Wernher von Braun
Wernher Magnus Maximilian Freiherr von Braun (1912ko martxoaren 23a, Wyrzysk, Alemaniar Inperioa - 1977ko ekainaren 16a, Alexandria, Virginia, Ameriketako Estatu Batu) alemaniar ingeniari bat izan zen. Alemania eta Estatu Batuetako aeronautika teknologiako pertsonaia garrantzitsuenen artean kokatzen da.
Bigarren Mundu Gerran zehar nazientzat suziriak diseinatzen lanean aritu zen. Ondoren, 1955an NASAn sartzeko asmoz estatubatuar herritartasuna bereganatu zuen. XX. mendeko suziri diseinatzaile nabarmenen artean dago, V2 suziria eta gizakia ilargira eraman zuten Saturno V suziria diseinatu zituen[1].
Eduki-taula
Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Bere aita (Magnus Freiherr von Braun) banku garrantzitsu bateko zuzendari nagusia zen. Weimarko Errepublikan zehar, bere aita, elikadura eta nekazaritzako ministroa izan zen. Aldiz, bere ama Emmy von Quistorp, noble bat izan zen. Zehazki, Prusiako Etxearen Jaunaren kide baten alaba[2]. Txikitan astronauta izateko ametsa zuen, eta bere helburua gizakia Ilargira heltzea zen.
Wernherren erlijio baieztapenaren ondoren, amak teleskopioa eman zion opari. Honen ondorioz, astronomiarako grina piztu zitzaion. Familia Berlinera joan zen 1915. urtean. ean, eta bere aita Barne Ministerioan aritu zen. 1924an, Wernherrek 12 urte zituelarik, Max Valierrek eta Fritz von Opelek aurrerapenetan jakinmina adierazi zuen. Hain zuzen ere, autoetan ezarritako suzirien abiadura-erregistroetan. Hauen lanean inspiratuta, jostailuzko bagoi bati su artifizialak erantzi zizkion kale jendeztatu batean, ezinegona handia eraginez. Udaltzaingoek atxilotu zuten bere aita iritsi zen arte[2].
Ibilbidea Alemanian[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1932an, ingenieritza mekanikoan graduatu zen Berlineko Unibertsitate Politeknikoan. Bi urte beranduago, Fisikan Doktoretza titulua lortu zuen. Hau baino lehenago likidoz propultsatutako suziriekin esperimentatzen zuen, eta 21 urterekin SS Nazien Poliziara batu zen. Nazientzat lanean zebilen bitartean Ingenieritza Aeroespazialean lizentziatu zen.
1934ko uztailaren 27an, fisikako (ingeniaritza aeroespaziala) doktoretza lortu zuen Berlingo Unibertsitatean, "Errekuntza frogaren inguruan" (About Combustion Tests) izeneko tesian. Bere doktoretza zuzendaria, Erich Schumann izan zen. Hala ere, tesi hau von Braunen lanaren zati publikoa baino ez zen izan. Bere proposamen lan osoaren izenburua ondorengoa izan zen: Eraikuntza, Konponbide Teorikoa eta Arazo Esperimentalaren Emaitzari Propultsio Likidoko Koheteari (Construction, Theoretical, and Experimental Solution to the Problem of the Liquid Propellant Rocket). Nahiz eta 1934ko apirilaren 16an egin, alemaniar armadak ezkutuan sailkatu zuen eta ez zen 1960. urtera arte argitaratuko. 1934. urtearen amaieran, bere taldeak bi erregai likido suziri jaurti zituen arrakasta handiarekin 2,2 eta 3,5 km altuerara iritsiz[2].
Garai horretan bere suziriak gerrarako arma bezala baino ez zituzten ikusten, eta Aliatuen aurka erabili ziren hainbat suziri diseinatu zituen, horien artean V-2, Ilargira heldu zen suziriaren aurrekaria: 5770km/h inguruko abiadura zuen, eta 96 km-ko garaierara irits zitekeen (momentu horretaraino gizakiak egindako tresna batek lortutako altuena).
Gestaporekin arazoak izan zituen, Hitlerren helburua berdin zitzaiolako eta bere helmuga bakarra espaziora iristea zela aldarrikatu zuenez, atxilotua izan zen. Beranduago aske jarriko zuten A4/V2 suziriaren proiektuarekin jarraitzeko.
A4/V2 suziriaren egitura[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| 1-) Ojiba
2-) Giroskopioaren kontrol automatikoa 3-) Irrati hargailua 4-) Ur- Alkohol nahasketarako biltegia 5-) Suziriaren gorputza 6-) Oxigeno likidoaren biltegia 7-) Hidrogeno peroxidoaren biltegia 8-) Nitrogeno botilak 9-) Hidrogeno peroxido deskonposizio biltegia 10-) Propergol ponpa 11-) Oxigeno-Alkohol zorroak 12-) Bultzada markoa 13-) Errekuntza ganbara 14-) Hegatsak 15-) Alkohol sarrerak 16-) Deflektorea 17-) Aleroia
|
|---|
Ibilbidea Ameriketako Estatu Batuetan[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1945. urte hasieran, Sobietar Batasunaren armada Peenemünde-tik 160 km-ra zegoen. Hauek, von Braun eta bere langileak bildu zituzten eta galdetu zieten zeintzuk ziren amore emateko baldintzak, hau da, nola, zer egin behar zuten eta sobietarren alde jartzeagatik zituzten abantailen berri jakinarazi zieten. Sobietarrengana jo nahi izan ez zutenez, von Braunek eta bere langileek estatubatuarren eskuetan erortzea nahiago izan zuten. Sobietar eremuko muturreko tenperaturez gain, estatubatuarrek eskainitako baldintza ekonomiko erakargarriagoa izan zen[2].
II. Mundu Gerra amaitzean, Nazien porrotarekin, Paperclip Operazioaren barruan, AEBra eraman zuten, Amerikar Armadarentzat lanean jarriz (honen truke, bere iraganeko krimenak baliogabetu zizkioten).
Bere lana V-2 suziri espazial bihurtzea zen, eta amerikarrekin elkarlanean Redstone-a sortu zuen, NASAren astronautak lehen aldiz espaziora eraman zituena. 1969ko udan, Saturno V suziriak (von Braunen taldeak diseinatua) Apolo 11 ilargira eraman zuen, gizadiaren historian lehen aldiz[2].
Gainera, AEBko Army Ballistic Missile Agency-ko operazio-zuzendaria izan zen, non Jupiter-1 diseinatu zuen, Redstone eraldatu bat, Explorer 1a epaziora jaurti zuena (1958ko urtarrilaren 31n), mendebaldeko herrialdeen lehen satelitea izanik, AEB-en espazio-programari hasiera eman zion gertakaria[2].
Heriotza[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Braun 1977. urteko ekainaren 16an hil zen pankreako minbiziagatik 65 urte zituelarik. Ivy Hill kanposantuan lurperatu zuten (Alexandrian, Virginia).
 |
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Wernher von Braun  |
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ (Gaztelaniaz) Casado, Javier (2018) Rumbo al Cosmos. Los secretos de la astronáutica Independente 35-76 or. ISBN 978-1720150718.
- ↑ a b c d e f (Alemanez) Neufeld, Michael (2009) Wernher von Braun. Visionär des Weltraums, Ingenieur des Krieges Siedler 18-150. or. ISBN 978-3886809127.
