Valdepeñas

Valdepeñas
	Espainiako udalerria
	Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Espainia
Autonomia	Gaztela-Mantxa
Probintzia	Ciudad Realgo probintzia
Alkatea	Jesús Martín (en)
Izen ofiziala	Valdepeñas
Posta kodea	13300
INEk ezarritako kodea	13087
Herriburua	Valdepeñas (en)
Geografia
Koordenatuak	38°45′59″N 3°23′59″W / 38.76639°N 3.39972°W
Azalera	487,65 km²
Altuera	705 m
Mugakideak	Alhambra, Montiel, Torre de Juan Abad, Torrenueva, Santa Cruz de Mudela, Moral de Calatrava, Manzanares, Membrilla eta San Carlos del Valle
Demografia
Biztanleria	30.617 (2024); 206 (2023)
Dentsitatea	63 bizt/km²
Informazio gehigarria
Ordu eremua	UTC+01:00
Hiri senidetuak	Cognac
Matrikula	CR
	valdepenas.es

Valdepeñas Ciudad Realgo udalerria da, Campo de Calatrava eskualdean dagoena.

2009ko urtarrilaren 1eko erroldaren arabera 31.147 biztanle zituen.

Valdepeñas Ciudad Realgo probintzian dagoen herri eta udalerri garrantzitsua da, Gaztela-Mantxako Autonomia Erkidegoaren hegoaldean. Guadiana ibaiaren arroan kokatua, mahastiz eta lautadaz inguratuta dagoen lur emankorra da, eta ardogintzaren bidez ospe handia lortu du nazio mailan eta nazioartean.

Historia

Valdepeñasen historia antzinako garaietara doa. Inguruan, iberiar (Oretaniar) herrien aztarnak aurkitu dira, eta erromatarren garaian ere aktibitate handia izan zuen. Horren erakusgarri da "Cerro de las Cabezas" izeneko herria iberiarra, K.a. VII. mendekoa.

Erdi Aroan, musulmanen eta kristauen arteko borrokak izan ziren, eta XIII. mendean Gaztelako Erresumak konkistatu zuen. Ondoren, Calatravako Ordenak kontrolatu zuen herria.

XVI. mendean, Don Álvaro de Bazán bihurtu zen Valdepeñaseko jaun, espainiako armadako almirante ospetsua, izan zen Santa Cruzko markes gisa lurraldearen jaun. Haren garaian, herriak hazkunde ekonomiko eta sozial garrantzitsua izan zuen, ardogintza eta nekazaritza bultzatuta.

1808an, Espainiako Independentzia Gerran, Valdepeñasek aurre egin zion frantziar armadari. Herritarrek, emakumeek barne, parte hartu zuten borrokan eta Juana Galán "La Galana" izeneko emakume ausarta sinbolo bat borrokako bihurtu zen.

Geografia

Valdepeñas Mantxako lautadan dago, itsas mailatik 700 metrotik gora. Klimarik ohikoena mediterraneo kontinentalizatua da, uda bero eta lehorrak eta negu hotzak dituena. Ingurua mahastiz eta labore-eremuz betea dago, eta ardoaren ekoizpenerako baldintza ezin hobeak eskaintzen ditu.

Biztanleria

Gaur egun, Valdepeñasek 30.000 biztanle inguruko populazioa du, eta Ciudad Real probintziako herri populatuenetako bat da. Biztanleria gehiena zerbitzuetan eta ardogintzan lan egiten du, baina nekazaritzak ere pisu handia du oraindik. Herriak azpiegitura moderno eta kultural onak ditu, eta azken urteotan turismoa ere indartzen ari da.

Kultura

Valdepeñas kultura bizia eta ardoarekin estuki lotua duen herria da. Urtero ospatzen da Ardoaren Jaia (Fiesta del Vino), irailaren hasieran, eta milaka pertsona erakartzen ditu.

Herrian museo eta kultura-erakunde garrantzitsuak daude:

-Arte Garaikideko Museo Hiritarra (Museo Municipal de Arte Contemporáneo), espainiar eta nazioarteko artisten lanekin.

-Valdepeñasko Ardoaren Museoa, tokiko ardogintzaren historia eta prozesuak erakusten dituena.

-Arkeologia Zentro Interpretatiboa, non Cerro de las Cabezas aztarnategiaren inguruko informazioa jasotzen den.

-Gregorio Prietoren Fundazioa, Valdepeñasen jaiotako margolari ospetsuaren ondarea gordetzen eta zabaltzen duena. Bertan ikus daitezke artistaren margolanak, ilustrazioak eta 27ko belaunaldiko kideekin (besteak beste, Federico García Lorca, Luis Cernuda, Manuel Altoraguirre edo Rafael Alberti) izan zuen harremanaren aztarnak.