William Wyler
William Wyler (Mülhausen, Alsazia, 1902ko uztailaren 1a - Los Angeles, Kalifornia, 1981eko uztailaren 27a) film zuzendaria izan zen. Ezaguna zen film baten ekoizpeneko pauso guztien gainean zeukan kontrol zorrotza. Hori dela eta, eszenak etengabe errepikatzen zituen, aktoreen eta langile teknikoen etsipenerako. Baina aldi berean, arrakasta handia izan zuen bai kritikagileen bai ikusleen artean. Haren lan nabarmenak dira Ben-Hur (1959), The Best Years of Our Lives (1946), edo Mrs. Miniver (1942); hirurok Oskar sarietako zuzendari onenaren zein film onenaren sariak jaso zituzten. Wylerren beste lan ezagun eta bikain batzuk hauexek izan ziren: Funny Girl (1968), How to Steal a Million (1966), The Big Country (1958), Roman Holiday (1953), The Heiress (1949), The Little Foxes (1941), The Letter (1940), The Westerner (1940), Wuthering Heights (1939), Jezebel (1938), Dodsworth (1936), eta Hell's Heroes (1930).
Wyler, Wilhem Weiller jaiotzez, 1902an jaio zen Mulhouseko familia judu baten baitan, Frantziako Alsazia eskualdeko hiri batean (Frantzia eta Prusiaren arteko gerraz geroztik Alemaniako Inperioaren parte zena). Aita Leopold Weiller (1864-1939) judu suitzarra zen, Endingenen jaioa, eta ama Melanie Auerbach (1878-1955) judu alemaniarra zen, Stuttgarten jaioa. Alemaneraz eta frantsesez ikasi zuen Lausanan (Suitza), merkataritza ikasi zuen, eta gero biolina ikasi zuen Parisko kontserbatorioan. Carl Laemmle, Universal Pictures estudioen sortzailearekin senidetuta zegoen, amaren bidez eta 1921ean, Wyler Estatu Batuetara joan zen Laemmlek bidaia ordainduta harekin lanean jarduteko. 1928an, estatubatuar hiritar naturalizatu bihurtu zen.
Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Laster erakutsi zuen artisau trebea eta eszenako zuzendari zorrotza zela, eta 1930eko hamarkadaren hasieran Unibertsaleko aktiborik onenetako bat bihurtu zen, The Love Trap (1929), Hell 's Heroes (1930), Tom Brown of Culver (1932) eta The Good Fairy (1935) filmak zuzenduz.
Geroago Samuel Goldwynek kontratatu zuen eta kalitate handiko filmak zuzendu zituen: These Three (1936), Come and Get It (1936), Dodsworth (1936), Dead End (1937), Jezebel (1938), Wuthering Heights (1939), The Letter (1940), The Westerner (1940) eta The Little Foxes (1941).
Oscar sariak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Wyler izan da Oscar sarietan zuzendari izendatuena: 12 alditan proposatu zuten haren izena. Eta lortu hirutan lortu zuen (Ben Hur, The Best Years of Our Lives, eta Mrs. Miniver). Bestetik, Wylerren lanek guztira hogeita hamasei izendapen jaso zituzten, eta horietatik hamalauk saria. 1976an Oscar sari honorifikoa jaso zuen, beraren ibilbide osoari aitortza eginez.
Urtea | Filma | Kategoria | Emaitza | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Oscar sariak | |||||||
1936 | Dodsworth | Zuzendari onena | izendatua | ||||
1939 | Wuthering Heights | Zuzendari onena | izendatua | ||||
1940 | The Letter | Zuzendari onena | izendatua | ||||
1941 | The Little Foxes | Zuzendari onena | izendatua | ||||
1942 | Mrs. Miniver | Zuzendari onena | irabazlea | ||||
1946 | The Best Years of Our Lives | Zuzendari onena | irabazlea | ||||
1949 | The Heiress | Film onena | izendatua | ||||
Zuzendari onena | izendatua | ||||||
1952 | Detective Story | Zuzendari onena | izendatua | ||||
1953 | Roman Holiday | Film onena | izendatua | ||||
Zuzendari onena | izendatua | ||||||
1957 | Friendly Persuasion | Film onena | izendatua | ||||
Zuzendari onena | izendatua | ||||||
1959 | Ben-Hur | Zuzendari onena | irabazlea | ||||
1965 | The Collector | Zuzendari onena | izendatua |
Zuzendutako filmak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ikusi William Wylerren filmak
Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Anderegg, Michael A. William Wyler. Boston: Twayne Publishers, 1979. ISBN 0-8057-9268-6.
- Freer, Ian. Movie Makers: 50 Iconic Directors. London: Quercus Publishers, 2009. ISBN 978-1-84724-512-0
- Herman, Jan. A Talent for Trouble: The Life of Hollywood's Most Acclaimed Director. New York: G.P. Putnam's Sons, 1995. ISBN 0-399-14012-3.
- Madsen, Axel. William Wyler: the Authorized Biography. New York: Thomas Y. Crowell, 1973. ISBN 0-491-01302-7.
- Marcus, Daniel. “William Wyler’s World War II Films and the Bombing of Civilian Populations.” Historical Journal of Film, Radio, and Television, 29, March 2009, pp. 79–90.
- Wakeman, John, ed. World Film Directors: Vol. I, 1890-1945. New York: H.W. Wilson Co., 1987. ISBN 978-0-8242-0757-1.
Kanpo loturak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- (Ingelesez) Aktorearen IMDB webguneko fitxa.
- 1902ko jaiotzak
- 1981eko heriotzak
- Alsaziarrak
- William Wyler
- Ameriketako Estatu Batuetako zinema zuzendariak
- Oscar saria irabazi duten zinema zuzendariak
- Suitzar estatubatuarrak
- Estatubatuar juduak
- Bigarren Mundu Gerrako militarrak
- Film onenari Urrezko Palmaren zuzendari irabazleak
- Zuzendari onenaren Urrezko Globo saridunak