Vespula germanica

Vespula germanica
	Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Animalia
Filuma	Arthropoda
Klasea	Insecta
Ordena	Hymenoptera
Familia	Vespidae
Generoa	Vespula
Espeziea	Vespula germanica; Fabricius, 1793
Banaketa mapa
Datu orokorrak
Bizi itxaropena	17 egun
Luzera	0,013 m
Masa	74,1 mg
Eguneko zikloa	eguneko

Liztor alemaniarra (Vespula germanica) Vespidae familiako intsektu himenoptero sozial moduko bat da. Espezie honen izen arrunta Vespula eta Dolichovespula generoetako beste liztor batzuei ere aplikatzen zaie, antzeko itxura morfologikoa baitute. Espezie honek jatorri mediterraneoa du.

Zabalkunde[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Espezie honek jatorri mediterraneoa du, eta Europa, Afrikako iparraldea eta Asiako eremu epelak hartzen ditu. Gaur egun Ipar Amerika (Estatu Batuetako ekialdea), Hego Amerika (Txilen eta Argentinan bereziki), Australia hegoaldea eta Zeelanda Berria inbaditu ditu. Oro har, espezieak hartu duen lekuetan, izurritetzat hartzen da, hala nola nekazaritzan, abeltzaintzan, erlezaintzan eta turismoan. Espezie horrek duen arrakasta inbaditzailea, beharbada, ingurumeneko hainbat egoeratara oso egokituta dagoelako eta etsai naturalik ez duelako izan daiteke.^[1]

Vespula germanikoak arazoak eragin diezazkieke pertsonei eta animaliei, baita uztak kaltetu ere. Gizakiarekiko jokabide erasokorrik ez badu ere, eraso egin dezake gogaituta sentitzen bada. Animalia eta intsektuekiko erasokorra da, erlezaintzari eragiten dion egoera, adibidez, erleekiko. Frutagintza ere arazo bihur daiteke, azukreekiko duen zaletasunagatik, eta portaera hori ohikoagoa da udazkenean.

Morfologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Liztor arrunt eta Liztor alemaniarraren arteko desberdintasunak

Aurpegian hiru puntu liztor alemaniarrean.

Liztor arruntak ez ditu hiru puntu.

Vespula germanikoak hanka horiak ditu, hegan egitean tolesten dituenak. Antena beltzak hamabi edo hamahiru segmentu ditu sexuaren arabera, eta ia ez du ilerik hanketan eta gorputzean. Burua, torax eta sabela du. Banda horiak eta beltzak ditu; sabelaldea handia da. Normalean, Polistes dominula liztorrarekin nahasten da (morfologia oso berdintsuko liztorra da, baina ohitura desberdinetakoa, ez baita sarraskijalea, hanka eta antena horiak ditu, eta sabelaldea ez da hain handia).

Sabelaldearen azken aldean eztena dauka, eta horrekin ziztatu ohi du oso toxikotasun handiko pozoi bat inokulatuz. Pozoi horrek, gizakiengan, hantura txiki batetik shock anafilaktiko bateraino eragin dezake.

Vespula germanikoa bizi den lekuetan oso ohikoa da liztor arrunta edo Vespula vulgaris aurkitzea. Funtsean, bi espezieek oso antzeko biologia dute, eta ezaugarri morfologiko batzuek bereizten dituzte. V. germanikoaren bekokian hiru puntu eta V. vulgaris aingura formako orban beltz bat daude.^[2]