeita abornikanoarra, bertsolaria (1971-).

Ikus, gainera

• Zuia-Gorbeialdea

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Urkabustaiz

• (Euskaraz) Urkabustaizko Udalaren webgunea
• (Euskaraz) Urkabustaiz Zuiako Kuadrillako webgunean
• (Euskaraz) Urkabustaizi buruzko artikulua Sareko Argian
• (Gaztelaniaz) Urkabustaiz Auñamendi entziklopedian