Urtarrilaren 29

Urtarrilaren 29a gregoriotar egutegiaren urteko hogeita bederatzigarren eguna da. 336 egun falta dira urtea amaitzeko, 337 egun bisurteetan.

Jaiotzak Euskal Herrian Álex Ubago Jaiotza: Gasteiz, 1981 Ismael López Jaiotza: Iruñea, 1990 Xabier Jauregi Jaiotza: Tolosa, 1975 Francisco Madina Jaiotza: Oñati, 1907 Heriotza: 1972ko ekainak 30 Eskuz gaurkotu | Irudiak bilatu   + Jaiotza gehiago... Munduan Anton Txekhov Jaiotza: Taganrog, 1860 Heriotza: 1904ko uztailak 15 Romain Rolland Jaiotza: Clamecy, 1866 Heriotza: 1944ko abenduak 30 William McKinley Jaiotza: Niles (Ohio), 1843 Heriotza: 1901eko irailak 14 Eskuz gaurkotu | Irudiak bilatu   + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Urtarrilaren 29ko jaiotzak Oprah Winfrey • Romário • Daniel Auber • Linda B. Buck • Adam Lambert • Paul Ryan • Frederick Henry, Prince of Orange • Christian VII of Denmark • W. C. Fields • Ernst Kummer • Ferenc Mádl • Eskuz gaurkotu | Irudiak bilatu   Heriotzak Euskal Herrian Manuel Larramendi Jaiotza: 1690eko abenduak 25 Heriotza: Loiola (Azpeitia), 1766 Ángel Garma Jaiotza: 1904ko ekainak 24 Heriotza: Buenos Aires, 1993 Michel Renaud Jaiotza: 1812ko apirilak 12 Heriotza: Paue, 1885 Eskuz gaurkotu | Irudiak bilatu   + Heriotza gehiago... Munduan Robert Frost Jaiotza: 1874ko martxoak 26 Heriotza: Boston, 1963 Jurgi III.a Erresuma Batukoa Jaiotza: 1738ko ekainak 4 Heriotza: Windsorreko gaztelua, 1820 Johann Gottlieb Fichte Jaiotza: 1762ko maiatzak 19 Heriotza: Berlin, Fritz Haber Jaiotza: 1868ko abenduak 9 Heriotza: Basilea, 1934 Eskuz gaurkotu | Irudiak bilatu   + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Urtarrilaren 29ko heriotzak Edward Lear • Henry Lewis Mencken • Colleen McCullough • Ephraim Kishon • Ioannis Metaxas • Fritz Kreisler • Nam June Paik • Douglas Haig, 1st Earl Haig • B. H. Liddell Hart • Yevgeny Leonov • Paul François Jean Nicolas, vicomte de Barras • Sara Teasdale • Franz Mehring • Jimmy Durante • Gildas • Eskuz gaurkotu | Irudiak bilatu

Gertaerak 1886 - Karl Benzek gasolinaz zebilen lehen autoa (irudian) patentatu zuen. 1950 - Johannesburgon (Hego Afrika) apartheid-aren aurka lehenengo mugimenduak hasi ziren. 1998 - Pegaso misioa abiatu zen Baikonurreko kosmodromotik. Tripulazioan Leopold Eyharts euskal herritarra zegoen. + Gertaera gehiago... Egutegia << Urtarrila >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 2017 Aurreko eta hurrengo urteetan 2014: Asteazkena 2015: Osteguna 2016: Ostirala 2018: Astelehena 2019: Asteartea 2020: Asteazkena Izendegia Santutegia: Petri Nolasco, Konstantzio Perugiakoa, Gildas, Sulpizio Sebero Seaska egutegia: Ohian/Ohiana/Ohiane.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 2007 - Bilbon EAJ, EA, EB eta Aralar manifestatu ziren Juan Jose Ibarretxe lehendakariari babesa agertzeko. Arrazoia: Batasunarekin biltzeagatik egingo zioten epaiketagatik.
• 2012 - Euskal Herrian siberiar hotz-bolada eta elurtearen ondorioz asteburu oso batean alerta laranja egoera egon zen.

Mundua

• 2007 - Sesman Espainiako armadaren helikopteroa erori zen eta 4 bidaiarietatik bi hil ziren.

Arte eta kultura

Mundua

• 1964 - Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb filma estreinatu zen, Stanley Kubrickek zuzendu eta Peter Sellers ingeles aktore eta umoristak antzeztu zuen.
• 1995 - Heat filma estreinatu zen, Michael Mannk zuzendu eta Al Pacino, Robert De Niro, Tom Sizemore, Diane Venora, Amy Brenneman, Ashley Judd, Mykelti Williamson, Wes Studi, Ted Levine, Jon Voight eta Val Kilmer aktoreek antzeztu zuten.

Zientzia eta teknologia

Mundua

• 1886 - Karl Benzek gasolinaz zebilen lehen autoa patentatu zuen.
• 1998 - Pegaso misioa abiatu zen Baikonurreko kosmodromotik. Tripulazio artean Leopold Eyharts euskal herritarra zegoen. Misioak 19 egun iraun zuen espazioan.

Kirolak

Mundua

• 2012 -
  • Viktoria Azarenka eta Novak Djoković tenislariak Australiako Irekiko txapeldun berriak bilakatu ziren.
  • 2012ko Europako Eskubaloi Txapelketa: Danimarkak Serbiari finala irabazi eta Europako txapeldun bilakatu zen.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1864 - Juana Francisca Perez de Labeaga, Blasa de María, nafar moja (h. 1936).
• 1898 - Ricardo Zabaltza, euskal sindikalista eta politikaria (h. 1940).
• 1907 -
  • Francisco Madina, gipuzkoar apaiz eta musikagilea (h. 1972).
  • Ramón Vizcaíno, bizkaitar enpresa-gizona (h. 1999).
• 1921 - Maurice Plantier, lapurtar politikaria (h. 2006).
• 1975 -
  • Xabier Gantzarain, euskal idazlea.
  • Xabier Jauregi, gipuzkoar futbolari ohia.
• 1977 - Sorkun, euskal abeslaria eta musikaria.
• 1981 - Álex Ubago, gipuzkoar abeslari eta konpositorea.
• 1987 - Naiara Díez, nafar saskibaloi-jokalaria.
• 1990 - Ismael López, nafar futbolaria.

Mundua

• 1449 - Katharina von Bora, Martin Lutero Erreforma Protestantearen lider alemaniarraren emaztea (h. 1552).
• 1589 - Franciscus Junius, alemaniar hizkuntzalaria (h. 1677).
• 1688 - Emmanuel Swedenborg, suediar mistikoa, filosofoa eta zientzialaria (h. 1772).
• 1773 - Friedrich Mohs, alemaniar mineralogoa eta geologoa (h. 1839).
• 1843 - William McKinley, Ameriketako Estatu Batuetako 25. Presidentea (h. 1901).
• 1850 - Ebenezer Howard, lorategi-hirien mugimenduko Ingalaterrako sustatzailea (h. 1928).
• 1853 - Kitasato Shibasaburō, japoniar sendagilea eta bakteriologoa, izurri bubonikoa eragiten duen baziloaren aurkitzailea (h. 1931).
• 1856 - Vladimir Golenistxov, errusiar egiptologoa, egiptologiaren aitzindarietako bat (h. 1947).
• 1860 - Anton Txekhov, errusiar idazlea (h. 1904).
• 1866 - Romain Rolland, frantziar idazlea, 1915eko Literaturako Nobel Saria (h. 1944).
• 1867 - Vicente Blasco Ibáñez, espainiar idazle, kazetari eta politikaria (h. 1928).
• 1874 -
  • Tomás Muñiz, espainiar elizgizon eta politikaria, Iruñeko apezpikua izandakoa (h. 1948).
  • John D. Rockefeller Jr., estatubatuar finantzaria eta filantropoa (h. 1960).
• 1888 - Wellington Koo, txinatar diplomatikoa, herrialdearen ordezkaria 1919ko Parisko Bake Biltzarrean (h. 1985).
• 1892 - Ernst Lubitsch, alemaniar zinema zuzendaria (h. 1947).
• 1901 - Hirohito, Japoniako 124. enperadorea (h. 1989).
• 1902 - Lyubov Orlova, sovietar zinemako lehen izar handia, antzerki aktorea eta abeslaria (h. 1975).
• 1904 - Arnold Gehlen, alemaniar antropologo eta soziologoa (h. 1976).
• 1910 -
  • Leonidas Proaño, ekuadortar apezpiku erromatar katolikoa (h. 1988).
  • Henri Queffelec, frantziar idazlea (h. 1992).
• 1913 - Victor Mature, estatubatuar aktorea (h. 1999).
• 1914 - Shichirō Fukazawa, japoniar idazlea eta musikaria (h. 1987).
• 1920 - José Luis de Vilallonga, Castellbelleko markesa, espainiar idazle eta antzezlea (h. 2007).
• 1924 - Luigi Nono, italiar musikagilea (h. 1990).
• 1925 - Isidore Isou, errumaniar-frantziar idazlea (h. 2007).
• 1926 -
  • Roberto Goyeneche El Polaco, euskal jatorriko argentinar tango abeslaria (h. 1994).
  • Abdus Salam, pakistandar fisikaria, 1979ko Fisikako Nobel Saria (h. 1996).
• 1929 -
  • Józef Gara, poloniar meatzaria, desagertzeko arriskuan dagoen wymysorys hizkuntzan olerkiak eta kantak idatzi zituena (h. 2013).
  • Elio Petri, italiar zinema zuzendaria (h. 1982).
• 1931 -
  • Xosé Fernández Ferreiro, galiziar idazlea (h. 2015).
  • Gert Hofmann, alemaniar idazlea (h. 1993).
• 1948 - Cristina Saralegui, kubatar kazetari, aktore eta telebistako aurkezlea.
• 1953 - Teresa Teng, taiwandar pop abeslaria (h. 1995).
• 1960 - Gia Carangi, estatubatuar modeloa, lehen top modela eta HIESaren ondorioz hildako lehen emakume ezaguna (h. 1986).
• 1965 - Anton Gubankov, errusiar kazetari eta funtzionarioa (h. 2016).
• 1970 - Heather Graham, estatubatuar aktorea.
• 1979 - Martí Marcó, Terra Lliureko militantea, Espainiako segurtasun indarren tiroen ondorioz (j. 1959).
• 1985 - Marc Gasol, kataluniar saskibaloi jokalaria.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1766 - Manuel Larramendi, euskal idazlea (j. 1690).
• 1885 - Michel Renaud, baxenafar politikaria (j. 1812).
• 1930 - Martin Landerretxe, euskal idazlea (j. 1842).
• 1993 - Ángel Garma, bizkaitar psikiatra eta psikoanalista, Buenos Airesen (j. 1904).
• 2002 - Kaxiano Ibarguren, Lizartzako itsua, soinujole euskalduna (j. 1932).
• 2007 - Pedro Sodupe, Gelatxo, gipuzkoar trikitilaria (j. 1928).
• 2015 - Pilare Alba, Elizondoko eskoletako maistra (j. 1913).

Mundua

• 757 - An Lushan, Asia erdiko lider militarra.
• 1119 - Gelasio II.a, Aita santua.
• 1629 - Carlo Maderno, italiar arkitektoa, barrokoaren aitzindaria (j. 1556).
• 1676 - Alexis Errusiakoa, Errusiako tsarra (j. 1629).
• 1696 - Ivan V.a Errusiakoa, Errusiako tsarra (j. 1666).
• 1722 - Carl Gustav Rehnskiöld, Suediako kanpo mariskala (j. 1651).
• 1820 - Jurgi III.a Erresuma Batukoa, Erresuma Batua eta Britainiar Jabegoen erregea (j. 1738).
• 1859 - William Cranch Bond, estatubatuar astronomoa (j. 1789).
• 1899 - Alfred Sisley, frantziar-ingeles margolaria (j. 1839).
• 1906 - Kristian IX.a Danimarkakoa, Danimarkako erregea (j. 1818).
• 1934 - Fritz Haber, alemaniar kimikaria, 1918ko Kimikako Nobel Saria (j. 1868).
• 1938 - Armando Palacio Valdés, espainiar idazlea (j. 1853).
• 1963 - Robert Frost, estatubatuar olerkaria (j. 1874).
• 1964 -
  • Alfredo Baeschlin, suitzar arkitekto, margolari, eskultore eta idazlea (j. 1883).
  • Adolfo Díaz, Nikaraguako presidentea (j. 1875).
  • Alan Ladd, estatubatuar aktorea (j. 1913).
• 1968 - Tsuguharu Foujita, japoniar margolaria (j. 1886).
• 1987 - Josep Vicenç Foix, kataluniar idazlea (j. 1894).
• 1991 - Yasushi Inoue, japoniar eleberrigilea (j. 1907).
• 1994 - Jakobína Sigurðardóttir, islandiar idazlea (j. 1918).
• 1997 - Osvaldo Soriano, argentinar idazle eta kazetaria (j. 1943).
• 2003 - Lee Yoo-hyung, hegokorear futbolaria (j. 1911).
• 2011 - Milton Babbitt, estatubatuar musikagilea, musika elektronikoan aitzindaria (j. 1916).
• 2012 - Oscar Luigi Scalfaro, Italiako 9. Presidentea (j. 1918).
• 2015 - Amparo Baró, espainiar aktorea (j. 1937).
• 2016 - Jacques Rivette, frantziar zinemagilea eta kritikaria (j. 1928).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Ohian/Ohiana/Ohiane.

Urtarrilaren 28 | Urteko egutegi | Urtarrilaren 30